1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

پذیرش در دوره‌های تخصص در رشته‌های علوم پزشکی (بخش اول)

۱۳۸۹ بهمن ۱, جمعه

برخی از دانش‌آموختگان رشته‌های علوم پزشکی در دانشگاه‌های ایران، دانشگاه‌های آلمان را برای گذراندن دوره‌های تخصص انتخاب می‌کنند. در همین زمینه گفت و گویی انجام داده‌ایم با دکتر مسعود علمی، پزشک ایرانی مقیم آلمان.

https://p.dw.com/p/QuBP
عکس: picture-alliance/ dpa

تعداد داوطلبان تحصیل در رشته‌های علوم پزشکی و به ویژه دوره‌های تخصص پزشکی در دانشگاه‌های آلمان قابل توجه است. میان سیستم آموزش عالی آلمان و ایران تفاوت‌هایی وجود دارد و این تفاوت‌ها در رشته‌های پزشکی حتی شامل نوع مدارک دانشگاهی و مقطع تحصیلی می‌شود. دکتر مسعود علمی در گفت و گو با دویچه وله از جزییات تحصیل در رشته‌های پزشکی در دانشگاه‌های آلمان و به ویژه ورود به دوره‌های تخصص پزشکی می‌گوید.

دویچه‏ وله: آقای دکتر علمی، اجازه بدهید گفت‏وگوی‏مان را با سوابق تحصیلی خود شما شروع کنیم. شما در چه رشته‏ای در ایران تحصیل کرده‏اید و از چه زمانی به آلمان آمده‏اید؟

دکتر مسعود علمی، دانشجوی دوره‌ی تخصص پزشکی در آلمان
دکتر مسعود علمی، دانشجوی دوره‌ی تخصص پزشکی در آلمانعکس: Elmi

مسعود علمی: من فارغ‏التحصیل پزشکی از دانشگاه علوم پزشکی تهران هستم. دکترای پزشکی عمومی‏ام را از آن‏جا گرفته‏ام. حدوداً یک سال پیش به آلمان آمده‏ام و در حال حاضر، در مقطع تخصص، در کشور آلمان مشغول تحصیل هستم.

مدرک دکترای پزشکی‏ای که شما از دانشگاه ایران گرفته‏اید، برای دانشگاه‏های آلمان قابل قبول بود که بخواهید مستقیم با دوره‏ی تخصص شروع کنید، یا باید احیاناً واحدهای تطبیقی می‏گذراندید؟

نخیر؛ نیازی به گذراندن واحدهای تطبیقی نبود. البته در خصوص این‏که آیا مدارک پزشکی ایران در آلمان قابل قبول هست یا نه و نیاز به واحدهای تطبیقی هست یا نیست و این‏که آیا امتحانی دارد یا نه، در بخش دیگری از صحبت‏های‏مان مفصل توضیح خواهم داد. ولی در خصوص سئوال شما، در این مورد خاص، نیازی به گذراندن واحدهای تطبیقی نبود.

اصولاً شرایط ورود به دوره‏های تخصص برای فارغ‏التحصیلان ایرانی که مایل هستند در آلمان، در رشته‏های علوم پزشکی، دوره‏ی تخصص بگذرانند چیست؟

طبق قوانین آلمان، قوانین مربوط به پزشکانی که تبعه‏ی اتحادیه‏ی اروپا نیستند و فارغ‏التحصیل پزشکی‏ عمومی از خارج از اتحادیه‏ی اروپا هستند، با قوانینی که شامل حال پزشکان آلمانی و پزشکان تبعه‏ی کشورهای اتحادیه‏ی اروپا می‏شود، متفاوت است.

برای پزشکان ایرانی‏ای که می‏خواهند در آلمان ادامه‏ی تحصیل بدهند، دو گزینه وجود دارد؛ یکی ادامه‏ی تحصیل در مقاطع تخصص بالینی یا کلینیکال در رشته‏های مختلف و دوم ادامه‏ی تحصیل در مقطع دکترا یا (PhD) در رشته‏های پایه‏ی علوم پزشکی در دانشگاه‏های مختلف آلمان است که هرکدام از آن‏ها شرایط خاص خود را دارد و سیستم ورود به آن متفاوت است.

