پایان مجمع جهانی اقتصاد در شرمالشیخ
۱۳۸۷ اردیبهشت ۳۱, سهشنبهفقر، خطرناکترین سلاح کشتار جمعی است. این سخن محمد البرادعی، مدیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی است در میزگرد "مجمع جهانی اقتصاد خاورمیانه". این میزگرد در چارچوب بررسی چشماندازهای رشد و توسعه در این منطقه در دستور کار قرار گرفته بود.
بیش از ۱۱۰۰ نماینده از عرصههای سیاست و اقتصاد، از ۵۰ کشور جهان در شهر ساحلی و استراحتی شرمالشیخ در مصر گرد هم آمدند، تا دربارهی امکانات توسعهدر خاورمیانه و موانع موجود در این منطقهبه گفتوگو بنشینند.
طبیعی است که مسائل اقتصادی، مانند گسترش بخش خصوصی در منطقه، ابتکارات شخصی، اولویت داشتند. ولی همزمان کاملا آشکار بود که اقداماتی از این دست میتواند همواره با بحرانهایی که در منطقه حاکم است، به مخاطره بیافتد. از جملهی این بحرانها در وهلهی نخست مناقشهی اسرائیل و فلسطین است و سپس میتوان از مسئلهی لبنان، وضعیت حاکم بر عراق و مناقشهی اتمی با ایران نام برد.
دربارهی آنچه به مناقشهی اتمی با ایران برمیگردد، محمد البرادعی گفت که آژانس بینالمللی تاکنون سندی نیافته است که دال بر تولید بمب اتمی توسط ایران باشد. وی افزود که این مناقشه مبتنی است بر مسئلهی اعتماد و یا نبود اعتماد کشورهای خارجی در قبال ایران.
مناقشهی اسرائیل و فلسطین، برخلاف نشستهایی از این دست که پیش از این برگزار شدهبود، در این مجمع به عنوان بزرگترین عامل اخلال در فرآیند رشد و توسعهی منطقه ارزیابی شد.
جرج دبلیو بوش، رئیس جمهور آمریکا در پایان سفر پنج روزهی خود به خاورمیانه به هنگام گشایش این مجمع سخنانی ایراد کرد. جرج بوش پیش از آن در اورشلیم در آغاز سفر خود به خاورمیانه نطقی یکجانبه در طرفداری از اسرائیل کرد و این سخنان موجبات سرخوردگی و ناامیدی در جهان عرب را در پی داشت. به همین دلیل رئیس جمهور آمریکا نتوانست با سخنان خود در شرمالشیخ این احساس سرخوردگی و ناامیدی را خنثی سازد. پرزیدنت فلسطینیها، محمود عباس با ناراحتی آشکار از این مواضع بوش، پیش از موعد شرمالشیخ را ترک گفت و نخست وزیرش، سلام فیاض کوشید دستکم این امید را زنده نگاه دارد که اگر امسال، چنانکه در کنفرانس آناپولیس پیشبینی شده بود، به انعقاد قرارداد صلح نتوان دست یافت، ولی حداقل بتوان درها را برای چنین صلحی باز نگاه داشت.
وزیر خارجهی اسرائیل، تسیپی لیونی نیز در شرمالشیخ نسبت به یک چشمانداز صلح طی ماههای آینده ابراز تردید کرد. نمایندگان کشورهای عربی اسرائیل را فراخواندند تصمیم بگیرد که بالاخره صلح میخواهد یا خیر.
همین فراخوان حاکی از تغییراتی است که در طی سالهای گذشته در خاورمیانه رخ داده است. اغلب کشورهای عربی به طور اصولی صلح با اسرائیل را پذیرفتهاند و میدانند که یک چنین صلحی به معنای رشد اقتصادی برای خود ایشان خواهد بود و این رشد به توسعهی اجتماعی و سیاسی نیز خواهد انجامید.
باید گفت که مسئلهی توسعهدر خاورمیانه هر چه بیشتر به کانون مناسبات جهانی اقتصاد کشیده میشود. این امر فقط به خاطر منابع انرژی مدفون در این منطقه که به طور فزاینده کشورهای غربی و آسیایی را وابسته به خود میکند نیست بلکه کشورهای عربی حوزهی خلیج فارس هر چه بیشتر میروند که به یک محور مناسبات اقتصادی و مالی بدل شوند. شرکتهای تجاری مستقر در این حوزه در سراسر جهان عرب از جمله مصر و اردن سرمایهگذاری میکنند. این منطقه میرود که خود را به یک "خاورمیانهی جدید" تبدیل سازد.