کشف قصری مجلل در شهر باستانی پترا
۱۳۹۰ خرداد ۱۵, یکشنبه
شهر باستانی پترا در عمان، پایتخت اردن، قرار دارد. این شهر به طور کامل در دل کوه ساخته شده و بناهای موجود در آن همه از صخره‌های سرخ‌گون تراشیده شده‌اند. قصری که اخیرا توسط باستان‌شناسان کشف شده، بر روی بلندترین کوه در شهر پترا واقع شده است. نام این کوه ام‌البیار است و سیصد متر ارتفاع دارد. این بنای حیرت‌انگیز چشم‌اندازی به روی تمام شهر پترا دارد و از بخش غربی آن می‌توان حتی مرزهای کشور اسرائیل را دید.
قصری در بلندترین نقطه شهر پترا
از چندی پیش تیمی متشکل از باستان‌شناسان آلمانی و انگلیسی در حال حفاری بناهای باقی‌مانده از زمان سکونت نبطیها در این منطقه هستند. راهی که رسیدن به این قصر را از پائین کوه میسر می‌کند شامل صدها پله‌ی صخره‌ای است که به تازگی در جریان حفاری‌ها نمایان شده است.
اشتفان اشمیت، سرپرست این تیم از دانشگاه هومبلت برلین، می‌گوید: «تصور کنید که این قصر چه تأثیری بر افراد تازه‌وارد داشته است. آنها پس از بالا رفتن از چند صد پله نفس‌زنان و خسته وارد بخشی از قصر می‌شده‌اند که پادشاه در آن آب‌تنی می‌کرده است.»
بخشی که در این قصر برای آب‌تنی در نظر گرفته شده، دارای یک استخر کوچک برای استفاده شخصی است و یک استخر بزرگ که برای آب‌تنی دسته‌جمعی بوده است.
کشف استخر و سیستم گرمایش بی‌نظیر از دوران نبطیها
کشف این قصر دوباره این پرسش را مطرح کرده است که نبطیها چه کسانی بودند؟ بنا بر تحقیقات باستان‌شناختی این قوم حدود ۲۶۰۰ سال پیش به این ناحیه آمدند که امروز کشور اردن در آن قرار دارد و پس از گذشت ۴۰۰ سال پادشاهی خود را بنا نهادند. نبطیها تنها در مدت چند دهه شهری کامل را در دل کوه ساختند. اما باستان‌شناسان هنوز نتوانسته‌اند اطلاعات جامعی در مورد مردم این شهر به دست آورند. کشف این قصر که دارای مکانی برای آب‌تنی و سیستم گرمایش از طریق کف زمین است، حاکی از توانایی‌های فوق‌العاده نبطیها در ساخت بناهای مجلل است.
نخستین بخش‌های این بنای باستانی در دهه ۱۹۵۰ از دل خاک بیرون آورده شد. اما باستان‌شناسان تازه در جریان حفاری‌های اخیر متوجه شدند چه اثر بی‌نظیری در مقابل آنها قرار دارد. اشتفان اشمیت حدس می‌زند که این قصر متعلق به پادشاه نبطیها بوده باشد.
کارگرانی که این قصر را ساخته‌اند، با توجه به امکانات محدودی که بشر در آن زمان در اختیار داشته، بایستی نیروی زیادی در حمل قطعات لازم برای ساخت سیستم گرمایش صرف کرده باشند. اشمیت می‌گوید: «هر تکه هیزمی که برای گرمایش این بنای چند هزار متری لازم بوده، می‌بایستی توسط کارگران به بالای کوه حمل می‌شده است. اما نبطیها برای پر کردن استخرها به جای حمل آب مورد نیاز، مخزن‌هایی در بالای کوه کنده بوده‌اند که هنگام باران حجم زیادی آب در آنها ذخیره می‌شده است.»
آب ذخیره شده درون این مخزن‌ها از طریق لوله‌کشی به آب‌انبارهای بزرگی سرازیر می‌شده است. این آب‌انبارها بیش از صد هزار لیتر آب را در خود جای می‌داده‌اند.
باستان‌شناسان خود توانسته‌اند هنگام حفاری مؤثر بودن این سیستم را مشاهده کنند؛ هنگامی که در حین حفاری ناگهان باران شدیدی می‌بارد، تنها چند دقیقه طول می‌کشد تا آب باران به سمت آب‌انبارها سرازیر شود.
AZ/KG