می‏دانیم که در آلمان مدرکی که فارغ‏التحصیلان رشته‏های علوم پزشکی، چه دندان‏پزشکی و چه خود پزشکی عمومی، در نهایت می‏گیرند، برخلاف ایران، مدرک دکترا نیست، بلکه مدرکی معادل فوق‏لیسانس یا کارشناسی ارشد است و گرفتن مدرک پی‏اچ‏دی همانند تحصیل در مقطع دکترا در سایر رشته‌هاست. ولی بسیاری از داوطلبان تحصیل در رشته‏های پزشکی که از ایران فارغ‏التحصیل شده‏اند، علاقه دارند تخصصی در دانشگاه‏های آلمان بگیرند. مثلاً در ایران پزشک عمومی بوده‏اند و الان می‏خواهند وارد دوره‏ی تخصص قلب و عروق و… بشوند که فکر می‏کنم این همان دوران پزشکی بالینی یا کلینیکال باشد که به آن اشاره کردید. شرایط برای ورود به این دوره‏ها چیست؟ چه مدارکی لازم است و احیاناً باید به کجا مراجعه کنند؟ مستقیم باید به دانشگاه مراجعه کنند و یا به یک کلینیک یا پروفسور؟

در این ارتباط چند مسئله اهمیت پیدا می‏کند. سئوالی که بسیاری از همکاران مطرح می‏کنند، این است که آیا بین فارغ‏التحصیل یکی از شعبه‏های دانشگاه آزاد با فارغ‏التحصیل دانشگاه سراسری تفاوتی هست یا نه. که باید گفت در این زمینه تفاوتی وجود ندارد. یعنی پزشکی که در ایران چه از دانشگاه آزاد و چه از دانشگاه سراسری فارغ‏التحصیل شده باشد، در هر دو صورت، می‏تواند برای ورود به دوره‏های تخصصی در آلمان اقدام کند.

اما این‏که چه شرایطی وجود دارد؛ اولاً پزشک باید آن‏جا مدرک کامل فارغ‏التحصیلی داشته باشد، اجازه‏ی طبابت یا اجازه‏ی پزشکی از وزارت بهداشت ایران داشته باشد و عضو سازمان نظام پزشکی ایران باشد. یعنی داشتن شماره‏، مهر و عضویت در سازمان نظام پزشکی ایران لازم است. با توجه به این‏که دوره‏های تخصص پزشکی در آلمان، برخلاف رشته‏های علوم پایه‏ی پزشکی به زبان آلمانی است و نه به زبان انگلیسی، آشنایی با زبان آلمانی لازم و ضروری است. در آلمان، در مقطع دکترا و پی‏اچ‏‏دی علوم پزشکی، امکان تحصیل به هر دو زبان آلمانی و انگیسی وجود دارد. اما در مقطع تخصص پزشکی، در کشور آلمان فقط و فقط به زبان آلمانی می‌توان تحصیل کرد.

آشنایی به زبان آلمانی، در چه سطحی برای یک پزشک لازم است؟

سطح زبان لازم برای ورود به دوره‏ی تخصص پزشکی سطح "B2" است. منتها این سطحی است که در نهایت برای گرفتن تمام مدارک لازم، ضروری است. در شروع کار، یعنی پزشک وقتی می‏خواهد تماس و ارتباط‏ خود را با بیمارستان‏ها و کلینیک‏ها شروع کند و از یک بیمارستان یا کلینیک پذیرش بگیرد، لازم نیست حتما مدرک "B2" داشته باشد. می‏تواند با سطح زبان پایین‏تر آلمانی هم این کار را شروع کند که در جای دیگری کامل به آن خواهم پرداخت.

