1. Przejdź do treści
  2. Przejdź do głównego menu
  3. Przejdź do dalszych stron DW

Analiza: Sterowana przez Kreml mafia przenika Europę

Irina Filatova
30 kwietnia 2017

Rosyjski rząd współpracuje ze zorganizowaną przestępczością - wynika z analizy europejskiego think tanku Europejska Rada Spraw Zagranicznych (ECFR).

https://p.dw.com/p/2c8je
Symbolbild Russenmafia
Zdjęcie: APTN

Od aneksji Krymu w 2014 roku relacje Moskwy z Zachodem są napięte. Moskwa szuka pozadyplomatycznych sposobów wzmocnienia swoich wpływów. Stawia przy tym nie tylko na tajne służby, ale także współpracę ze zorganizowaną przestępczością – głosi analiza europejskiego think tanku Europejska Rada Spraw Zagranicznych (ECFR).

Istnieją ścisłe powiązania między kremlowskim aparatem bezpieczeństwa, jego wywiadem zagranicznym, wywiadem wojskowym i krajowym FSB (Federalna Służba Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej) z rosyjskojęzycznymi grupami mafijnymi działającymi w Europie. Na dodatek Kreml wydaje tym grupom co rusz nowe zlecenia, aby realizować własne interesy. „Państwo rosyjskie jest w znacznym stopniu skryminalizowane, a powiązania klasy politycznej z przedstawicielami świata przestępczego doprowadziły do tego, że rząd w dochodzeniu swoich interesów wciąż korzysta z usług przestępców” – głosi analiza ECFR. 

Russland Wladimir Putins jährlichen Rede an die Nation
Analiza ECFR: Po tym jak Władimir Putin został prezydentem w 2000 roku związki mafii i elit politycznych uległy zmianieZdjęcie: picture-alliance/dpa/ Y. Kochetkov

Od cyberataków do przemytu ludzi

– Świat przestępczy, polityka, biznes i państwowe służby bezpieczeństwa zaczęły nawiązywać kontakty w latach 90. – powiedział Deutsche Welle Mark Galeotti, autor badań i ekspert ds. bezpieczeństwa Rosji. Po tym jak Władimir Putin został prezydentem w 2000 roku, związki te uległy zmianie w tym sensie, że elity polityczne korzystały z usług świata przestępczego by osiągnąć swoje cele – wynika z badań ECFR. W rezultacie – jak zaznacza Galeotti – gangsterzy mogą pozostać gangsterami, nie obawiając się represji ze strony państwa. Przynajmniej dopóty, dopóki akceptują zasadę, że największym gangiem w państwie jest samo państwo.

Według analizy think tanku zasada ta została rozszerzona na działającą w Europie rosyjską mafię. Ma być ona wykorzystywana przez rosyjskie władze do różnych celów, takich jak cyberataki, przemyt towarów i ludzi, a nawet zabójstwa na zlecenie Kremla. W przypadku nielegalnego handlu rosyjskie służby bezpieczeństwa miałyby wykorzystywać ich infrastrukturę do przewozu towarów przez granice, otrzymując za to część zysku.

Spionage russische Agentin Anna Chapman
Anna Chapman była jednym z rosyjskich szpiegów aresztowanych w USA w 2010 rokuZdjęcie: picture alliance/dpa/E. Chesnokova

Jak zniknął rosyjski szpieg Christopher Metsos?

Jako inny przykład współpracy pomiędzy najwyższymi organami państwowymi w Moskwie i rosyjskim światem przestępczym Galeotti, pracujący także w Instytucie Stosunków Międzynarodowych w Pradze, podaje incydent z 2010 roku. Wówczas nagłówkami gazet zawładnęła rosyjsko-amerykańska afera szpiegowska: władze USA wykryły rosyjską siatkę szpiegowską w Stanach Zjednoczonych.

Doszło do wymiany 10 rosyjskich szpiegów na czterech amerykańskich. Ale jeden z członków rosyjskiej siatki, Christopher Metsos, który został zatrzymany na Cyprze i tymczasowo zwolniony za kaucją, zniknął bez śladu. Galeotti przytacza informacje uzyskane od amerykańskich agentów – ich zdaniem Metsos, chroniony przez rosyjską mafię, miał być przewieziony z Cypru do Rosji.

Russland Antikorruptionsproteste in Moskau
Protesty przeciwko korupcji w Rosji (marzec 2017) Zdjęcie: Getty Images/AFP/O. Maltseva

Rosyjska mafia w całej Europie

W analizie współpracy między Kremlem i mafią Galeotti wykorzystał poufne wypowiedzi pracowników europejskich służb wywiadowczych oraz rozmowy prowadzone w kręgach zorganizowanej przestępczości w Europie i Rosji.

Zwłaszcza tam, gdzie istnieją duże skupiska ludności rosyjskojęzycznej, spotyka się rosyjską mafię – mówi ekspert ECFR. Wymienia m.in. południową Hiszpanię, Grecję i Litwę. Również w centrach przemytu ludzi, towarów i narkotyków, takich jak Berlin, obecna jest rosyjska mafia. Inaczej niż 20 lat temu, nie działa ona już w Europie na ulicy. Dziś jest aktywna raczej jako partner, pośrednik i pomocnik lokalnych i europejskich sieci przestępczych. Szacuje się, że jedna trzecia heroiny, która trafia na europejskie ulice, przechodzi przez ręce rosyjskiej mafii.

„Moskwa mogłaby zatuszować każdy bezpośredni związek”

Walter Kegö zajmujący się w Instytucie Polityki Bezpieczeństwa i Rozwoju w Sztokholmie badaniem zorganizowanej przestępczości w Rosji, potwierdza wnioski Galeottiego. Rosyjska mafia w Europie woli pozostawać w cieniu – mówi Kegö. Niemniej jednak wywiera ona duży wpływ nie tylko w świecie przestępczym, ale i polityki. – Nie ma wątpliwości, że wysocy urzędnicy Kremla co rusz wykorzystują mafię do swoich celów – mówi Kegö.

Współpraca między Kremlem a mafią wygląda tak, że Moskwa mogłaby zatuszować każdy bezpośredni związek – wyjaśnia Galeotti. Kreml zwraca się do takich gangów przestępczych, które są związane z Rosją poprzez własność lub ludzi, albo zdane na transport przez terytorium Rosji. Tym sposobem organy bezpieczeństwa mogą wpływać na przestępców. I, jeśli to konieczne, Kreml zwraca się do nich z prośbą, której nie mogą odrzucić – mówi Galeotti.

Irina Filatova / tł. Katarzyna Domagała