پیکر هاله سحابی؛ از ادعای کالبدشکافی تا اصرار بر دفن شبانه

با گذشت سه روز از مرگ هدا صابر در اثر اعتصاب غذا و دوهفته از مرگ هاله سحابی پس از ضرب و شتم نیروهای امنیتی، دادستان تهران بالاخره درباره این دو مرگ پرجنجال اظهار نظر کرد.

جعفری دولت‌آبادی که در جمع خبرنگاران سخن می‌گفت ادعا کرد که مرگ هاله سحابی خارج از حوزه دادستانی تهران بوده اما با این وجود نماینده دادستانی برای تحقیق و تفحص به منزل متوفی فرستاده شده است.

دادستان تهران همچنین گفته که از خانواه سحابی خواسته شد تا اجازه کالبدشکافی بدهند اما آنها قبول نکردند.

مرضیه مرتاضی لنگرودی از نزدیکان خانواه سحابی که خود در روز حادثه در محل حضور داشته می‌گوید اصرار خانواده سحابی برای عدم انجام کالبدشکافی به این دلیل بود که می‌ترسیدند پیکر هاله دیگر به آنان بازگردانده نشود و مانند دهها مورد مشابه دیگر بدون اطلاع خانواده به خاک سپرده شود.

بشنوید: گفت و گو با مرضیه مرتاضی لنگرودی

وی به هجوم لباس شخصی‌ها به داخل آپارتمان هاله سحابی اشاره کرده، می‌گوید: «در عین حال برای زری خانم به‌عنوان مادر هاله و آقای شامخی همسر وی و فرزندانشان محرز نبود که برخورد بی‌غرضانه و بی‌طرفانه‌ای صورت گیرد. وقتی که تعداد بسیار زیادی لباس شخصی آمدند بالا و ریختند توی آپارتمان، دیگر وضع طوری شد که صاحبان حق، یعنی خانواده‌ی هاله، مادر، برادر، همسر و فرزندانش فقط می‌خواستند که هاله دیگر بیش‌تر از این دست به دست نشود و در واقع می‌خواستند از آفات و عوارض بعدی حفظش کنند».

این عضو شورای فعالان ملی مذهبی می‌گوید اگر قرار به بررسی باشد، می‌توان با فیلم‌هایی که موجود است علت مرگ را بررسی کرد. او می‌گوید: «اما آنچه جناب آقای دادستان می‌توانند بررسی کنند و انشاالله دادی را بستانند، این است که فیلم‌ها را گرفتند، خودشان هم بودند، دوربین‌های ما را که می‌شکستند و کسی از طرف خانواده حتی اگر می‌خواست به طور عادی فیلم بگیرد، دوربین ‌و خودش را می‌گرفتند. از سوی خودشان من شاید بیش از ۱۰ دوربین ‌به ‌دست دیدم. این دوربین‌به‌دست‌ها هستند، فیلم‌ها هست و آقای دادستان اگر به دنبال پیگیری داد هستند که انشاالله هستند، خب می‌توانند این طوری هم بررسی کنند».

شستشوی پیکر هاله در یک انبار متروکه

سخنان دادستان تهران در حالی بیان می‌شود که بر خلاف اعتقاد رایج در میان مسلمانان که دفن میت را در شب "مکروه" می‌دانند، پیکر هاله سحابی شبانه به خاک سپرده شد. پرسش اینجاست که اگر بنا به گفته‌ی دادستان، اصرار بر کالبدشکافی بوده چه نهادی خانواده سحابی را مجبور به دفن شبانه هاله کرده است.

خانم مرتاضی ضمن تایید این موضوع که خانواده مجبور به دفن شبانه هاله شدند، درباره شرایط نامناسب دفن چنین می‌گوید: «این که ما با آن شرایط توی یک سوله و انبار متروکه، بدون برق و ملزومات و آن چیزهایی که برای یک شستشوی شایسته‌ و برای یک تشییع شایسته لازم است، زیر نور چراغ ماشین پیکر هاله‌ی عزیزمان را شستشو دادیم، چیزی نبود که کفن را دور بدن او بپیچیم، البته این خواهر عزیز من از نظر من شهید بود، حتی غسل و کفن هم لازم نداشت، ولی به‌هرحال با آن شرایط و ساعت ۱۰ و نیم شب دفن کردن، این را آقای دادستان البته اگر جواب دهد، خوب است».

