Mačke kao svetski putnici

Pre otprilike devet miliona godina, a dva miliona godina posto su se macke prvi put pojavile u Aziji, ovi uspesni osvajaci su dosli do Severne Amerike preko Beringskog moreuza koji povezuje Sibir i Aljasku.

Kasnije, neke grupe macaka su se vratile u Aziju. Sa svakim novim raseljavanjem, zakoni evolucije su uticali na promene ovih panterolikih macaka u ceo spektar novih vrsta macaka, pocev od velikih divljih macaka i risova, do leoparda, lavova, i na kraju - najuspesnije vrste macaka, macke koja je naterala coveka da joj obezbedi hranu i topli dom kao nadokanadu za slatke nestasluke.

Ova nova istorija porodice Feliade je bazirana na DNK analizama 37 preostalih vrsta macaka, a predstavljena je od strane Warrena-a Johnson-a i Stephen-a O*Brien-a sa Nacionalnog Instituta za rak, kao i njihovih kolega sirom sveta.

Pre DNK analize, naucnici koji su se bavili svrstavanjem postojecih vrsta su imali velikih problema u klasifikaciji porodice macaka.

Snimci fosila su bili oskudni, a mnoge lobanje macaka koje su pronadjene nisu bile dovoljno karakteristicne.

Prema jedinoj mapi, porodica macaka je bila podeljena na Velike i Male Macke.

Onda su Johnson i O*Brien 1997-me godine izjavili da sve macke, koje danas postoje, pripadaju jednom od 8 rodova, sudeci po genetskom jedinjenju - mitohondrijalnom DNK.

Znajuci za sve postojece vrste macaka, tim Johnson-O*Brien je mogao da rekonstruise seriju od najmanje 10 interkontinentalnih migracija tokom kojih su macke nastanile ceo svet. Gepard je otkriven u Africi, pripada rodu macaka koje vode poreklo iz Severne Amerike i koje su se pre tri miliona godina raselile preko Beringovog moreuza najpre u Aziju, a potom u Afriku.

O*Brien kaze da su macke bile uspesni osvajaci, po toj vestini odmah nakon ljudi, i da su odmah istrazile nove teritorije cim se za to ukazala zgodna prilika. U istoriji nase planete, pre otprilike 11 i 6 miliona godina, nivo mora nije bio tako visok kao danas. To je omogućilo prvim modernim mackama u istorijskom smislu, kao sto su tigrovi sa sabljastim zubima ili drevne macke, da se prosire sa zapada Azije do Afrike, te da stvore novu vrstu divljih macaka kojoj pripadaju ocelot, ris i puma.

Leopard je nastao pre otprilike 6,5 miliona godina u Aziji. Najmladje macke od svih osam rodova macaka, iz kojih su verovatno i nastale pitome macke, su se naselile iz Azije u Afriku pre oko 6 miliona i 200 hiljada godina. Pitome macke su nastale ili od predaka koji nikada nisu napustale Aziju, ili od macaka iz Severne Amerike koje su se selile preko Beringovog moreuza.

Onda je nivo mora posrastao i macke su ostale na kontinentima na kojima su se zadesile. Medjutim, oseka pre 3 miliona godina je pomogla macakama da nastave migracije. Ovoga puta preci geparda i evroazijskog risa su se preselili iz Novog u Stari svet.

Fosile macaka je veoma tesko razlikovati zbog toga sto se razlikuju najcesce samo po velicini, a svi podaci koji su dobijeni putem DNK analize su pomogli tek toliko da se zbunjenost pretvori u opste prihvacene stavove.

Uprkos evolucijskom razvoju, vecini velikih macaka preti istrebljenje. " Skoro svaka od 37 vrsta macaka je ugrozena. Izuzetak su samo domaca macka i jos neke male vrste macaka." - smatraju Johnson i O*Brien.