17 qershori 1953 - Nga protestë kundër rritjes së normave në revoltë popullore

Revolta që filloi me pjesëmarrjen e disa mjira njerëzve në greva dhe protesta kundër kushteve ekonomike dhe gjendjes së këqija sociale, u shkallëzua me daljen në rrugë në të gjithë vendin të një milionë njerëzve që kërkuan ribashkimin e Gjermanive. Marcel Fürstenau: Kishte kohë që ziente në Republikën Demokratike Gjermane, DDR, e cila tetë vjet pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore vuante nga probleme të mëdha ekonomike.

"Planet për ndërtimin e socializmit" të deklaruara nga kryetari i shtetit Valter Ulbriht, (Walter Ulbricht) e ashpërsuan edhe më tej krizën. Ndërkohë që nxitej zhvillimi i industrisë së rëndë, populli vuante nga mungesa e mallrave të jetës së përditshme.

Ushqimet ishin me pakicë, gjalpi, mishi, perimet dhe frutat bliheshin me tallona. Në Gjermaninë perëndimore, Republikën Federale ekonomia zhvillohej me sukses.

Për shumë gjermano-lindorë, arsye këto që edhe për arsyet politike t`i kthenin krahët RDGJ (DDR) . Vetëm në vitin 1952, 180 mijë njerëz u larguan prej andej, dhe në deri në fund të qershorit të 1953-it edhe 226 mijë të tjerë. Megjithatë pa marrë parasyhs këto pushtetmbajtësit në Berlinin lindor vazhdonin punën e tyre duke shtuar pakënaqësitë. Kështu në muajin prill u rrit cmimi i mishit, i vezëve dhe prodhimeve të sheqerit. Kulmi i arrogancë arriti në muajin maj me futjen e ligjit për rritjen e normave të punës me dhjetë përqind. Së bashku me të u fut edhe nëj shkurtim masiv i rrogave.

Pas vdekjes së diktatorit sovjetik Josef Stalin, udhëheqja e re në Moskë u detyrua që të ndryshonte kursin kundrejt RDGJ (DDR). Zotërinjtë e Kremlinit donin të ruanin pozicionet gjeopolitike dhe ushtarakostrategjike në Evropë. Duke ushtruar në mënyrë të pazakontë kritikë ndaj vetvetes kryeministri i RDGJ (DDR) Oto Grotevohl (Otto Grotewohl) pranoi gabimet "Kur njerëzit largohen nga ne, kur tensioneve shtetërore dhe ekonomike u shtohen edhe strapacimi i marrëdhënieve njerëzore midis gjermanëve, kjo do të thotë se kjo politikë është e gabuar. Prej kësaj duhen nxjerrë mësimet e duhura, pa u trembur dhe me vendosmëri! Pararoja e klasës punëtore gjermane është shkrirë më masën. Ata duhet të bashkohen me njeri tjetrin! Dhe detyra jonë është ta çojmë përpara këtë bashkim."

Për të joshur fshatarët, zanatcinjtë dhe tregtarët e ikur që të ktheheshin, u premtua kthimi i pasurive të tyre. Drejtësia, arbitrariteti i të cilës rriti numrin e të burgosurve në 60 mijë brenda një viti, duhet të rishikonte edhe një herë vendimet e marra. Kreu i shtetit duhet të gjente mirëkuptim edhe për Kishën. Vetëm rritja e normave mbeti në fuqi e paprekur. Një provokim, i cili do të shkaktonte protestën e cila u zgjerua deri në revolutë popullore.

Më 16 qershor punëtorë të sektorit të ndërtimit bënë thirrje para ndërtesës së qeverisë më 17 qershor për organizimin e një greve të përgjithshme. Apeli morri dhenë në gjithë RDGJ (DDR), jo vetëm prej lajmeve që u dhanë në stacionet radiofonike të perëndimit. Atmosfera ishte euforike, regjimi në dukje në perëndim. Në disa vende protestuesit morrën madje në dorë drejtimin. Udhëheqja politike në RDGJ (DDR) e kishte humbur prej kohësh kontrollin mbi situatën, kur forcat sovjetike vendosën gjendjen e jashtëzakonshme. Trupat e tyre u futën me tanke në qendrën e revoltës, në Potsdamer Platz në Berlin. Nga ana perëndimore e kufirit të sektorëve në Berlin, reporterët e RIAS (Radios në sektorin amerikan) ndiqnin orët dramatike në të cilat u vendos fati i revoltës popullore: "Të shtëna në Sheshin e Pocdamit (Potsdamer Platz). Që prej këtu ne nuk jemi në gjendje të dallojmë se kundër kujt është duke u shtënë, dhe nëse të shtënat vijnë prej trupave ruse apo prej karabinierëve të policisë popullore. Një kompani e rusëve, e ndarë në dy pjesë në anën e majtë dhe të djathtë të rrugës, i shtynë rreth 50 metra më tutje demostruesit. Tani tanku i parë i madh "T-34" filloi të lëvizë dhe po ju drejtohet me kërcënim masës në Sheshin e Pocdamit. Ai ndodhet 30, 40 metra larg demostruesve."

Revolta popullore u shtyp me dhunë ushtarake. Qindra u vranë ose plagosën. Mijra vetë përfunduan në burgje dhe kampe riedukimi. Për të shtypur protestat dhe revoltat e ardhshme që në bërthamë, pushtetmbajtësit e RDGJ (DDR) ngritën pas 17 qershorit 1953 një aparat gjigand spiunësh - Shtazi (Stasi), i cili arriti të futej deri në jetën intime të njerëzve. U deshën 36 vjet, deri sa populli u ngrit sërish kundër regjimit.

Më 9 nëntor 1989 ra Muri i Berlinit. Meqenëse në Moskë fjalën e kishte komunisti reformator Michail Gorbatschoë, tanket sovjetike nuk dolën nga kazermat për të shtypur sërish revoltën. Me shpërbërjen e RDGJ (DDR), u shpërbë edhe blloku lindor socialist, shpërberje që arriti kulmin me shpërbërjen e Bashkimit Sovjetik.