Šabrol – neuništivi razotkrivač buržoazije

Klod Šabrol je filmsku umetnost obogatio prikazivanjem ljudskog – pre svega buržoaskog – licemerja. Sa svojim saborcima Fransoaom Trifoom, Žakom Rivetom i Žan-Likom Godarom, još krajem pedesetih godina prošlog veka začeo je filmsku školu takozvanog francuskog „novog talasa“ – čija je osnovna ideja bila otklon od tadašnje „sklerotične“ francuske kinematografije i tretiranje režisera kao kompletnog filmskog autora koji treba da učestvuje u svim fazama stvaranja filma i u svim njegovim tehničkim aspektima.

Prevarene žene i muževi, pokvareni i ljigavi funkcioneri, mračne strasti, krupne pakosti, korupcija, ubistva, svet u kome niko nije moralno čist, sve to je fasciniralo Šabrola još u mladim danima, kada je otkrio Alfreda Hičkoka i Hauarda Hoksa shvativši njihova dela kao putokaz za svoj rad. O dramaturškim i tehničkim kvalitetima jednog novog i svežeg pristupa filmu Šabrol je pisao u čuvenim „Filmskim sveskama“ – časopisu u kome je sa pomenutim saborcima razvijao poetiku koju je kasnije primenjivao – i to punih 60 godina.

Sociologija na filmu

Lisjen, koju je Šabrol prikazao pomalo histeričnom, jeste ljubavnica Pjera Morija i više ne može da gleda svog supruga Pola, inače gradonačelnika koji, ništa ne sluteći, Pjera imenuje za svog pomoćnika... sve u svetu u strukiranih kariranih sakoa, trenčkota, Sitroena DS19 „ajkule“, bračnih i hotelskih kreveta, poslovnih zgrada i kancelarija, banketa, uz često kretanje kamere koju je ekipa „Filmskih svezaka“ prva počela dosledno da nosi u rukama. Šabrolovi trileri puni bogatunskih strahova i neuroza, čiji su buržujski protagonisti zapravo smešni i jadni, više su sociološke studije: Šabrola manje interesuje tehnička strana zločina a mnogo više ponašanje ljudi u zločinačkim okolnostima.

Stefan Odran, Izabel Iper, Mišel Pikoli ili Žan Luj Trentinjan, samo su neke od legendi koje su radile sa Šabrolom koji je već za svoj drugi film „Rođaci“ iz 1959. dobio „Zlatnog medveda“ berlinskog filmskog festivala. Ostalo je – istorija francuskog i evropskog filma i „radoholičara“ koji je tokom 60 godina snimao u proseku po jedan film godišnje...

Autor: Saša Bojić

Odg. urednik: Nemanja Rujević