1. محتوا ته تګ
  2. اصلي مینو ته تګ
  3. د دویچه ویله نورو پاڼو ته تګ

«د بشري حقونو ناقضین باید واک ته ونه رسیږي»

حسین سیرت (کابل، افغانستان)۱۳۹۲ اردیبهشت ۴, چهارشنبه

د افغانستان د مدني تولنه وايي چې د بشري حقونو په تر پښو لاندې کولو تورن کسان باید د ټاکنو له لارې قدرت ته و نه رسیږي. دغه ټولنه همداراز د «شخړې د انځورولو رپوټ» د خپریدو غوښتنه کوي.

https://p.dw.com/p/18Mkq
MAZAR-E-SHARIF, AFGHANISTAN - SEPTEMBER 18: An Afghan man selects a candidate at a polling station for the parliamentary elections on September 18, 2010 in Mazar-e-Sharif, Balkh province, north of Kabul, Afghanistan. More than 2,500 candidates will contest for 249 seats in the lower house of the Afghan parliament, 68 of which are reserved for women. The Taliban have warned voters to boycott the polls, threatening violence to disturb the election process. (Photo by Majid Saeedi/Getty Images)
Mazar-i-Sharif Wahlen Afghanistanانځور: Getty Images

د افغانستان له شلو څخه ډیرو مدني سازمانونو د چهارشنبې په ورځ د ټاکنو په اړه یوه اعلامیه خپره کړه. هغوی په دې اعلامیه کې د شفافه ټاکنو پر ترسره کیدو باندې ټینګار وکړ او ویې ویل چې د بشري حقونو په تر پښو لاندې کولو باندې تورن کسان باید په دغو ټاکنو کې ګټونکي نه شي.

دغو سازمانونو همداراز وویل چې په دولتي سازمانونو کې د بشري حقونو په تر پښو لاندې کولو باندې د تورنو کسانو شتون د دې لامل شوی دی چې په افغانستان کې دموکراسي پیاوړې نه شي.

د مدني ټولنې یوه فعال رحیم جامي، چې دغه اعلامیه یې ویله، وویل: «د افغانستان خلک په جدي توګه د دې مخالف دي چې د بشري حقونو په تر پښو لاندې کولو باندې تورن کسان د ټاکنو له لارې واک تر لاسه کړي.»

د افغانستان په دیرش کلنې جګړې کې ډیر شمیر کسان ښکیل ول خو لا تر اوسه پورې د هغوی له ډلې څخه هیڅ یو یې هم په رسمي ډول د محکمې له خوا په دې تور نه دي محاکمه شوی. له دې کبله نو په ټاکنو کې د هغوی د نوماندي پر وړاندې کوم قانوني خنډ موجود نه دی. په وروستیو کې افغان ولسمشر حامد کرزي، ویلي وو چې د طالبانو د ډلې مشر ملا عمر، هم کولای شي د افغانستان په ټاکنو کې ګډون وکړي.

د مدني ټولنې سازمانونه وایي کله چې خلک د بشري حقونو په تر پښو لاندې کولو باندې تورن کسان په واک کې ویني، نو پر دولت باندې د هغوی اعتبار هم له منځه ځي. په افغانستان کې د مدني ټولنې د مجتمع رئیس عزیر رفیعي، وویل: «زموږ باور دا دی چې د عدالت د پلې کیدو غوښتنه د افغانستان د خلکو غوښتنه ده او یوازې د مدني ټولنې غوښتنه نه ده. دغه غوښتنه باید په افغانستان کې په سیاسي سطح هم مطرح شي.»

«د دموکراسي پر وړاندې خنډ»

د مدني ټولنې د سازمانونو په حواله په دولتي ادارې کې د بشري حقونو په تر پښو لاندې کولو باندې د تورنو کسانو شتون په افغانستان کې د اداري فساد، تاوتریخوالي او ناامني د زیاتیدو لامل کیږي.

د افغانستان مدني ټولنې همداراز ټینگار وکړي چې د «شخړې د انځورولو رپوټ» باید خپور شي ترڅو ټول افغان په دې پوه شي چې کوم وگړي د بشري حقونو په تر پښو لاندې کولو باندې تورن دي. دغه رپوټ د افغانستان د بشري حقونو د کمیسیون له خوا جوړ شوی دی چې په کې په افغانستان کې د بشري حقونو د تر پښو لاندې کولو پېښې له قربانیانو سره د مرکو په ترڅ کې انځور شوې دي.

د مدني سازمانونو په اعلامیه کې راغلي دي چې د ټاکنو خپلواک کمیسیون او د ټاکنیزو شکایتونو کمیسیون باید خپلې دندې په شفاف ډول پر مخ بوځي. دې سازمانونو همداراز له افغانانو څخه غوښتي دي چې په ټاکنو کې گډون وکړي.