Историски процес против мафијата во Рим

Ако се издвои од мафијашкото насилство и уцени, влијанието на организираната и раширена корупција во секојдневието е споредбено банално. Кој сака да види како вистински изгледа тоа, треба само да прошета во било кој дел на Рим, каде се трупа неоднесен смет, се шират дупките во асфалтот на улиците, а автобусите со кои некој треба да оди на работа доцнат по 20 минути - ако има среќа!

Но, неделава за првпат широко распространетата мрежа на врски меѓу полицијата и мафијата во главниот град се соочува со италијанското правосудство. Четириесет и шест политичари, службеници во градската управа, претприемачи и лица за кои се претпоставува дека се членови на криминални групи на таканаречената „мафиа капитале“ (мафија на главниот град) се обвинети дека „цицале“ пари од сите можни ставки на градскиот буџет - од оние за поправка на улиците, до средствата предвидени за згрижување на бегалците.

Меѓу обвинетите е и Масимо Карминати, поранешен водач на неонацистички банди и учесник во престрелки со полицијата во 80-те години на минатиот век. Истрага беше водена против стотици други, меѓу нив и поранешниот градоначалник Џани Алемано. Ова е најголем антикорупциски процес во Италија по кампањата за „чисти раце“ на почетокот на 90-те години. „Овде станува збор за група политичари и деловни луѓе кои ги имале в раце сите јавни тендери во Рим“, вели добро упатениот Лирио Абате од неделникот „Л’Еспресо“.

Расчистувачот поднесе оставка

Ињацио Марино беше избран пред две години како најмлад градоначалник на Рим, поради ветувањето дека темелно ќе ги расчисти состојбите во градот. Кога стапи на должност, му предаде документи на државното обвинителство, кое врз основа на прислушувани телефонски разговори можеше да идентификува корумпирани членови на градската управа и деловни луѓе и во голема акција лани во декември да уапси четириесетина од нив.

Но, градоначалникот минатата недела беше принуден на оставка, кога неговиот сопствен тим во градската влада поднесе колективна оставка откако беа обелоденети неколку сомнителни сметки за ресторански услуги. Марино беше соборен од функцијата со политички борби за власт, но Марко Лило, публицист и истражувачки новинар, смета дека притоа улога играл и корумпираниот политички апарат, кој со години, ако не и со децении го држи Рим под контрола. Во една снимка на прислушуван разговор како убиец осудуваниот Салваторе Буци, кој имал контакти со Демократската партија на која и’ припаѓа и Ињацио Марино, со уживање зборува за изгледите за оставка на градоначалникот и за шансите што со тоа и’ се отвораат на мафијата.

„Молзење“ на помошта за бегалците

Прислушувание разговори покажуват и како Буци се фали дека присвојување пари наменети за згрижување на баратели на азил од Африка и Среден Исток е поисплатливо и од трговија со дроги.

Според новинарите Лило и Абате, Рим со децении бил мафијашка „ничија земја“, во која непречено дејствувале различни криминални групи и политичари од сите бои, и си обезбедувале пристап до градските тендери со двоцифрена милионска вредност - чија реализација давала јадни резултати по превисоки цени. „Во Рим досега немаше антимафијашка култура, немаше дистанцирање од членовите на мафијата како во други делови на Италија“, вели Лирио Абате.

Тој го споредува Рим со Сицилија во 60-те години на минатиот век, многу време пред прочуените мамутски процеси против тамошните мафијаши и смртоносните атентати врз истражните судии Џовани Фалконе и Паоло Борселино со подметнати бомби. Тоа беше време кога многумина дури и го оспоруваа постоењето на мафијата. „Кога луѓето во Рим знаат дека некој ресторан и’ припаѓа на мафијата, не го бојкотираат и велат: ’Можеби, но таму имаат добра риба‘“.

Моралот на Милано

Рафаеле Кантоне, шеф на италијанските власти за сузбивање на корупцијата, го потвдува тоа, велејќи дека Милано станал „морален главен град на Италија, додека Рим покажа оти ги нема нужните антитела“ за да го сузбива организираниот криминал. Затоа за експертите процесот против „мафиа капитале“ има големо симболично значење, оти за прв пат се разоткрива долго време толерираната корупција во Рим и се повикани на одговорност главните профитери.

Но, веројатно ќе потрае долго додека Рим да ги жнее плодовите на една нова, чиста градска управа. Многумина од уапсените беа шефови на важни оддели во управата на градот. По нивното апсење или ставање во домашен притвор настанаа празнини во управата, кои уште повеќе ја влошија и онака лошата состојба во градот и во неговиот локален систем на јавен превоз. Со тоа повторно се распламте лутината на граѓаните против сега веќе екс-градоначалникот Марино, иако сите староседелци знааат дека во Рим со децении има проблеми.

Лирио Абате затоа смета дека одговорноста не може да им се префрлува само на политичарите, туку и граѓаните треба да се погледнат самите себе си в очи: „Првенствено мораме до го промениме менталитетот на Римјаните, кои се навикнати да бараат заобиколни начини и да даваат мито за да остварат нешто. Потребна ни’ е поинаква култура, култура на законитост“.