کارخانههای خصوصی در سایه تحریم
۱۳۸۶ اسفند ۶, دوشنبه
سروکار داشتن با کارگزاران واسطه و دور زدن طولانی و پرهزینه مشکلات، مدیران صنایع را فرسوده و نگران کرده است. اینک حتی اداره توسعه اقتصادی دوبی، که پایگاه شرکتهای ایرانی برای امور صادرات و واردات، سرمایه گذاری و گشایش اعتبار بازرگانی بود، مانع کار شرکتهای ایرانی می‌شود.
چین و روسیه مشکل‌گشا نیستند
کارخانه‌ها و شرکتهای دولتی کلان، مدت‌هاست معامله با کشورهایی چون چین و روسیه واستفاده از فناوری کشورهای جایگزین را، دستاوردی در برون رفت از محدودیت‌های تحریم عنوان می‌کنند. این در حالی است که عموم کارشناسان، کارآیی فنی و قدرت رقابت کالاهای این کشورها را به هیچ‌وجه با کشورهای تراز اول صنعتی برابر نمی دانند. حال صنایع ایران، با یکپارچه‌تر شدن جامعه بین المللی در مواجهه با پرونده هسته‌ای ایران، هم شاهد رویکرد سختگیرانه تر کشورهای اروپایی و هم شاهد کنارکشیدن شرکای جدید از تامین نیازهای خود هستند. تازه‌ترین خبر، قطع همکاری یک کارخانه چینی با "ایران خودرو" ست. پروژه تاسیس دو کارخانه تولید خودرو در ایران به دلیل تحریم بانک‌های ایرانی از سوی چین، انجام نخواهد شد.
فشار بر بنگاههای خصوصی
ازجمله قربانیان تحریم های تجاری و مالی در ایران، کارخانه‌ها، کارگاهها و پیمانکاران غیردولتی و رده دو هستند. سفارش دهندگان عمده این بنگاههای صنعتی، کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی دولتی‌اند که برخی با آسیب ناشی از تحریم‌ها، یا در آستانه ورشکستگی هستند یا با حداقل ظرفیت خود کار می‌کنند. شرکتهای مهندسی خصوصی با دو مشکل بزرگ فروش و تامین مواد برای تولید مواجه هستند. مهندس بهادر، مدیرعامل کارخانه ریخته‌گری روشن صنعت در این زمینه می‌گوید:
«ما دیگر مانند سابق سفارش نداریم. نزدیک شش‌ماه است سفارش‌ها، خریدها و تامین اقلام ما به راحتی گذشته صورت نمی‌گیرد. معمولا خریدها را نقد پرداخت می‌کردیم که این را نیز مثلا چین به راحتی قبول نمی‌کند. برای تهیه هر مشکلی راه حلی پیدا می‌کنیم اما به تازگی، کالاهایی را که مصرف دوگانه دارند، دقیقا بررسی می‌کنند که برای چه آنها را لازم داریم. این را باید مشخص کنیم که این بررسی زمان و هزینه اضافی می‌برد.»
تشدید سختگیری‌ها در واردات و قراردادهای فنی، گریبان بسیاری مدیران صنعتی را گرفته است. مهندس بهادر به نمونه یک قرارداد بزرگ با فرانسه اشاره می‌کند که اخیرا بطور قطعی و با پیش پرداخت بسته بودند اما پارتنر فرانسوی به دلایل سیاسی، ازانجام قرارداد خودداری کرده است.
افت تولید و دردسرهای فراوان
مهندس رضوی مدیرعامل کارخانه صنعتی پارسیان نیز در باره ناهمواری‌ها، افت تولید و مشقت‌های یک کار تولیدی در ایران می‌گوید:
«روزبه‌روز کارها مشکل‌تر می‌شوند. همه فرسوده و خسته شده‌ایم. کاری که رقبای ما در کشورهای دیگر با یک انرژی انجام می‌دهند ما با سه انرژی انجام می‌دهیم. برخی اقلام در تحریم است و اجازه فروش نمی‌دهند. باید با هزار دردسربرویم از جاهای دیگر منابع پیدا کنیم. الان ما قطعات یدکی برای کارخانجات می‌سازیم. اگر یک قطعه کوچک به یک کارخانه نرسد، مانند پیج یک موتور است که قیافه و هیکل و ارزش‌اش نسبت به یک ماشین چیزی نیست اما اگر به موتور بسته نشود، ماشین قادر به حرکت نیست. فولادهایی هست الان در تهران که ما ۵۰ درصد از بازار جهانی گران‌تر می‌خریم.»
مهندس رضوی از جمله به مشکلات تایرسازی در ایران اشاره می‌کند. او می گوید تایر و قالب آن یک محصول استراتژیک صنعتی است اما کارخانههای قالب تایر عجالتا نمی‌توانند با وجود موافقتنامه‌های قبلی، مواد لازم را به ایران وارد کنند.
مشکلات بانکی
مهندس بهادر از شرکت روشن صنعت، سیاست‌های بانکی داخلی را نیز مزید برعلت تحریم‌های خارجی می‌داند و می‌گوید:
"طی سه ماهه اخیر، بانک مرکزی، برای مهار تورم، سیاستی انقباضی پیش گرفته و از تامین منابع مالی شرکتهای بزرگ و کوچک خودداری می‌کند. این موجب شده که این شرکتها نتوانند تعهدات مالی خود را انجام دهند. ما باید از جایی پول بگیریم و به شرکتهای دیگربدهیم. آن شرکت باید پولی را که از ما می‌گیرد به کارگران و پیمانکاران خود بدهد و همین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور این چرخه داد و ستد باید ادامه یابد تا کارها به روال باشند. مشکل ما اینست که همگی با حجم بزرگی از کار و سفارش مواجه هستیم، اما در انجام آن یا مشکل مالی داریم، یا مشکل تامین مواد داریم یا مشکل ارتباط با خارج.»