گفتگو با دکتر جمشید فاروقی، رئیس بخش فارسی رادیو دویچه وله
۱۳۸۵ اسفند ۲۹, سه‌شنبه
سؤال: آقاى فاروقى شما از كى كار در دويچه وله را آغاز كرديد؟
جمشید فاروقی: من در سال ۱۹۹۶ كارم را در دويچه وله شروع كردم. در آن هنگام كارمند آزاد دويچه وله بودم و بيشتر پيرامون مسائل اقتصادى مطلب مىنوشتم. در سال ۲۰۰۱ به جمع كارمندان قراردادى دويچه وله پيوستم. ابتدا به عنوان مدير داخلى بخش فارسى و سپس به عنوان رييس بخش فعاليتم را ادامه دادم.
مدت زمان برنامه فارسى دويچه وله هنگام شروع بكار شما چقدر بود و چگونه تهيه و پخش مىشد؟
زمانى كه من شروع به كار كردم، ما تنها يك ساعت برنامه داشتيم. در پى حمله تروريستى يازدهم سپتامبر مدت برنامه‌ها افزايش يافت و اكنون روزانه ۲ ساعت برنامه داريم. در آن هنگام هنوز امكان استفاده از فنآورى ديجيتال وجود نداشت. برنامه‌ها روى نوار ضبط می شد و كيفيت امروز را نداشت. مجرى وقتى به استوديو پخش می رفت چند نوار همراه خود می برد. خبرنگارانى كه امروز در بخش فارسى كار می كنند همگى با تكنيك مدرن كار می كنند. از آن گذشته همكاران دوره‌هاى مختلفى را در اين زمينه ديده‌اند. دويچه وله تلاش دارد كه از تازه‌هاى دانش در بهبود كيفيت برنامه های خود بهره گيرد.
حدود اختيارات شما در تحريريه بخش فارسى چگونه است؟ اصولا رابطه شما با رداكسيون مركزى دويچه وله چگونه است؟
دويچه وله يك نهاد مستقل است و از اين نظر ما از اختيارات گسترده‌اى برخوردار هستيم. دويچه وله رسانه‌اى جدى است. اين به اين معناست كه خبر و اطلاع رسانى بر پايه موازين حرفه‌اى خبرنگارى صورت میگيرد و از اين رو پايبندى به موازين حرفه‌اى براى همه همكاران دويچه وله شرط نخست فعاليت به شمار می آيد. ما همكارى خوبى با بخش مركزى دويچه وله داريم. بخش مركزى از توان كارشناسى همكاران بخش فارسى بهره می گيرد و ما نيز براى پوشش دادن رويدادهاى ديگر نقاط جهان از گزارشها و تفسيرهاى بخش مركزى استفاده مىكنيم.
تفاوت بين حال و تا همين ۴ – ۵ سال پيش برنامه‌هاى راديو، هم از نظر كمى و هم كيفى كاملا محسوس است. اين تحول از كجا ناشى مى‌شود؟ آيا سياست‌ها و اهداف دويچه وله تغييراتى كرده، يا اختيارات شما گسترش يافته است؟ كلا چه ارزيابى از تغييرات در حوزه‌هاى فعاليت دويچه وله از نظر كمى و كيفى داريد؟
دويچه وله زمانى آغاز به كار كرد كه چند سالى از پايان جنگ جهانى دوم می گذشت. در پى شكست آلمان هيتلرى در جنگ و پايان يافتن دوران سياه حكومت ناسيونال سوسياليست‌ها در آلمان، دويچه وله با اين هدف آغاز به كار كرد كه چهره جديد آلمان را به جهان معرفى كند و در راستاى تقويت صلح در جهان و ايجاد تفاهم بين ملل بكوشد. چهره جهان در چند دهه گذشته، تغييرى بنيادين يافته است. همين تحولات عميق سياسى بر كار دويچه وله نيز موثر واقع شده است. از آن گذشته گزينش همكاران جديد و توجه به كيفيت و توانايى آنان نيز در بهبود كيفيت برنامه‌ها بى‌تاثير نبوده است.
آيا ارزيابى از ميزان مخاطبان و تاثيرى‌گذارى بخش فارسى داريد؟
ما نسبت به تعداد شنوندگان و كاربران اينترنتى اطلاع دقيق و آمار روشنى در اختيار نداريم. انجام يك همه پرسى آزاد در ايران كار دشوارى است. تنها میتوان گفت كه شمار نامه‌ها و پست الكترونيكى بخش فارسى به گونه‌اى مداوم در حال افزايش است. از آن گذشته ميزان استفاده از مطالب سايت اينترنتى ما ظرف تنها ۲ سال گذشته ۳۰ برابر شده است.
برنامه‌هاى شما ديگر مناطق فارسى‌زبان مثل افغانستان و تاجيكستان را هم پوشش مىدهد؟
مخاطبان اصلى برنامه‌هاى ما البته فارسى‌زبانان ساكن ايران هستند. اما ما به ديگر گروههاى فارسى زبان نيز توجه داريم. ما هر هفته چندين گزارش پيرامون اوضاع آسياى ميانه داريم. از آن گذشته نگاهى ويژه به مسائل افغانستان داريم. بايد يادآور بشوم كه برنامه‌هاى ما در كابل روى موج FM پخش مىشوند.
اكنون چند سال است كه شما در كنار راديو از اينترنت هم استفاده مى‌كنيد و بخش قابل توجهى از برنامه‌هايتان بصورت مكتوب در اينترنت هم قرار مى‌گيرد. اين كار ، يعنى استفاده از اينترنت، تا چه حد به افزايش مخاطبان و تاثيرگذارى راديوى شما كمك كرده است؟
توجه به اينترنت در جامعه جوان ايران موضوعى است كه نمىتوان آن را ناديده گرفت. همكاران بخش فارسى به موازات كار راديويى تا كنون از سايت اينترنتى خود نيز براى اطلاع رسانى استفاده كرده‌اند. موفقيت چشمگير سايت اينترنتى بخش فارسى دويچه وله به حدى بوده است كه اكنون دويچه وله تصميم گرفته است با ايجاد يك بخش مستقل و ايجاد تسهيلات بيشتر وامكانات جديد امر استفاده از اينترنت را بهبود بخشد.
موانع و محدوديت‌ها در كارتان چيست؟
آرزو میكنم كه ساعت پخش برنامه‌هاى فارسى دويچه وله افزايش يابد و از آن گذشته بتوانيم از موج متوسط نيز براى اطلاع رسانى بهره گيريم. اين موضوعى است كه بارها از سوى شنوندگان ما مطرح شده است. اميدوارم بتوانيم در آينده نزديك اين برنامه را عملى سازيم.