په کابل کي د «سولي او جنګ» نندارتون
۱۳۹۲ بهمن ۲۰, یکشنبه
ماجان چي په سترګو کي يې اوښکي لغړي، د هغو دوو ځوانانو مور ده چي د مجاهدينو او بل د طالبانو د واکمنۍ پرمهال وژل سوي دي. د هغې غمجني کيسې سړی ډېر دردوي.
ماجان له هغه وروسته چي زامن يې ووژل سول د فقر ډېري سختي شپې او ورځي يې تيري کړي دي. ماجان بايد اوس د خپلو زامنو د کورنيو سرپرستي هم وکړي: «دغو طالبانو په سوونو زره کسان ووژل. موږ يې بې سر و بې سرنوشته کړو. زما دوه زامن ووژل سول. اوس زه پاته يم او درې څلور سياسري.»
ماجان د ورځي د نورو کورونو کالي مينځي، څو کورنۍ يې حداقل د خوړلو له پاره وچه ډوډۍ ولري. هغې دغه نندارتون ته د خپلو زامنو کالي او نور شيان راوړي دي، څو وښيي چي څومره سختي ورځي يې ګاللي دي.
عدالت بايد هېر نه سي
د افغانستان په درو لسيزو جنګونو کي په زرونو افغانان ووژل سول او اوس هم جنګ له افغانستان څخه کسات اخلي.
د افغانستان د بشري حقونو خپلواک کمېسيون رييسي سيما سمر چي د يکشنبې په ورځ (۲۰۱۴ کال د فبرورۍ ۹) يې په دغه نندارتوک کي ګډون کړی وو، له هغو کاندیدانو څخه چي ځانونه يې ولسمشرۍ ته نومولي دي وغوښتل چي قربانيان هېر نه کړي: «له ټولو کانديدانو څخه مي غوښتنه دا ده چي په دې برخه کي مشخص پلانونه ولري او انتقالي عدالت د خپل ځان پروړاندي باندي د وسيلې په شان ونه ګڼي، بلکي د يوې ټينګي سولي د راتلو له پاره يې وبولي.»
د بشري حقونو کمېسيون رييسي وويل د دغه نندارتون بله موخه دا ده چي تير جنايتونه يو وار بيا تکرار نه سي. او نننی نسل د پخوانيو له عامالو څخه عبرت واخلي.
دغه نندارتون د ديموکراسۍ او بشري حقونو موسسې له خوا پرانيستل سوی دی. د ځينو قربانيانو کورنيو د خپلو وژل سوو دوستانو د خطراتو صندقونه ملي آرشيف ته تسليم کړل، څو د جنګي جنايتونو خاطرات پاته سي.
د ديموکراسۍ او بشري حقونو موسسې مسوول خداداد بشارت وويل د دوی يوه غوښتنه دا ده چي د قربانيانو له پاره يو موزيم جوړ سي او له دې څخه يې هدف د جنګ قربانيانو ته احترام او سولي ته د خلکو رابلل دی.
بشارت وويل د دغه شان موزيم په جوړولو سره نوی نسل له جنګ څخه متنفره کيږي: «تر هغه وخته پوري چي نوي نسل يو عينی درک او له تېر تاريخ څخه عيني څه نه وي ليدلي هيڅ وخت نه سي کولای چي د جنګ پر وړاندي نفرت ولري.»
د سولي پيغام
د دغه نندارتون يوه برخه د سولي موضوعاتو ته ځانګړې سوې ده. يو شمېر کوچنيانو د بازۍ او تفريح وسايل نندارې ته وړاندي کړي دي او په خپلو ليکنو سره د سولي غوښتونکي سوي دي.
يوه ۱۳ کلنه نجلۍ چي خپل نوم مسکا ښيي او په دغه نندارتون کي يې د بازيو سامانونه او ياداښتونه نندارې ته وړاندي کړي دي، وايي چي په سوله کي ژوند کول ښه دی او جنګ له کوچنيانو څخه هرڅه اخلي.
د سولي او جنګ نندارتون دوې ورځي دوام کوي او د پرانيستني په ورځ يې په سوو کسانو پکښې ګډون کړی وو.