1. محتوا ته تګ
  2. اصلي مینو ته تګ
  3. د دویچه ویله نورو پاڼو ته تګ

د وينزويلا اپوزيسيون ـ د تدريجي کودتا قرباني يو

۱۳۹۶ فروردین ۱۳, یکشنبه

له تندو نړيوالو او په هېواد کې دننه تر احتجاجونو وروسته په وينزويلا کې د پارلمان د بې واکه کولو هڅه بېرته اخيستل شوې ده. خو اپوزيسيون دغه اقدام هم کافي نه بولي. دا چې ولې دلته يې ولولئ.

https://p.dw.com/p/2aVxx
Venezuela Caracas  Anti Regierungsproteste
انځور: Getty Images/AFP/J. Barreto

د وينزويلا پارلمان چې اپوزيسيون پکې اکثريت تشکيلوي، خپل صلاحيتونه بېرته تر لاسه کوي. دا په داسې حال کې ده چې ولسمشر، نيکولاس مادورو، هسې هم په دې وروستيو کې د فرمانونو په مټ واک چلولی دی او يوې محکمې د پارلمان پرېکړې تل بېرته ګرځولې دي.

اپوزيسيون له دې کبله د پارلمان د بې واکه کولو د هڅې بېرته اخيستل کافي نه بولي، بلکې وايي چې هدف يې دا دی چې د يوې تدريجې «کودتا» په سر پرده وغوړول شي. د پارلمان رئيس، خوليو بورګېس، په کاراکاس کې د يوې مظاهرې په ترڅ کې وويل: «دغه پرېکړه يوازې د هغې حکومتي کودتا اوج وو چې د مياشتو او کلونو راهيسې روانه ده.»

په زرګونو خلکو د مادورو د ولسمشرۍ پای او د نويو له وخت مخکې ټاکنو غوښتنه وکړه. امنيتي ځواکونو مظاهره چيان بيا د اوښکي بهونکي ګاز په استعمال سره وپاشل. د حکومت له خوا د خپل تصميم بېرته اخيستل د قدرت په جوړښتونو کې درزونه هم ښېي. دغه قدرت د ۱۹۹۹ کال راپه دې خوا له سوسياليستانو سره دی. ښي اړخي اپوزيسيون شکايت کړی دی چې د وينزويلا د سترې محکمې له خوا د پارلمان بې واکه کول به د ديکتاتورۍ په لور لاره هواره کړي.

د اړتيا وړ توکو د قلت له کبله احتجاجونه

وينزويلا هغه هېواد دی چې په نړۍ کې د نفتو تر ټولو پراخې زېرمې لري، خو هغه د مادورو د حکومت پر وخت، د اړتيا وړ توکو په برخه کې له ډېر قلت سره مخامخ شوی دی. انفلاسيون پکې داسې لوړ دی چې په نړۍ کې ساری نه لري. مادورو د خوراکي موادو او دارو درملو د کموالي پړه ګويا د خارج له خوا «د اقتصادي جګړې» له کبله راټوکېدلې بولي.

د ده په خبره د نفتو د ټيټې بيې له پاره هم خارج مسووليت لري. په وروستي ځل يې له ملګرو ملتونو څخه د دارو درملو د ورلېږلو هيله کړې وه. دا چې د وينزويلا پولي واحد، چې بوليووار نوميږي، د ډالر او يورو په مقابل خپل ارزښت له لاسه ورکړی دی، نو د وارداتو له پاره کافي پيسې هم نشته. د اړتيا وړ توکو د قلت له کبله څو ځله ناکرارۍ او لوټمارۍ هم رامنځ ته شوې دي، چې د احتجاجونو په ترڅ کې يو شمېر انسانان هم ووژل شول.

اپوزيسيون د ۲۰۱۵ کال په دسمبر مياشت کې پارلماني انتخابات په دوه په درې اکثريت سره په څرګند ډول ګټلي ول. مادورو د هغه وخت راهيسې د بېړني حالت په فرمانونو سره خپل واک چلوي. دغه بېړنی حالت چې مادورو ته ځانګړي اختيارات په لاس ورکوي، په ۲۰۱۶ کال کې نافذ شوی دی. په رسمي ډول د مادورو واک د ۲۰۱۸ کال په دسمبر مياشت کې پای ته رسيږي.

واک کې د پاته کېدو بله هڅه

د سوسياليستانو تر کنترول لاندې محکمې د چارشنبې په ورځ له پارلمان څخه صلاحيتونه اخيستي او هغه خپله قبضه کړي ول. محکمې سربېره پر دې د ولس د استازو ايمونيتي يا ديپلوماتيک مصوونيت او سياسي خونديتوب ورڅخه اخيستی وو.

پر ورته موضوع یو انځوريز البوم زموږ له آرشيف څخه (11.08.2015):