Medizinstudent
عکس: picture-alliance/ dpa

یک پزشک وقتی می‏خواهد وارد سیستم تخصص این‏جا بشود، باید چند مرحله را طی کند و چند کار را انجام دهد. مرحله‏ی اول گرفتن پذیرش از یک بیمارستان یا کلینیک است. یعنی یک پزشک متخصص و پروفسوری که بر اساس قوانین آلمان، اجازه‏ی گرفتن دستیار یا رزیدنت را دارد، باید حاضر شود ایشان را به عنوان دستیار یا رزیدنت خود، در کلینیک، بیمارستان و یا مطب خود بپذیرد. به این ترتیب، اولین مرحله، گرفتن پذیرش از پروفسور یا استاد مربوطه در یک کلینیک یا بیمارستان است.

منتها این شرط کافی نیست. یعنی یک پزشک ایرانی وقتی می‏خواهد به آلمان بیاید و وارد سیستم تخصصی این‏جا بشود، علاوه بر این‏که باید از کلینیک یا بیمارستان پذیرش بگیرد و این مدرک را در دست داشته باشد، باید دو مرحله‏ی مهم دیگر را هم طی کند.

یک مرحله‏ی آن، گرفتن اجازه‏ی کار طبابت یا اجازه‏ی کار پزشکی در آن بیمارستان و کلینیک خاص است. یعنی باید به اداره‏ی مربوطه در آن ایالت مراجعه کند. همان‏طور که می‏دانید، سیستم آلمان، سیستم فدرال است. ۱۶ ایالت یا "بوندس‏لند" وجود دارد که بعضی از قوانین در این ایالت‏ها مشترک است و بعضی از آن‏ها متفاوت است. یک پزشک بعد از این‏که از آن بیمارستان یا کلینیک پذیرش را گرفت، باید از اداره‏ی صادرکننده‏ی مجوز طبابت یا پزشکی بابت اشتغال به کار پزشکی در آلمان هم مجوز بگیرد.

سیستم تخصص در آلمان، علاوه بر تحصیل، کار هم هست. یعنی وقتی یک پزشک ایرانی می‏خواهد وارد سیستم تخصص در آلمان ‏شود، تحصیل و کار در کنار هم است. پس مثل سیستم دانشجویی نیست که فقط همان پذیرش از دانشگاه یا پذیرش از بیمارستان یا کلینیک دانشگاهی و یا غیردانشگاهی کافی باشد. نه؛ این قدم اول کار است. قدم دوم گرفتن مجوز طبابت یا پزشکی از اداره‏ی صادرکننده‏ در آن ایالت است که اصطلاحاً به آن "Berufserlaubnis " می‏گویند.

قدم سوم، بعد از گرفتن این دو مدرک، مراجعه به اداره‏ی کاری آن شهری است که بیمارستان یا کلینیک در آن‏جا واقع شده و گرفتن اجازه‏ی کار، یعنی "Arbeitserlaubnis" است. بعد از این‏که پزشک ایرانی، هرسه‏ی این مدارک را تهیه کرد، با دردست داشتن آنها، یعنی پذیرش از بیمارستان یا کلینیک، اجازه‏ی کار پزشکی (Berufserlaubnis) و اجازه‏ی کار از اداره‏ی کار آن شهر (Arbeitserlaubnis)، به سفارت آلمان در ایران و یا در کشور دیگری که سکونت دارد مراجعه می‏کند و از آن‏ طریق درخواست ویزا می‏کند.

یعنی غیر از پیدا کردن استاد راهنما، داوطلبان باید برای گرفتن اجازه‏ی طبابت و اجازه‏ی کار هم از ایران اقدام کنند و با داشتن این مدارک، تازه برای گرفتن ویزا اقدام نمایند.

Gesundheit Gesundheitswesen Medizin Messung von Blutdruck beim Arzt
عکس: Fotolia/Kzenon

دقیقاً. یعنی اگر پزشکی فقط از بیمارستان و یا کلینیک پذیرش داشته باشد، ولی اجازه‏ی طبابت و یا کار پزشکی و همین‏طور اجازه‏ی کار نداشته باشد، سفارت آلمان به او ویزا بابت آمدن به آلمان و شروع کردن دوره‏ی تخصص را نخواهد داد.