دادستان تهران در طول صحبت‌هایش درباره هاله سحابی بر این نکته تاکید دارد که مرگ وی خارج از حوزه استحفاظی دادستانی تهران بوده اما این ادعا ظاهرا برای نزدیکان هاله سحابی قابل قبول نیست.

مرضیه مرتاضی در این باره چنین می‌گوید: «آنچه هست، پاسخگویی به خرد جمعی، افکارعمومی و احساسات عمومی‌ای است که جریحه‌دار شده و غصه دارد. خب اگر مثلاً شبانه دفن کردن در حوزه‌ی استحفاظی‌آقای دادستان نبوده، باید ایشان بگوید که در حوزه‌ی استحفاظی چه کسی بوده و اگر دادستان است، باید دادش را بستاند و بگوید حالا چه اصراری بود که حتماً شبانه و به این ترتیب یک بانوی مومنه به خاک سپرده شود. برخلاف شعائر و شرعیاتی که خود آقایان بیش‌تر به آن پایبندند و آن را مقدس می‌دانند».

به گفته‌ی دادستان تهران خانواده سحابی شکایتی از بابت مرگ هاله تنظیم نکرده‌اند. مرضیه مرتاضی می‌گوید انصراف از شکایت به این دلیل بوده که امیدی به پیگیری بی‌طرفانه و عادلانه ماجرا از سوی خانواده وجود نداشته است. وی به مورد قتل پروانه و داریوش فروهر اشاره می‌کند که پس از جلسات متعدد دادگاه تنها دو نفر که دست به ارتکاب قتل زده بودند به عنوان متهمان اصلی معرفی شدند و نه آمران و دستوردهندگان اصلی و به همین دلیل پرستو فروهر به عنوان ولی دم همچنان اصرار بر باز بودن پرونده قتل پدر و مادرش دارد و خواهان معرفی آمران و زمینه‌سازان این جنایت است.

رفع مسئولیت دادستانی در مرگ هدا صابر

دادستان عمومی و انقلاب تهران در بخش دیگری از سخنانش درباره مرگ هدا صابر گفت: «باید گزارش وضعیت زندانی با سرعت بیشتری به دادستانی منتقل می‌شد». وی در حقیقت با بیان این موضوع مسئولیت را از دوش خود برداشته و بر گردن نهادهای امنیتی گذاشته است.

دادستان تهران در ادامه صحبت‌هایش مدعی شده که در شرایطی که وضعیت جسمانی زندانی خوب نیست خانواده حق دارند در هر بیمارستان و با هر پزشکی که مایل هستند صحبت کنند تا بیمار در آنجا تحت درمان قرار گیرد.

این در حالی است که فریده جمشیدی همسر هدا صابر درباره وضعیت همسرش به دویچه‌وله گفته بود: «حال ایشان در فاصله‌ی روز ۸ تا ۹ خرداد بد می‌شود. هم‌بندی‌ها اعلام می‌کنند و ایشان را به بهداری زندان منتقل می‌کنند. زمانی که آقای صابر از بهداری برمی‌گردد، از شدت عصبانیت می‌لرزیده و ‌گفته است علاوه براین که به من رسیدگی نکردند، توسط نیروهای امنیتی مورد ضرب و شتم هم قرار گرفتم. ایشان را کتک می‌زنند و از بهداری بیرون می‌کنند».

دادستان تهران در صحبت‌های خود همچنین گفته جسد هدا صابر کالبد شکافی شده و سپس برای دفن در اختیار خانواده قرار گرفته است.

همسر آقای صابر در این باره به دویچه‌وله گفته بود: «پیکر همسرم غرق در خون بود. به نظرم جای جای بدنش به‌خاطر جراحی آنژیو باز شده بود. امیدوارم که این کالبدشکافی صوری نباشد».

به گزارش سایت آینده ۱۰ نماینده مجلس طی تذکری کتبی به وزیر دادگستری خواستار پیگیری علت مرگ هدا صابر شده‌اند. مصطفی کواکبیان و محمدرضا تابش از جمله امضاکنندگان این تذکر هستند.

نویسنده: میترا شجاعی

تحریریه: علی امینی