150-lecie koncernu BASF

W branży chemicznej na świecie nie ma drugiego takiego koncernu, który miałby większe obroty i większą kapitalizację giełdową niż BASF. W roku 2014 jego obroty wyniosły 74,3 mld euro. Na całym świecie BASF zatrudnia 113 tys. osób w ponad 80 krajach świata. Główna siedziba koncernu mieści się w Ludwigshafen nad Renem. Oprócz tego ma ponad 390 fabryk.

Wszystko zaczęło się 6 kwietnia 1865.Niemiecki przedsiębiorca Friedrich Engelhorn założył Badeńską Fabrykę Aniliny i Sody (później BASF). Jego firma zaopatrywała Mannheimw gaz świetlny, którego produktem odpadowym jest smoła węglowa, z której fabrykant postanowił wytwarzać barwniki na bazie smoły i barwniki anilinowe do tkanin.

BASF chciał produkować nie tylko barwniki lecz także substancje pomocnicze potrzebne do ich produkcji. Do dziś soda, anilina i barwniki należą do asortymentu BASF. Po raz pierwszy anilina została zsyntetyzowana w 1826 roku poprzez suchą destylację indygo. Jest ona substancją wyjściową do produkcji sztucznych barwników. Pigmenty bada się w laboratorium w Mangalore w Indiach.

Od początku XX w. dzięki badaniom chemików Fritza Habera i Carla Boscha można było przemysłowo wytwarzać amoniak, potrzebny do produkcji nawozów sztucznych i prochu strzelniczego. Podczas I wojny światowej BASF produkował materiały wybuchowe, proch i gazy bojowe dla potrzeb wojska.

Po I wojnie światowej gospodarka stawała powoli z kolan. Po roku 1916 branża chemiczna postanowiła zacieśnić luźną jak dotąd współpracę. W roku 1925 przez fuzję BASF z 5 innymi firmami, w tym Hoechst i Bayer - powstaje spółka akcyjna I.G. Farbenindustrie (I.G. Farben). Na zdjęciu dawny główny gmach I.G. Farben we Frankfurcie nad Menem.

Czasy nazistowskie w Niemczech to ciemny rozdział w historii BASF. W I.G. Farben podczas II wojny światowej pracowali robotnicy przymusowi i więźniowie obozów koncentracyjnych. Na zdjęciu KZ IG-Farben w Auschwitz-Monowitz., gdzie produkowano cyklon B. Właściwie był to środek owadobójczy, ale naziści stosowali go w komorach gazowych do zagłady milionów ludzi.

W marcu 1945 oddziały aliantów zajęły fabrykę w Ludwigshafen, zniszczoną już wcześniej przez naloty bombowe. W tym samym roku alianci przejęli cały majątek I.G. Farben. W strefie sowieckiej fabryki koncernu zdemontowano i wywieziono w ramach reparacji wojennych albo upaństwowiono. W listopadzie uchwalono rozwiązanie koncernu.

30 stycznia 1952 z dawnego koncernu I.G. Farben powstało 11 przedsiębiorstw: obok Agfa, Bayer AG; Hoechst AG odrodziła się także BASF. Firma koncentrowała się na początku przede wszystkim na produkcji tworzyw sztucznych. Z upływem dziesięcioleci powstawały jej filie za granicą.

Wahlarz produktów obecnego BASF jest ogromny: farby i lakiery, styropian, materiały izolacyjne, leki, chemikalia do produkcji kosmetyków, klejów i akumulatorów. BASF inwestuje także w badania naukowe, na przykład w dziedzinie organicznych ogniw słonecznych (na zdjęciu). W roku 2014 na projekty naukowe przeznaczono prawie 1,8 mld euro.

Dużą część swych obrotów BASF osiąga ze sprzedaży chemikaliów i półproduktów dla przemysłu budowlanego, farmaceutycznego, tekstylnego i samochodowego. Stosowane były on na przykład przy budowie londyńskiego metra: w maszynach drążących grunt, zdalnie sterowanych robotach, produkcji betonu i powłok ognioodpornych.

BASF ma w swym programie także substancje chemiczne do uszlachetniania wyrobów konsumpcyjnych czy do produkcji żywności. Są to zarówno mikroskładniki odżywcze w paszach dla zwierząt jak i barwniki spożywcze.

Dla zwiększenia plonów w rolnictwie naukowcy BASF eksperymentują z roślinami modyfikowanymi genetycznie, jak np. z rzepakiem. Celem jest produkcja roślin mających wiącej kwasów tłuszczowych omega 3 o dłuższych łańcuchach.We współpracy np. z producentem maszyn rolniczych John Deere opracowano maszyny sterowane komputerowo.

BASF wydobywa także ropę i gaz ziemny w Europie, Afryce Północnej, Rosji, Ameryce Południowej i na Bliskim Wschodzie. Wraz z rosyjskim partnerem Gazpromem BASF zajmuje się transportem, składowaniem i sprzedażą gazu. Do koncernu należy w połowie największy zbiornik gazu ziemneego w Europie.

Rzadko kto wie wie, że BASF jest jednym z największych w Niemczech handlarzy win. W roku 2013 sprzedał ok. 900 tys. butelek wina; 2000 gatunków wina składowanych jest w piwnicach istniejących już od ponad stu lat.