اوباما خپلي وعدې نه سي پوره کولای

د 2009 عيسوي کال د جنورۍ پر 9مه د ټولي نړۍ سترګي واشنګټن ته وې . بارک اوباما چه پلار يې کينيايي او مور يې د امريکا دکېسيس ده ، او په هاوايي کښي زيږيدلی دی ، د امريکا دمتحده ايالاتو د 44 جمهورييس په حيث يې لوړه وکړل .

نوي جمهورييس د جمهوري رياست د اشغاليدو پر وخت وويل چه ،

« موږ بايد راپورته سو ، د کالو څخه دوړي ټک وهو، او امريکا يووار بيا نوې کشف کو . نن موږ په هغه شروع کوو . »

او ده د نوي عصر او زمان د شروع کيدو په باب جدي ويل : ده غوښتل چه بې طرفانه او بيله حزبي ارتباط څخه حکومت وکي . امريکايانو کار او صحي بيمې درلودلې وای ، کوچنيانو ښه روزنه او او ښوونه پلاس راوړې وای او امريکا ته په جهان کښي ډير احترام سوی وای .

ده د خپل کار د شروع کيدو په دوهمه ورځ وويل چه غواړي د بنديانو د ساتلو کمپ - ګوانتانامو وتړي .

ليکن ددغه خبر تر اعلانيدو وروسته اول بايد د بنديانو نامعلومي او مبهمي دوسيې کتل سوي وای ، او ددې حقيقت راښکاره کيدل چه د هغو پروسه به تر هغه ډيره دوام وکي ،کومه چه پلان سوې ده . ځکه چه د امريکا په خاوره کښي بنديان هيڅ چا د ډير وخت دپاره نه غوښتل ، او په خارج کښي فقط څو دولتو تياری وښووی،چه د ګوانتانامو يو څه بنديان به اخلي .

د Brooking د انستيتوت څخه سټيفين هېس چه دآيزن هآور څخه يې تر کارتر پوري د امريکا 4 جمهورييسانو ته مشورې ورکړي دي ، پدې نظر دی چه ګوانتانامو د ډيرو پرابلمو يو ښه مثال دی ، چه جمهورييس اوباما يې په زړورتيا سره د حلولو کوښښ کوي . دی وايی ،

«دا خبره بيرته دا ښکاره کوي چه يو شی کيدلای سي دداخل څخه کاملأ بل ډول معلوم سي ، نسبت ددباندي څخه . »

دا خبره ددواړو نورو جنګونو دپاره هم صدق کوي چه جمهورييس اوباما د خپل پخواني جمهورييس بوش څخه په ميراث وړي دي .

د هري خوا د عراق څخه د امريکايي ځواکونو د راوتلو هرکلی وسو ، خو بيا د افغانستان د شرايطو سره دسمي ستراتيژۍ پيداکول يو ډير مشکل کار دی .

ددغه کال د ډسامبر پر اوله جمهورييس اوباما د امريکاد West Piont په نظامي اکاډمۍ کښي اعلان وکي .

«د اردو د سر اعلی قوماندان په حيث ما تصميم ونيوی ، او دا زموږ د ملت د مهمو علاقه منديوڅخه ده ، چه نور 30000 عسکر افغانستان ته وليږل سي . تر 18 مياشتو وروسته به زموږ عسکر بيرته په راوتو شروع وکي . »

د عسکري قواوو دډيري تقويې او په عين حال کښي د راوتو د نيټې د تعينولو د لاري بايد په افغانستان کښي ثبات رامنځته ، او افغانان وکولای سي د خپل امنيت غم پخپله وخوري . خو دغه ستراتيژي د شک او ترديد سره مخامخ سول ، او حکومت اوس بل ډول خبري کوي .

عسکر بايد ددوبي په آخره او يا مني کښي په افغانستان کښي ځای پر ځای سي ، او نه لکه د اوبامالخوا چه پلان سوې وه ، د 2010 کال په جولای کښي . او د عسکرو د بيرته راوتو نيټه هم اوس نبايد د پخوا په ډول دقيقه په نظر کښي ونيول سي . هغه هم اوس د افغانستان په اوضاع او احوال پوري مربوطه سول .

خو يو شی معلوم دی ، چه د افغانستان جنګ اوس د اوباما جنګ دی ،او دی د جنګ جمهورييس ، هغه څوک چه د West Piont تر بيانيې وروسته يې د سولي د نوبل جايزه واخيستل .

اوباما ته دغه تضاد معلوم ؤ ، خو سربيره پر هغه ده د جايزې د اخيستلو پر وخت په خپلو خبرو کښي د جنګ کلمه په تعجب آوره ډول سره څو پلا استعمال کړل . جمهورييس په افغانستان کښي د يوه عادلانه جنګ څخه خبري وکړې ، اوويې ويل ،

«د امريکا متحده ايالاتو ددې سره کومک وکۍ ، چه په ټوله جهان کښي تر 6 لسيزو اضافه د امنيت غم وخوري ، او هغه هم د خپلو خلګو په وينو او زموږ په قوي وسلو سره . »

د مونتانا سټېت د پوهنتون څخه تاريخ پوه جان هوف وايي چه اوباما بيرته هغه لار تعقيبوي ، لکه دده دمخه دجمهورييس بوش لار .

دی وايي ،

« بارک اوباما بيرته هغه پخوانی دريز اختيار کی، چه امريکا بې مثاله ده ، زموږ کارونه او نظريات هميشه ښه دي ، او موږ هميشه پر سمه لار روان يو »

خو هوف وايي چه اوباما د خارجي سياست په برخه کښي ډيري لاسته راوړني هم لري .

Bergmann, Christina/محمد قاسم نوري

کتونکی. زيارمل