Grčki migranti u Nemačkoj

Roditelji Kostasa Dimitriua u Nemačku su došli kao gastarbajteri: „Moji roditelji i mnogi drugi Grci u Nemačkoj želeli su da zarade novac. Prvi grčki doseljenici nameravali su da ostanu dve do tri godine, da uštede malo novca i zatim se vrate svojim porodicama.“ Ali, mnogi od njih su ostali - baš kao i roditelji Kostasa Dimitriua koji je danas predsednik Zajednice Grka u Nemačkoj (OEK).

Sredinom 1950-ih Nemačka je – uglavnom sa zemljama s juga Europe – sklopila razne sporazume o zapošljavanju radnika kako bi nemačkim preduzećima pribavila radnu snagu iz inostranstva. Prvi sporazum potpisan je 1955. godine s Italijom, dok je sporazum s Grčkom potpisan 30.03.1960.

Neupadljiva manjina

Nakon sklapanja bilateralnih ugovora u Nemačku su pristizali strani radnici regrutovani direktno u biroima za zapošljavanje matičnih zemalja. Oni su trebali da se nakon nekoliko godina rada trebali vrate kući. Ali, to se nije dogodilo i sve više njih odlučilo je da ostane u Nemačkoj. Uprkos načelu rotacije prema kojem su strane radnike nakon nekoliko godina trebali da zamene njihovi zemljaci, poslodavci su rešili da zadrže svoje radnike, budući da bi ih mnogo koštalo da svake dve-tri godine osposobljavaju nove zaposlene.

Stvari su se za mnoge grčke doseljenike promenile kada su osnovali porodice i dobili decu: „Ona su u Nemačkoj išla u školu. U Grčku se, doduše, odlazilo na odmor, ali glavni deo njihovog života nije se odvijao tamo“ - objašnjava Dimitriu. Grčki doseljenici retko su dospevali na novinske naslove pa su ih zvali „neupadljivom manjinom“, kaže predsednik Zajednice Grka u Nemačkoj. Spremnost Grka na integraciju Dimitriu svodi na dva činioca: „To su duga iseljenička tradicija Grka i školski uspesi grčke dece. Grčki roditelji od svoje dece očekuju visoke ocene i to igra veliku ulogu u procesu integracije.“

Doseljenici u borbi za demokratiju

Jedna od ključnih faza u istoriji grčke emigracije bilo je vreme vojne diktature od 1967. do 1974. Grčka dijaspora i grčke organizacije u inostranstvu aktivno su se zalagale za demokratiju. Mnogi demokratski orijentisani grčki političari tražili su utočište u Nemačkoj kako bi od tamo mogli nastaviti da pružaju otpor protiv vojne diktature; jedan od njih bio je i bivši grčki premijer Kostas Simitis. Protiv diktature borio se i sadašnji predsednik Grčke Karolos Papuljas koji je u to vreme nekoliko godina radio u grčkoj redakciji Dojče Velea.

Najveći broj grčkih državljana u Nemačkoj zabeležen je 1973. godine. Kriza na zapadnonemačkom tržištu rada u godinu dana je dovela do prestanka zapošljavanja stranih radnika i zatvaranja tržišta za radnu snagu iz inostranstva. Doneseni su brojni zakoni koji su trebali da dovedu do povratka inostranih radnika. Za naknadno pristigle članove porodice uvedeni su rokovi čekanja na tržištu rada. Između 1973. i 1975. povećao se broj Grka koji su se iz Nemačke vratili u svoju domovinu.

Godine 1980. Grčka je postala članica Evropske unije, a sloboda kretanja za grčke državljane se primjenjuje od 1987. „Između 1987. i 1997. godine u Nemačku je na kraće vreme došlo preko 100.000 grčkih doseljenika“ - priseća se Kostas Dimitriu. „Nisu svi među njima bili obični ili nekvalifikovani radnici. Bilo je i mnogo naučnika i visokoobrazovanih osoba.“



Između povratka i ostanka

Zbog rastuće nezaposlenosti 80-ih godina političari su nastojali da smanje udeo stranaca u zemlji. Godine 1983. donesen je tzv. Zakon o podsticanju stranih radnika na povratak u domovinu. Oko 300.000 stranih radnika (7 posto od ukupnog broja stranaca koji su 1984. godine živeli u Nemačkoj) prihvatilo je ovu ponudu i iselilo iz Nemačke.

Nemačka vlada ovo je videla kao priliku za smanjivanje udela stranaca u stanovništvu i konsolidaciju sistema socijalne zaštite jer bi doprinos poslodavca za penziono osiguranje u slučaju osoba koje su se tada odlučile na povratak u matične zemlje ostao je u penzionom fondu.

Nakon 1997. godine broj Grka u Nemačkoj opao je zbog prirodnog starenja stanovništva i stagnacije u doseljavanju. Velik broj stranih radnika koji su u Nemačku došli u prvim decenijama nakon Drugog svetskog rata otišao je u penziju i vratio se u Grčku.

Sve više Grka zbog krize dolazi u Nemačku

Od 2009. godine ekonomska kriza u Grčkoj sve je osetljivija. Zbog nje sve više Grka napušta svoju domovinu tražeći zaposlenje u Nemačkoj. Većina njih su akademski obrazovane osobe, ali i nekvalifikovani radnici kao i bivši gastarbajteri koji su odlučili da se vrate u Nemačku. Grčke organizacije u Nemačkoj svakodnevno primaju hiljade poziva i upita zainteresovanih osoba. Ovo je svakodnevica Kostasa Dimitriua: „Mnogi od njih očajnički traže posao. Iskustvo pokazuje da su mnoge pridošlice dobro obrazovane, tako da im to sigurno olakšava integraciju u nemačko tržište rada.“

Autor: Stamatis Asimenios
Odg. urednik: Jakov Leon