گزارش سازمان ملل درباره زندان‌های مخفی در سراسر جهان
۱۳۸۸ اسفند ۱۵, شنبه
دست کم ۶۶ کشور جهان از زندان‌های مخفی برخوردارند یا پیش از این برخوردار بوده‌اند.
چهار گزارشگر ویژه‌ی سازمان ملل، مارتین شینین دانمارکی، مانفرد نوواک اتریشی، شاهین سردار علی پاکستانی و ژرمی سارکین از آفریقای جنوبی این گزارش را تهیه و در اختیار شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد قرار دادهاند.
گزارش مربوط به زندان‌های مخفی باید در همین ماه در ژنو بررسی می‌شد اما مقاومت بسیاری از کشورها موجب شد که بررسی آن به ماه ژوئن موکول شود.
قرار است که در بررسی این گزارش موضوع مبارزه با تروریسم نیز بررسی شود، چون مبارزه با تروریسم اغلب دلیلی موجه به دست می‌دهد تا شیوه‌های غیر قانونی مجاز شمرده شوند.
آمریکا، متهم اصلی
پیکان اصلی اتهام گزارش سازمان ملل در باره‌ی زندان‌های مخفی، آمریکا و سازمان سیا را نشانه می‌رود. سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا، در طول سال‌های گذشته زیر لوای مبارزه با تروریسم ده‌ها مظنون را به کشورهای دیگر انتقال داده و در آنجا از شیوه‌های سخت‌گیرانه‌ی بازجویی استفاده کرده است.
به غیر از آمریکا، چند کشور دیگر نیز در مظان اتهام قرار دارند. پاکستان و مصر به نمایندگی از سوی کشورهای اسلامی و غیر متعهد این اجازه را به گزارشگران ویژه‌ی سازمان ملل دادهاند که در باره‌ی زندان‌های مخفی در این کشورها تحقیق شود.
چندین کشور از جمله لهستان و رومانی متهم شده‌اند که در خاک خود به آمریکا اجازه‌‌‌ی برخورداری از زندان مخفی را دادهاند. تهیه‌کنندگان این گزارش پرسش‌نامه‌ای را به تمامی کشورهای عضو سازمان ملل ارسال کرده‌اند که در آن راجع به وجود زندان‌های مخفی در این کشورها سئوال‌هایی مطرح شده است.
تا کنون ۴۴ کشور ازاعضای سازمان ملل به این پرسش‌نامه پاسخ دادهاند. لهستان گفته است که اتهام‌ها را بررسی خواهد کرد و رومانی وجود زندان‌های مخفی در این کشور را تکذیب کرده است.
پیشینه‌ی زندان‌های مخفی
زندان‌های مخفی تاریخی طولانی دارد. رد این زندان‌ها را می‌توان در زمان هیتلر و استالین و در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ نیز پیدا کرد. در این دو دهه دیکتاتورهای نظامی کشورهای آمریکای لاتین با یکدیگر تبانی کرده و با احداث این زندان‌ها مخالفان خود را از بین می‌بردند.
گزارش ویژه‌ی سازمان ملل آمریکا را متهم می‌کند که برای پیگرد دشمنان احتمالی خود "شبکه‌ای جهانی" تشکیل داده است.
گزارشگران ویژه‌ی سازمان ملل تحقیقات خود را به طور بنیادین پی گرفته و در این زمینه با ۳۰ شاهد عینی صحبت کرده‌اند. بنا بر تحقیقات آنها، در الجزایر، لیبی، چین، مصر، هند، ایران، روسیه، سودان و زیمبابوه نیز زندان‌های مخفی وجود دارد و در این زندان‌ها مظنونان و مخالفان رژیم نگهداری می‌شوند.
بنا بر این تحقیقات، سازمان سیا زندانیان خود را برای بازجویی به اتیوپی، جیبوتی، مصر، اردن، مراکش، پاکستان، سوریه و احتمالا تایلند، لهستان و رومانی منتقل کرده است.
در سال‌های دهه‌ی ۹۰ بیش از ۲۰۰ زندان مخفی در کینشازا، پایتخت کنگو، وجود داشت. گزارش همچنین به لیبی اشاره می‌کند و می‌گوید، پلیس مخفی این کشور «قدرتی کنترل‌نشده» اعمال می‌کند. گزارش همچنین تصریح می‌کند که اسراییل اسرای فلسطینی خود را به عنوان «جنگجویانی غیر قانونی» در زندان‌های مخفی نگه می‌دارد.
گزارشگران ویژه‌ی سازمان ملل می‌گویند: «سازمان‌های اطلاعات برخی کشورها در خلاءهای ایجادشده‌ی قانونی به طور غیر قانونی عمل می‌کنند».
در این گزارش زندان‌های مخفی نه تنها ناقض هنجارهای حقوق بشر و حقوق بین‌الملل بلکه «مشکلی بزرگ در مقیاس جهانی» به حساب آمده است.