هفتمین کنفرانس بینالمللی مطالعات ایرانشناسی و پدیدههای جدید در آن
۱۳۸۷ تیر ۱۶, یکشنبهدویچه وله: آقای دکتر توکلی طرقی، ما داریم به تاریخ برگزاری کنفرانس بین المللی مطالعات ایرانشناسی نزدیک میشویم. میتوانید برای ما بگویید که تاریخ دقیق برگزاری این کنفرانس کی است و کنفرانس در کجا خواهد بود.
محمد توکلی طرقی: کنفرانس از ۳۱ ژوییه تا سوم اوت در تورنتو در پارکهایت هتل برگزار میشود.
دویچه وله: چند نفر در آن شرکت خواهند داشت؟
محمد توکلی طرقی: ما در حدود ۲۵۰ نفر را پذیرفتهایم که مقاله ارائه بکنند و در نهایت در حدود ۲۰۰ سخنران خواهیم داشت.
دویچه وله: قرار است که از ایران هم محققانی به این کنفرانس بیایند؟
محمد توکلی طرقی: بله، ما حدود ۵۰ نفر را از ایران دعوت کردیم. البته بیشتر از ۲۵۰ طرح از ایران داشتیم که از بین آنها ۵۰ تا را پذیرفتیم. در بین اینها شاید تا بحال ۱۰ تا ۱۵ نفر ویزا نگرفتهاند که بیایند. بنابراین تعداد کسانی که از ایران شرکت میکنند بستگی دارد به اینکه چند نفرشان بتوانند در نهایت ویزا بگیرند.
دویچه وله: آیا کنفرانس اقدامی میکند که تسهیلاتی برای دادن ویزا قائل شوند؟
محمد توکلی طرقی: ما همچون گذشته با دفترهای مربوط در اتاوا و تهران در تماس بودهایم، ولی آنها شرایط و دلایل خاص خودشان را دارند که به برخی ویزا میدهند و به برخی نمیدهند.
دویچه وله: دو سال پیش کنفرانس مطالعات ایرانشناسی در لندن برگزار شد. و آن سال مصادف بود با صدمین سالگرد جنبش مشروطیت ایران. آیا موضوعهای محوری و ویژهای هست که کنفرانس امسال بخواهد توجه خاصی به آن داشته باشد؟
محمد توکلی طرقی: کنفرانس امسال در سطحی به مناسبت چهلمین سال تاسیس انجمن بینالمللی ایرانشناسان است و همچنین در آستانه هزاره شاهنامه هم ما قرار داریم. ولی کنفرانس امسال روی موضوعهای شاهنامه یا تشکیل انجمن ایرانشناسان متمرکز نیست. ما برنامههای فرهنگی البته داریم، مثل کنسرت هزاره شاهنامه. موضوعهای محوریای که امسال بیشتر مورد توجه قرار گرفته، تمرکزی است که روی مطالب ایرانیان مهاجر است. یعنی میتوان گفت که مطالعات ایرانی در چند سال اخیر به گونهای جهانی شده و از آن مرززدایی شده و وقتی که صحبت از مطالعات ایرانشناسی میکنیم، دیگر محدود به مرزهای ایران نیست. یک جنبه جالب کنفرانس امسال ما هم این است که فکر میکنم بیش از نیمی از سخنرانانمان زن هستند و میشود گفت که مطالعات ایرانی در درون خود تغییر و تحولات عظیمی را در چند دهه گذشته تجربه کرده است.
دویچه وله: در مورد نکته اولی که گفتید، مطالعات ایرانشناسی به چه موضوعهایی در مورد مهاجران ایرانی میپردازد؟
محمد توکلی طرقی: به جوانب مختلف زندگی مهاجران، مثل رابطه زبان فارسی و زبانهای کشور میزبان، از جمله رابطه زبان فارسی و زبان انگلیسی، کسانی که دوزبانه هستند، تاثیری که دو زبان بر هم میگذارند، گروهها و فعالیتهای فرهنگیای که در فراسوی مرزهای ایران وجود دارد، رابطههای جنسی زنان و مردان، نگرشهای جنسی ایرانیان مهاجر. به شکلی خود ایرانیان مهاجر به موضوع مهم تحقیق تبدیل شدهاند.
