Без страв од „Мајн Кампф“

Хитлер бил на отслужување на затворска казна во 1924 година кога почнал да ја пишува книгата која подоцна ќе биде објавена под насловот "Mein Kampf", „Мојата борба“. Малициозната полемика ја постави основата за антисемитската расистичка теорија која ќе ги подбуцне Холокаустот и насилната експанзионистичка политика за време на војната.
Денес, 70 години по смртта на авторот, авторските права на книгата изминаа и таа може слободно да се печати и продава на германскиот пазар. Досега, покраината Баварија, како наследник на авторските права, не дозволуваше објавување. На тој начин сакаше да го спречи ширењето на национал-социјалистичката идеологија и да им искаже почит на жртвите на нацистичкиот режим .
„Мојата борба“ е единствениот автобиографски документ на нацистичкиот лидер во кој тој ја објаснува својата нехумана идеологија. Треба ли да се плашиме од неговите зборови? Зборовите, вистина, можат да бидат силни и опасни. „Оној што пали книги, на крајот ќе пали и луѓе“, напиша германскиот поет Хајнрих Хајне еден век пред појавата на Хитлер. Нацистите подоцна го правеа токму тоа- палеа и книги и луѓе.

Германија се промени

Но, не сметам дека тоа би било неодговорно. Германија оттогаш се промени. Германија од 21 век не е Вајмарската република, во која десничарските демагози може да ги манипулираат масите со помош на одвратна пропаганда. Критичарите би забелажале дека дури и денес, луѓето му аплаудираат на десничарското размислување. Тоа е точно: го гледаме преку демонстрациите на Пегида и постовите полни омраза на социјалните мрежи. Но мнозинството Германци цврсто стојат на демократските основи, а државата има стабилна демократија- тоа станува уште појасно кога ќе погледнеме во странство. Ќе треба да продолжиме да се бориме за нашата демократија, но 70 години по крајот на Втората светска војна, не треба да се плашиме од демагогијата на „Мојата борба“.

Објаснувањата го откриваат вистинското лице

Притоа, од огромно значење е да се открие вистинското лице на текстот. И токму затоа е добро што „Мојата борба“ се објавува со дополнителни објаснувања на кои со години работеше тим историчари од Минхен. Критичките анотации ќе им помогнат на читателите да го стават текстот во историски контекст, да добијат дополнителни информации за поединци и дистанца од хитлеровиот демагошки дискурс. Тоа ја отстранува аурата на опасноста од книгата, која водеше кон нејзината забрана и табуизација.
Сега секој може да си извлече сопствени заклучоци од книгата и од нехуманите тези на Хитлер. Секој ќе може да му спротивстави на десничарскиот демагог сопствени логични аргументи и самиот да пресуди.
Добро е што и училиштата во Германија ќе го интегрираат изданието. Покраинските влади во Берлин и Баварија веќе сигнализираа подготвеност за текстот, доколку тој биде искористен за да се разоткрие нацистичката идеологија и десничарскиот екстремизам. Тоа на учениците ќе им даде важен историски извор во однос на нацистичкиот период.
Реториката која ја користеше Хитлер повеќе не функционира. Но мораме да продолжиме да се прашуваме како воопшто беше можно да се случат ужасните нацистички злосторства. Читањето на „Мојата борба“ може да ни помогне да ги најдеме одговорите на тие прашања.