سئوالی که این‏جا پیش می‏آید، مخصوصاً برای کسانی که از ایران می‏خواهند اقدام کنند، همان قدم اولی است که به آن اشاره کردید و آن پیدا کردن پروفسوری است که حاضر باشد دستیار و یا رزیدنتی را بپذیرد برای این‏که این دوره‏ی تخصص را با او بگذراند. افرادی که در ایران هستند، چطور می‏توانند یک پروفسور را در آلمان پیدا کنند؟

در سیستم پزشکی آلمان، یک پزشک می‏تواند دوره‏ی تخصص خود را در انواع مختلف بیمارستان‏ها طی کند. ما چندین نوع بیمارستان در آلمان داریم؛ از جمله بیمارستان‏های دانشگاهی (Universitätsklinikum) که بیمارستان‏هایی هستند که مستقیماً در تملک دانشگاه‏ها هستند و زیر نظر دانشگاه اداره می‏شوند. دوم بیمارستان‏های آموزشی آکادمیک (Akademisches Lehrkrankenhaus) هستند. این‏ها بیمارستان‏هایی هستند که مستقیماً در تملک دانشگاه نیستند، ولی با دانشگاه همکاری آموزشی دارند و با دانشگاه کار آموزشی انجام می‏دهند. یعنی دانشگاه‏ها، دانشجوهای خود را برای طی دوره‏های عملی، در طی مدت تحصیل پزشکی یا تحصیل مقاطع تخصصی، به این بیمارستان‏ها می‏فرستند. این بیمارستان‏ها که می‏توانیم از آن‏ها به عنوان بیمارستان‏های آموزشی نام ببریم، با بیمارستان‏های دانشگاهی فرق دارند. تفاوت‏شان هم در این است که مستقیماً زیر نظر دانشگاه‏ها اداره نمی‏شوند و در تملک دانشگاه نیستند، ولی با دانشگاه‏ها کار می‏کنند و همکاری آموزشی دارند. در سربرگ‏های‏شان هم اسم آن دانشگاه را می‏آورند. نوع سوم بیمارستان‏های خصوصی (Privat) هستند که خود این‏ها هم انواع و اقسام دارند. بیمارستان‏هایی که در تملک شهرداری‏ها هستند، بیمارستان‏هایی که در تملک کلیساها و نهادهای مذهبی هستند و یا بیمارستان‏هایی که کاملاً خصوصی‏اند و زیر نظر بخش خصوصی اداره می‏شوند.

در خصوص سئوال شما، اولین نکته‏ی مهمی که یک پزشک ایرانی باید به آن توجه کند، این است که بعد از این‏که دوره‏ی تخصص‏تان را در آلمان تمام کردید، اگر تمایل داشته باشید که به ایران برگردید و بخواهید که آن‏جا مدرک تخصصی صادره از آلمان شما ارزش‏یابی شود و مورد تایید قرار بگیرد، حتماً و حتماً مدرک شما باید از بیمارستان دانشگاهی (Universitätsklinikum) باشد. بر اساس قوانین جاری وزارت بهداشت ایران، مدارک تخصصی صادره از آلمان، تنها در صورتی قابل ارزش‏یابی خواهد بود که آن پزشک دوره‏ی تخصص خود را از یک بیمارستان دانشگاهی یا (Universitätsklinikum) گذرانده باشد. لیست دانشگاه‏های معتبر هم در سایت وزارت بهداشت ایران وجود دارد.

کاوه بهرامی

تحریریه: مهیندخت مصباح

برای شنیدن گفت و گو با مسعود علمی، پزشک ایرانی، بر روی لینک پایین صفحه کلیک کنید.

پرش از قسمت در همین زمینه

در همین زمینه

نمایش مطالب بیشتر