Хрватите од БиХ (не)потрчаа во ЕУ

Пред продавницата со симболично име Рубикон, во Пар Село кај Тузла, сопственичката Љубица Мандушиќ тврди дека веќе нема кој да замине во ЕУ. „Многумина веќе заминаа, а што се однесува до мене, и јас би заминала, дури би ги испратила и децата. Сопругот нема такво мислење, тој се‘ уште мисли дека овде има живот.“

Претприемачот Давор Дивковиќ посредуваше во доаѓањето на некои фирми од ЕУ во Тузла и помогна за отворање на десетици работни места. Тој е ситуиран и не размислува за заминување, но се согласува со сосетката Љубица. „Многумина веќе презедоа одредени чекори, а под добивањето нови можности за полесно заминување, од БиХ ќе си заминат уште Хрвати.“

„Кога нема работа и пари снемува и патриотизам“

Една од нив е Наташа Тадиќ. Факултет завршила пред пет години, зборува англиски и германски јазик, а во Пар Село и Тузла не може да најде работа. Свесна е за повластиците што како Хрватка од Босна и Херцеговина ги добива со влезот на Хрватска во ЕУ. „Аплицирав за секторот комуникации во Брисел. Процесот е долготраен и компликуван, тестовите се многу тешки и ригорозни, тешко е да се положат. За жал, паднав, ме известија од Брисел преку имејл.“

Досега не размислувала за напуштање на Босна и Херцеговина. Меѓутоа, „патриотизмот го снемува кога ќе снема работа и пари“. И натаму ги следи конкурсите и чека прилика да најде работа во некоја од земјите на ЕУ.

„Би извршувала каква било пристојна работа“

Студентката Сандра Лемешиќ повремено работи во познато кафуле во Тузла. Знае дека пристапот до најинтересниот пазар на труд, во Германија, е ограничен. Работа ќе бара надвор од Тузла, „засега во Хрватска“.

„Не би работела сешто, но доколку има пристојна работа, зошто да не работам и нешто ново? Овде и онака нема да добијам работа.“

Дејан Керошкиќ и Анел Павиќ наскоро завршуваат студии по електротехника и се со намера да барат работа во БиХ:

„Во случај ситуацијата да не биде онаква каква што посакувам и не најдам работа во БиХ, тогаш можеби би се одлучил за некоја земја на ЕУ. Верувам дека мојот факултет ќе биде признат и дека во таков случај ќе ми биде полесно да најдам адекватно вработување“, вели Дејан.

Анел сака да заврши факултет во БиХ, но планови за работа нема. „По завршување на факултетот и опциите што ќе ги имам, ќе размислам дали ќе заминам или ќе останам.“

Проблем е квалификацијата

На Хрватите во БиХ влезот на Хрватска и отворањето на европскиот пазар на труд не им значи многу. Поголемиот дел од нив и нема квалификации за тој пазар“, оценува новинарот Мато Џаковиќ. „Хрватите во БиХ треба да се свртат кон уредување на оваа држава и нејзе да ја туркаат во ЕУ. Дури тогаш ќе ги собереме плодовите на Унијата. За волја на вистината, јас не сум баш вистински евроскептик, но не верувам ниту премногу во ЕУ.“

Според Наташа, „квалификацијата, знаењето јазици, вештини, се‘ се тоа фактори кои ќе одлучуваат доколку Хрватите одлучат да бараат работа во земјите на ЕУ“. „Секојдневно разговарам со пријателите и знам дека многумина својата подобра иднина ќе ја побараат надвор од БиХ“, нагласува таа.