Niemieckie podręczniki o imigrantach. "Źródło konfliktów"

Instytut Georga Eckerta, oraz Centrum Integracji Kształcenia przy Fundacji Uniwersytetu Hildesheim poddały analizie treść 65 podręczników szkolnych do historii, geografii oraz nauk społecznych, z których korzystają uczniowie klas IX-X w Bawarii, Berlinie, Brandenburgu, Nadrenii Północnej-Westfalii oraz Saksonii. Przeanalizowano też podręczniki wydane w latach 2003-2014. Autorzy raportu dochodzą do wniosku, że kwestia imigracji jest przedstawiana w podręcznikach głównie, jako „źródło konfliktów i kryzysu” - czytamy w komunikacie prasowym Instytutu Georga Eckerta. Uznanie różnorodności, jako naturalnego zjawiska, należy w niemieckich podręcznikach do rzadkości - wyjaśniała w czasie publicznej prezentacji raportu w Berlinie dr Inga Niehaus, kierująca zespołem, który przygotował raport.

Obcokrajowcy kontra Niemcy

Wiele poleceń w podręcznikach formułowanych jest z perspektywy budzącej zastrzeżenia, sygnalizuje Inga Niehaus. Na przykład w jednym z bawarskich podręczników można znaleźć pytanie: „Jakie masz doświadczenia z obcokrajowcami?”. W innym czytamy: "Czy wielokulturowe społeczeństwo jest przekleństwem czy błogosławieństwem?". Przy czym brakuje precyzyjnych sformułowań, a pojęcia obcokrajowiec, obcy lub imigrant wrzucane są do jednego worka. W badanych podręcznikach za Niemców uważa się te osoby, które nie posiadają żadnej „imigracyjnej przeszłości”, tłumaczy Inga Niehaus. Natomiast imigranci przedstawiani są, jako ci, od których oczekuje się „dostosowania do niemieckiego społeczeństwa”.

Jedna trzecia uczniów z imigracyjnym pochodzeniem

Pełnomocniczka rządu ds. integracji Aydan Özoguz (SPD), wskazała, że jedna trzecia uczniów w Niemczech ma pochodzenie imigracyjne, z czego ponad 80 procent jest Niemcami. – Dodającym otuchy jest jednak wynik podający, że w podręcznikach do nauki o społeczeństwie Niemcy przedstawiane są, jako kraj imigrantów - zaznacza dalej Aydan Özoguz.

Badania nad podręcznikami szkolnymi zleciła jej poprzedniczka Maria Böhmer (CDU). Autorzy analiz zalecają wydawnictwom, autorom i nauczycielom, by przedstawiali społeczną różnorodność jako naturalne zjawisko oraz by częściej zajmowali się sprawą szans i potencjału, związanych z imigracją. Ważne jest też, by w opracowywaniu podręczników szkolnych uczestniczyło więcej specjalistów o korzeniach imigracyjnych.

Tymczasem same wydawnictwa nawołują do cierpliwości. Wg Ilasa Körner-Wellershausa dyrektora wydawnictwa Ernst-Klett-Verlag podręczniki są lustrzanym odbiciem społeczeństwa. Aby zmieniała się treść książek szkolnych, najpierw musi zmienić się samo społeczeństwo. – Właśnie znajdujemy się w fazie przemian - pociesza dyrektor.

El Moussaoui Najima / Aleksandra Jarecka