کوکو شومان اسطوره موسیقی سوینگ و جان‌به‌دربرده آشویتس درگذشت

کوکو شومان (Coco Schumann) نوازنده گیتار در سبک جاز، اسطوره سوینگ (سبکی از جاز که در دهه‌های ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ رایج و محبوب بود) و جان‌به‌در برده از اردوگاه‌های کار و مرگ رژیم ناسیونال سوسیالیست (نازی) آلمان بود.

کوکو شومان در سن ۹۳ سالگی در برلین از دنیا رفت. خبر درگذشت او را شرکت نشر موسیقی "تریکونت" با استناد به خانواده او در مونیخ تایید کرده است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

کوکو شومان در سال ۱۹۲۴ به دنیا آمد و نام اصلی‌اش هاینس یاکوب شومان بود. پدرش مسیحی و مادرش یهودی بود. گفته می‌شود که دوست دختر فرانسوی‌اش نام "کوکو" را بر او نهاده بود چون نمی‌توانست نام کوچک اصلی او را تلفظ کند.

پدر شومان از عشق به مادر او به یهودیت گرویده بود. با روی کار آمدن نازی‌ها در آلمان و تصویب قوانین نژادپرستانه  نورنبرگ در سال ۱۹۳۵، کوکو شومان به عنوان Geltungsjude شناخته شد. این مفهوم در قوانین نورنبرگ به کار برده نشده بود، اما مفهومی متداول بود و به آن گروه از "دورگه‌ها" اطلاق می‌شد که "نیمه یهودی بودند و تحت تعالیم موسی پرورش یافته" و به لحاظ حقوقی یهودی به شمار می‌آمدند.

شومان در سال‌های نوجوانی نوازندگی گیتار و سازهای کوبه‌ای را با خودآموزی یاد گرفته بود. از همان نوجوانی توانسته بود هنر نوازندگی‌اش را در بارها و کلوب‌های رقص برلین عرضه کند. اما به عنوان یهودی اجازه نداشت عضو "خانه فرهنگ رایش" شود و در نتیجه نمی‌توانست به عنوان نوازنده درآمدی داشته باشد.

افزون بر این، حکومت نازی سبک‌های موسیقی‌ای مانند جاز و سوینگ را "غیرآلمانی" می‌خواند.

نوازندگی در ترزین‌شتات و آشویتس

کوکو شومان در سال ۱۹۴۳ بازداشت و به اردوگاه ترزین‌شتات منتقل شد. او در آنجا به عنوان عضوی از "گتو سوینگرز" (Ghetto Swingers در اینجا به معنای سوینگ‌نوازان محله یهودیان) باید برای افسران اس‌اس موسیقی اجرا می‌کرد. اس‌اس از سازمان‌های شبه نظامی زیر نظارت حزب نازی و هیتلر بود.

طبق طرحی که ناسیونال سوسیالیست‌های آلمان ریخته بودند، قرار بود که ترزین‌شتات به عنوان اردوگاهی نمونه به افکار عمومی معرفی شود و این برداشت منتقل شود که در اردوگاه‌ها با یهودیان رفتاری انسانی می‌شود. برگزاری برنامه‌های فرهنگی و کنسرت به همین منظور صورت می‌گرفت.

در صحنه کوتاهی از فیلم مستند "ترزین‌شتات – فیلمی مستند از منطقه مسکونی یهودیان" که نازی‌ها به قصد تبلیغ برای خودشان تولید کرده بودند، می‌توان شومان را به عنوان نوازنده جاز در "گتو سوینگرز" مشاهده کرد.

کوکو شومان در سپتامبر ۱۹۴۴ همراه با دیگر اعضای "گتو سوینگرز" به اردوگاه مرگ آشویتس انتقال یافت. این گروه دستور داشت که هنگام ورود تازه‌واردان به اردوگاه و نیز پس از پایان کار کارگران موسیقی بنوازد.

در آوریل ۱۹۴۵ و با نزدیک شدن شکست آلمان نازی و پایان جنگ جهانی دوم، رژیم نازی تصمیم به تخلیه اردوگاه‌ها گرفت تا هیچ‌یک از زندانیان زنده به دست نیروهای متفقین نیافتد. زندانیان با قطار یا پای پیاده به مناطق مرکزی آلمان منتقل می‌شدند. بسیاری از آنان در میانه راه جان خود را از دست دادند.

کوکو شومان که با یکی از "راه‌پیمایی‌های مرگ" همراه بود توسط نیروهای نظامی آمریکایی نجات یافت و آزاد شد. او پس از آزادی تصمیم گرفت در آلمان بماند و به زندگی‌اش ادامه دهد.

شومان از جمله با هلموت زاخاریاس، ویولن‌نواز سبک جاز، و بولی بولان، خواننده و نوازنده پیانو، همکاری داشت. او همچنین در برنامه‌های رادیویی شرکت می‌کرد و چندین صفحه از کارهای او ضبط و منتشر شده بود. او در ضمن نخستین نوازنده گیتار الکترونیک در آلمان بود.

شومان در سال ۱۹۵۰ با خانواده‌اش به استرالیا مهاجرت کرد، اما چهار سال بعد به آلمان برگشت و با گروه‌های مختلف رقص و موسیقی همکاری کرد.

کوکو شومان در دهه ۱۹۹۰ به ریشه‌های خود روی آورد و گروه بین‌المللی موفق "کوارتت کوکو شومان" را تشکیل داد.

اتوبیوگرافی (خودزندگی‌نامه) شومان به‌نام "Der Ghetto-Swinger" در سال ۲۰۱۲ به شکل موزیکال در هامبورگ به روی صحنه رفت.