دویچه وله: فکر میکنید چرا تعداد پژوهشگران زن افزایش پیدا کرده است؟
محمد توکلی طرقی: اینن سوال خوبی است که به آن فکر نکردهام که چه دلیل خاصی دارد. ولی آنچه که میتوانم بگویم این است که ما این تغییر را در دانشگاههای مثلا کانادا هم تجربه کردهایم که تعداد روزافزون دانشجویان زن هستند. در داخل ایران هم تعداد بیشماری از زنان وارد دانشگاه شدهاند. میشود گفت که تغییر و تحولاتی که در درون مطالعات ایرانشناسی صورت گرفته، همزمان است با تغییر و تحولاتی که هم در درون جامعه دانشگاهی در ایران بوجود آمده و هم در سطح جهان.
دویچه وله: اشاره کردید به کنسرتی، به عنوان حادثهای فرهنگی که قرار است در آنجا در رابطه با شاهنامه اتفاق بیافتد. میتوانید در این باره برای ما توضیحی بدهید؟
محمد توکلی طرقی: ما در آستانه بپایان رسیدن هزاره شاهنامه هستیم. به این مناسبت تصمیم گرفتیم که کنسرت هزاره شاهنامه را برگزار کنیم. در این کنسرت آهنگ Persian Trilogy که ساخته بهزاد رنجبران است توسط ارکتسر سنفوتیک تورنتو اجرا میشود و برای اینکه این را به واقعهای جدا نو تبدیل کنیم، میان سنفونی و نقالی سنتی پیوند برقرار کردهایم و از آقای مرشد ترابی که از پیشکسوتان نقالی در ایران است، دعوت کردهایم که به تورنتو بیایند. طرح این کنسرت به این شکل است که نتهای یازدهگانه Persian Trilogy را با دو دقیقه شاهنامهخوانی و همراه با آن با پردهخوانی شروع میکنیم. به نحوی این کنسرت آمیزهای است از موسیقی، هنرنمایی و نقالی و پردهخوانی سنتی شاهنامه که داستانهایی را که نوازندگان مینوازند به شکل تصویر بر روی صحنه انداخته میشوند.
دویچه وله: شما به عنوان مدیر کنفرانس مطالعات ایرانشناسی امسال انتظار چه دستاوردهای جدید و مهمی را دارید یا چه نویدی را در این مورد میدهید؟
محمد توکلی طرقی: بزرگترین دستاورد امسال این است که تعداد بسیاری از کسانی که در کنفرانس شرکت میکنند، یعنی کسانی که وارد مطالعات ایرانی شدهاند، از افرادی هستند که متعلق به یک نسل جدید تحقیقاتی در ایران هستند. ما به طور مشخص در این کنفرانس داریم میبینیم که افرادی که شرکت میکنند، افرادی هستند که بیشترشان ایرانیانی هستند که زاده یا بزرگ شده در خارج از ایران هستند. اکثریت قریب به اتفاق نسل قبلی ایرانشناسان کسانی بودند که در ایران زاده شده و در ایران به دانشگاه رفته بودند و مطالعات اصلیشان در ایران بوده است. این نسل جدیدی که دارد وارد صحنه میشود، نسلی است که در فراسوی ایران به دانشگاه رفته و تحصیل کرده و حتی به دنیا آمده است. به نظر من این تحولاتی جدید را برای ما در مطالعات ایرانشناسی نوید میدهد.
دویچه وله: آیا میتوانید در باره کسانی که از ایران میآیند چیزی بگویید؟
محمد توکلی طرقی: این را میتوانم این گونه توضیح دهم که تعداد طرحهای تحقیقاتیای که ما از ایران دریافت کردیم، در حدود ۲۵۰ تا بوده است. خود این تعداد به نظر من اصلا پدیدهای جدید است. یعنی اینکه از خود ایران در رشتههای ایرانشناسی و انسانشناسی ۲۵۰ طرح بیاید، واقعه جدید و عظیمی است. بیشتر کسانی هم که این طرحها را فرستادهاند، زن بودهاند. بنابراین همان تغییر و تحولاتی را که ما در ایرانیان خارج از کشور میبینیم، در ایرانیان داخل ایران هم میبینیم. مطالعات ایرانی که قبلا محدود بود به دانشگاههای بزرگی مثل تهران، مشهد یا اصفهان، الان در سراسر ایران گسترش پیدا کرده است. افرادی هم که از مثلا سیستان و بلوچستان یا شهرهای کوچک، البته همدان شهر کوچکی نیست، طرح داده بودند، طرحهایشان نمونه بود. به شکلی میتوان گفت که محتوای طرحهایی را که ما از ایران دریافت کردیم، با طرحهایی که از جاهای دیگر دنیا دریافت کردیم، همطراز بودند. بدین منوال میشود گفت که سطح آکادمیک، مخصوصا در زمینه مطالعات ایرانی در داخل ایران بالا رفته است.