کدخدایی: تعیین مصداق "رجل سیاسی" بر عهده شورای نگهبان است
۱۳۹۵ آبان ۲۹, شنبه
با نزدیک شدن موعد انتخابات ۹۶، محافل سیاسی و حقوقی در ایران، سرگرم بحث در باره مصداق "رجل سیاسی" شده‌اند که شرط مندرج در قانون اساسی ایران برای نیل به مقام ریاست جمهوری است.
طبق اصل ۱۱۵ قانون اساسی، رئیس جمهوری باید "رجل" سیاسی و مذهبی باشد. گروهی معتقدند که این واژه به معنای شخصیت است و مفهوم جنسیتی ندارد اما گروهی دیگری هم هستند که تاکید می‌کنند "رجل" یعنی "مرد" و این غیرقابل تفسیر است.
عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر یادآوری کرده که تعیین معیارهای رجل سیاسی و مدیر و مدبر بودن کاندیدا، بر عهده شورای نگهبان گذاشته شده‌است.
کدخدایی به تبصره ۵ بند ۱۰ سیاست‌های کلی انتخابات اشاره کرده که در ۲۴ مهر از سوی آیت‌الله خامنه‌ای ابلاغ شد. رهبر جمهوری اسلامی در این ابلاغیه ۱۸بندی از جمله خواستار ضرورت رعایت قانون اساسی و پاسخگویی مکتوب شورای نگهبان در خصوص دلایل ابطال انتخابات یا رد صلاحیت افراد شد.
سخنگوی شورای نگهبان، شنبه ۲۹ آبان در خصوص تعیین معیارهای رجل سیاسی گفته است: «بحث‌هایی مقدماتی برگزار کردیم و قرار شده کارشناسان در مرکز تحقیقات شورا این بحث‌ها را پیگیری کنند.»
کدخدایی افزوده که از مردم و صاحب‌نظران هم خواسته شد که دیدگاه خود را در این زمینه اعلام کنند: «به محض این که نظرات کارشناسی را داشته باشیم در صحن علنی شورا موضوع مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت و مصوبه را انتشار عمومی خواهیم کرد.»
سخنگوی شورای نگهبان روشن نکرده که آیا این جلسات تا انتخابات ۹۶ نتیجه‌بخش خواهند بود یا خیر. او در جواب این سوال گفته است: «نمی‌دانم و نمی‌توانم وعده‌ای بدهم که خلاف آن انجام شود.»
"کاندیداتوری زنان و خانه کدخدا"
هاشمی رفسنجانی از جمله کسانی است که گفته است شرط رجل سیاسی می‌تواند مشمول زنان هم باشد. او اعلام کرده که در زمان آماده کردن قانون اساسی در شورای انقلاب، این موضوع مبهم گذاشته شد: «چون شرایط ایجاب نمی‌کرد که رئیس جمهوری زن باشد و نمی‌خواستیم نفی کنیم.» کسان دیگری هم گفته‌اند که واژه مقدماتی در پیش‌نویس اولیه قانون اساسی، مرد بود اما واژه "مرد" رای نیاورد و به جای آن از کلمه "رجل" استفاده شد که بار عرفی و سیاسی دارد.
تا کنون و در انتخابات پیشین ریاست جمهوری در ایران، هیچ کاندیدای زنی از سد تایید شورای نگهبان عبور نکرده است.
اعظم طالقانی فعال ملی مذهبی و دبیرکل جامعه زنان انقلاب اسلامی اولین زنی است که در سال ۱۳۷۶ به منظور مشخص شدن تکلیف این کلمه خود را کاندیدای ریاست جمهوری کرد اما صلاحیت او از سوی شورای نگهبان رد شد.
در انتخابات سال ۸۴ نیز برای بار دوم اعظم طالقانی به همراه ۸۹ زن دیگر خود را داوطلب احراز مقام ریاست جمهوری کردند که صلاحیت تمامی آنان رد شد. این گروه به اضافه تعداد دیگری از فعالان زنان در اعتراض به این اقدام شورای نگهبان در برابر دفتر ریاست جمهوری تحصن کردند اما پاسخی نگرفتند.
محمد یزدی، روحانی تندرو و رئیس خبرگان چهارم، در بحث کاندیداتوری زن‌ها در انتخابات ۱۳۹۲ در جمعی از طلاب حوزه علمیه گفته بود: «ده دوازه خانم حضور دارند. یکی از آنها گفته که اگر رئیس جمهور شوم نیمی از کابینه‌ام خانم‌ها و نیم دیگر آقایان خواهند بود. مثل معروفی است که کسی می‌خواست وارد روستایی شود اصلا راهش نمی‌دادند اما می‌گفت خانه کدخدا کجاست.»