نیمه اول اجرای طرح "اهداف هزاره": ترازنامه‌ای ضعیف
۱۳۸۶ شهریور ۱۳, سه‌شنبه
Forum (فروم خط مشی جهانی) یک سازمان غیردولتی است که برنامه‌ها و نحوه عمل سازمان ملل متحد را با دیدی انتقادی بررسی می‌کند. ینس مارتنز (Jens Martens) رییس دفتر اروپایی این فروم می‌گوید: اهداف هزاره تنها اهداف حداقل است. نمی‌توان گفت با کاهش تعداد کسانی که روزانه با کمتر از یک دلار امریکا زندگی می‌کنند، مشکل کشورهای رو به توسعه کاهش می‌یابد. دست یافتن به چنین نقطه ای قدم کوچکی بیش نیست.
اما جهان حتی از این اهداف حداقل هم خیلی دور است. در سال ۲۰۰۰ در سازمان ملل بر سر ۸ هدف مشترک توافق به دست آمد. در این جا سه هدف از این هشت هدف مشترک را که تا سال ۲۰۱۵ باید به آنها دست یافت نام می بریم:
۱. از شمار کسانی که درآمد آنها روزانه کمتر از یک دلار آمریکاست، باید کاسته شود.
۲. میزان مرگ کودکان به دو سوم کاهش یابد.
۳. امکان آموزش ابتدایی برای تمام کودکان فراهم باشد.
عدم موفقیت کلی
در آغاز ماه ژوییه، سازمان ملل ترازنامه نیمه اول را ارائه کرد. پیشرفت عملی گاهی بنا بر هدف و گاهی بر اساس منطقه به گونه ای متفاوت با مشکل روبرو می شود. برپایه گزارش سالانه سازمان ملل موفقیت کلی طرح توسعه هنوز بعید به نظر می رسد. در این گزارش به ویژه از میزان رو به افزایش ایدز و کاهش بودجه کمک های توسعه در کشورهای ثروتمند به شدت انتقاد می شود. یونیسف، صندوق کودکان ملل متحد، از آمار مرگ و میرکودکان بسیار ناخشنود است.
با وجود این، اشتفان کلاوس اومه (Stephan-Klaus Ohme)، مسئول برنامه هزاره در وزارت توسعه آلمان این گزارش موقت را به عنوان یک فرصت ارزیابی می کند و می گوید: برای پیشرفت به گزارشهای دقیق و شفاف نیاز داریم. نمی توان گفت که آیا می توان به این اهداف دست یافت یا نه. ولی گزارشها باید بر اساس منطقه و موضوع تفکیک گردند. مسائلی مانند فقر در آفریقا، مرگ و میر کودکان و بیماری ایدز یقیناً حیاتی تر از مسئله آموزش کودکان است.
مارکوس لووه (Marcus Loewe) از مؤسسه کمکهای توسعه آلمان این ترازنامه را چندان رضایت بخش نمی داند، اما در عین حال می‌گوید که پیشرفتهایی هم وجود داشته است: به عنوان مثال میزان فقر مطلق به نصف کاهش یافته است و یا امکان دسترسی به آب آشامیدنی تا اندازه ای فراهم گردیده است. امکان دسترسی به تمامی اهداف هزاره تنها در صورتی وجود دارد، که پیشرفت عملی در دو سال آینده به این گونه پیش نرود.
لووه از اینکه دولتهای کشورهای در حال توسعه و کشورهای صنعتی جدا از هم عمل می کنند، ناخشنود است. وی می‌گوید: « باید با یکدیگر همکاری کرد». طرح "اهداف هزاره" درست در خدمت این همکاری است. لووه، همان طور که درباره کشورها به همکاری معتقد است، اهداف را نیز جدا از هم نمی بیند و با تاکید می گوید: « این اهداف به تنهایی قابل دسترس نیستند و باید در کنار یکدیگر بررسی شوند.»
تفاوت بزرگ منطقه ای
لووه ترازنامه نیمه اول را در کشورهای آفریقایی جنوب صحرا بسیار وحشتناک توصیف می کند. او امکان دستیابی حتی به یک هدف را در آنجا غیرممکن ارزیابی می کند، اما معتقد است: « با این همه نمی توان گفت آفریقا هیچ شانسی ندارد.» ممکن است حتی این یا آن کشور بسیار فقیر به تنهایی پیشرفتهای عالی کند، ولی به عنوان یک منطقه واحد دسترسی به تمام اهداف ناممکن باشد.
در عوض سیر نسبتا مثبت توسعه در شرق و جنوب شرقی آسیا به طور عادی پیش می رود. در این منطقه اولین هدف که کاهش فقر است به اجرا در آمده است و اهدافی مانند آموزش و آب آشامیدنی نیز قابل دستیابی است. لووه تاکید می‌کند مبارزه با بیماری ایدز مهمترین مشکل این منطقه است. حتی شمار عفونت ها و بیماریهای جدید در این منطقه رو به افزایش است.
نگاهی به آینده
یک همکاری جهانی برای توسعه و نیز محیط زیست پایدار که به ترتیب اهداف هشتم و هفتم به آن می پردازند از نظر ینس مارتنز، از فروم Global Policy از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در واقع چشم اندازی است به سوی آینده. کشورهای صنعتی باید نسبت به برقراری روابط تجاری عادلانه و افزایش کمکهای توسعه و نیز کاهش بدهی ها احساس مسئولیت کنند. مارتنز تاکید می کند: هدف هشتم بسیار مبهم تدوین شده است و باید واضح تر و مشخص تر گردد.
مسئله تغییر آب و هوا در سالهای آینده باید به عنوان یک چالش جدی در سیاست توسعه مطرح شود. به عنوان مثال باید بتوان برای مقابله با کویرزایی و جاری شدن سیلهای شدید اقدام کرد. به گفته مارتنز برای حل این مشکلات نه تنها پول بلکه ایده های نو نیز لازم است.