Duńczycy odwracają się od UE. "Dania jest częścią Europy"

Ponad 53 procent duńskich wyborców opowiedziało się w czwartkowym referendum (3.12.2015) za tym, by Dania nie rezygnowała ze swojej niezależności od Brukseli w kwestiach wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, i także w przyszłości szła swoimi drogami. Blisko 47 procent głosujących było temu przeciwnych.

Jak stwierdził premier Lars Løkke Rasmussen, społeczeństwo jasno wyraziło swoją wolę a wynik referendum odzwierciedla też być może ogólny eurosceptycyzm.

– Duńczycy wypowiedzieli się mówiąc NIE Unii Europejskiej. Będziemy to respektowali – zaznaczyła szefowa opozycyjnych socjaldemokratów Mette Frederiksen. Mimo to nie ma wątpliwości, że „Dania jest częścią Europy”, stwierdziła Frederiksen.

Kampania skrajnej prawicy

Referendum poprzedziła ożywiona kampania, w której do głosowania przeciwko większej integracji z UE nakłaniała zwłaszcza skrajnie prawicowa, eurosceptyczna Duńska Partia Ludowa (DF). Populiści wykorzystali w swojej kampanii trwającą także w Danii dyskusję wokół kryzysu uchodźczego. Jeżeli Dania zrezygnuje z części swojej suwerenności na rzecz Brukseli, zwiększy się także napływ imigrantów do kraju, argumentowało DF.

Do pogłębienia współpracy z Unią Europejską w dziedzinie spraw wewnętrznych i sprawiedliwości nakłaniała natomiast partia premiera Rasmussena, liberalna lewica (Venstre) wspólnie z socjaldemokratami, socjalistami i konserwatystami. Zwolennicy większej integracji z UE wskazywali na zamachy w Paryżu i międzynarodową walkę z ekstremizmem i terroryzmem.

Dania opuszcza Europol

Wynik referendum oznacza, że w przyszłym roku Dania wystąpi z Europejskiego Urzędu Policji (Europol). Zgodnie z traktatem lizbońskim w 2016 roku Europol ma stać się urzędem ponadpaństwowym podlegającym kontroli unijnych ministrów sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Właśnie ze względu na pogłębienie współpracy państw UE w ramach Europolu głosowali teraz Duńczycy .

Na mocy referendum przeprowadzonego w 1992 roku Dania została wyłączona z niektórych postanowień Traktatu z Maastricht, w tym dotyczących wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Gdyby Dania chciała pozostać w Europolu, musiałaby przyjąć reguły UE w tych dziedzinach. Po referendum brane jest pod uwagę ewentualne zawarcie przez UE równoległych umów z Danią a przypuszczalnie, jak powiedziała austriacka szefowa MSW Johanna Mikl-Leitner: „Dania będzie musiała decydować od przypadku do przypadku”.

Europa ubolewa

Europejscy partnerzy przyjęli duńskie „nie“ z ubolewaniem. – Wolałbym inny wynik referendum – skomentował w piątek (4.12.2015) niemiecki minister spraw wewnętrznych Thomas de Maizière podczas spotkania unijnych szefów MSW w Brukseli. Podobnie wypowiedział się Etienne Schneider, minister spraw wewnętrznych Luksemburga, który sprawuje obecnie prezydencję w Radzie UE. – Martwi mnie to „nie”, ale jest to demokratyczny proces i musimy go akceptować – powiedział luksemburski polityk.

Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker przeprowadził w czwartek wieczorem rozmowę telefoniczną z duńskim premierem Rasmussenem. Obydwaj politycy zamierzają spotkać się w nadchodzącym tygodniu, by „przedyskutować, co dalej”.

dpa, afpd / Elżbieta Stasik