Konačno Sporazum!

SSP je prvi međunarodno-pravni akt kojim se na neodređeno vrijeme uređuju odnosi između EU i Bosne i Hercegovine, po sva tri takozvana stuba Unije. Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju čini 445 stranica i 10 poglavlja – od opštih načela, političkog dijaloga, regionalne saradnje, slobodnog kretanja roba, usluga i kapitala, kretanja radnika i kreiranja poslovnih planova, pa do usklađivanja pravnih normi i sprovođenja prava, pravila tržišne konkurencije, pravosuđa i unutrašnjih poslova, finansijske saradnje. Kao i obično - na kraju Sporazuma su institucionalne, opšte i završne odredbe.

Otvaranje tržišta za selektivne robe iz EU

Po značaju ovog Sporazuma za uređenje budućih trgovinskih odnosa između EU i BiH, SSP se smatra prvenstveno trgovinskim sporazumom čiji je sastavni dio i Privremeni sporazum o trgovini i trgovinskim pitanjima koji ima 26 strana, sedam poglavlja i isto toliko aneksa i protokola kojima su do najsitnijih detalja propisane vrste roba, količina, kvalitet i ostali uslovi robne razmjene između EU i BiH.

Potpisivanjem Sporazuma, BiH će morati već od 1. jula otvarati svoje tržište za selektivne robe EU, te smanjivati ili ukidati carine na dogovorene grupe proizvoda. Ukidanje carina u najbržem vremenskom roku predviđeno je za sirovine iz Evropske unije za kojima postoji potreba u BiH i drugim proizvodima gdje BiH nema mogućnost daljeg razvoja.

Sledeći korak - status kandidata

Najveći stepen zaštite u trgovinskoj razmjeni imaće određeni poljoprivredni proizvodi, a neki će čak biti zaštićeni i nakon isteka prelaznog perioda od šest godina.

Sporazum treba da ratifikuju parlamenti svih zemalja članica. Da bi stupio na snagu u potpunosti, SSP mora biti potvrđen (ratifikovan) u svim parlamentima zemalja članica, u Evropskom parlamentu i Parlamentu BiH.

Potpisivanjem Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju BiH je stupila u prvi ugovorni odnos sa Evropskom unijom. Za naredni korak, a to je status kandidata, zadatak BiH je da sprovede dogovorene odredbe iz Sporazuma i da nastavi sa svojim aktivnostima i ispunjavanju kriterija za punopravno članstvo.

Sporazum je potpisan na neodređeno vrijeme s ciljem doprinosa ekonomskoj i političkoj stabilnosti BiH. Sklapanjem Sporazuma, BiH će zahvaljujući "evolutivnoj klauzuli" potvrditi status zemlje potencijalnog kandidata. Članom 129 je, međutim, predviđeno da u slučaju da jedna od strana potpisnica ne poštuje samo jedan od “ključnih elemenata ovog Sporazuma, ugovorni odnos može se u roku od šest mjeseci otkazati, a u slučaju da jedna od ugovornih strana Sporazum suspenduje, takva odluka stupa na snagu s danom suspenzije.

Zapadni Balkan i dalje ima evropsku perspektivu

Odmah nakon potpisivanja Sporazuma između EU i BiH, ministri vanjskih poslova EU uputili su iz Luksemburga poruku ohrabrenja i svim drugim zemljama zapadnog Balkana u kojoj se potvrđuje evropska perspektiva.

"Evropska unija ostaje odlučno predana evropskoj perspektivi zapadnog Balkana i potiče zemlje u regiji da ispune potrebne uslove za nastavak ugovornih odnosa", navodi se u zaključcima šefova diplomatije Evropske unije, koji i danas nastavljaju dvodnevno zasjedaje u Luksemburgu.

Ovo je prvi ministarski sastanak nakon neuspešnog referenduma u Irskoj od prošlog četvrtka, kada su građani ove članice EU većinom glasova odbacili Lisabonski reformski ugovor koji je trebalo da stupi na snagu 1. januara naredne godine i trebalo je da zamijeni postojeći Ugovor iz Nice (iz 2000. godine) koji je EU formatirao na maksimalno 27 zemalja članica, koliko ih Unija danas ima.