يازدهم ماه آوريل، روز جهانى مبارزه با بيمارى پاركينسون

�ى پاركينسون ميپردازيم.

بيمارى پاركينسون، كه صدها سال است، پزشكان را در برابر يك معماى حل ناشدنى قرار داده است، توسط جيمز پاركينسون وصف شد و براى بزرگداشت اين پزشك توانا، سالروز تولد او، يعنى يازدهم آوريل ۱۷۵۵ به عنوان روز جهانى مبارزه با بيمارى پاركينسون تعيين گرديد. سندروم پاركينسون، يك بيمارى عصبى سلولهاى مغزيست، كه به كندى در بافت مغزى گسترش مييابد. دكتر جيمز پاركينسون در سال ۱۸۱۷ ميلادى، مفصلآ علائم بيمارى مزبور را شرح داد. اين علائم عبارتند از، لرزش و حركتهاى ناخواسته دستها و پاها، تضعيف توانائى ماهيچه ها، تمايل يافتن بدن بيماران به پيش، اختلالاتى در عمل راه رفتن، بصورتى كه فرد بيمار اغلب به سمت جلو ميافتد و بروز اختلال در عمل تكلم افراد مبتلا. همه اين مشخصات در حالى جلوه گر ميشوند كه، ضعف و اختلالى در هوشيارى و عقل افراد مبتلا، مشاهده نميشود.

بيمارى پاركينسون، اگر چه اغلب در بين افراد مسن به چشم ميخورد، اما جوانان هم ممكن است به آن مبتلا گردند. بيمارى هنرپيشه معروف آمريكائى مايكل جى فوكس، در سن ۳۰ سالگى تشخيص داده شد. پاپ ژان پل دوم، تئودور روزولت و محمد على كلى، از ديگر افراد سرشناسى ميباشند، كه در زمره مبتلايان به اين بيمارى شمرده ميشوند.

تقريبآ ۱۹۰ سال پس از شرح كلينيكى پاركينسون از اين بيمارى، كه از جمله شايعترين بيماريهاى اعصاب و سلولهاى عصبى ميباشد، هنوز هم علت بروز آن، كلآ نامشخص است. حدود يك تا ۵ درصد از موارد بيمارى پاركينسون، طى نيمه دوم زندگى افراد يعنى از سن ۵۰ يا ۶۰ سالگى بروز ميكند و اين بيمارى، در مورد مردان، كثرت بيشترى دارد تا در نزد زنان.

روند تدريجى اين بيمارى، بخشهاى مشخصى از مغز را نابود ميسازد كه، حركتهاى ماهيچه اى را تحت كنترل دارند. با از ميان رفتن اين سلولهاى مغزى، توليد مواد دوپامين، نورآدرنالين و سروتونين تقليل يافته و به اين ترتيب انتقال تحريكهاى ضرورى بين اعصاب براى انجام حركتهاى ماهيچه ها ديگر صورت نميگيرند.

درمان بيمارى پاركينسون، در حال حاضر ممكن نيست، اما با كمك داروهاى مختلف ميتوان عوارض آنرا كاهش داد. موثرترين اين داروها L-Dopa نام دارد، كه يكى از مواد اوليه براى توليد ماده دوپامين ميباشد. اين ماده از سوى سلولهاى باقيمانده مغزى براى توليد دوپامين بكار گرفته ميشود. علاوه بر اين مواد شيميائى ديگرى وجود دارند كه، كار مهم اين ماده در بدن را برعهده ميگيرند. براى جلوگيرى از عادت كردن بدن به اين داروها، بايد هميشه تركيبى از داروهاى مختلف مورد استعمال قرار گيرد. علاوه بر اين انجام حركتهاى ژيمناستيك و تمرين تكلم صحيح، به بهبود عوارض بيمارى كمك ميكنند.

روشهاى جديد درمانى در دست آزمونند. بزودى قرار است، برچسبى به بازار آيد، كه ميتواند جاى استعمال برخى از داروها را بگيرد. تيمهاى پژوهشى آمريكائى در تلاشند، شايد بتوانند، از سلولهاى نوزادان فوت كرده پس از تولد، استفاده كنند و با پيوند اين سلولها در بدن بيماران، كمبود توليد ماده دوپامين را از ميان ببرند.

در مورد بيمارانى كه ديگر به داروهاى نامبرده پاسخ مساعد نميدهند، تحريك بخشهاى درونى مغز، توسط سوندهاى الكتريكى، از طريق سوراخهاى كوچك تعبيه شده در جمجمه، گسترش بخشهاى بيمار مغز را محدود ميسازد.

در پايان بايد تذكر دهيم كه، بين بيمارى آلتزهايمر، كه نشانه بارز آن از ميان رفتن خاطره افراد است و بيمارى پاركينسون، كه حركتهاى بيماران را مختل ميسازد، تفاوت بسيار وجود دارد.

نگين كروئى