نگاهی به کنفرانس بین المللی بنیاد پژوهش های زنان ایران

مصاحبه گر: شیرین جزایری

دویچه وله: خانم مشرفی با سپاس از اینکه وقت در اختیار ما قرار دادید. موضوعات اصلی مطرح شده در کنفرانس امسال «بنیاد پژوهشهای زنان» چه بودند و این جلسه چطور برگزار شد؟

مشرفی: همانطور که شما گفته اید شانزدهمین کنفرانس پژوهشی زنان ایران در وین بود و این را هم بگویم که امسال برای دومین بار این کنفرانس در شهر وین برگزار شد. سال ۱۹۹۳ هم با موضوع «زن ایرانی در مهاجرت» ما در وین گرد هم آمدیم. موضوع امسال ما جایگاه زن ایرانی در ۲۵ سال گذشته در تامین صلح و حقوق بشر، استثمار جنسیتی و بازارکار بود.

دویچه وله: موضوعات مورد بحث در کنفرانس های شما عمدتا مسائل زنان در ایران بوده یا اینکه توجه تان را بیشتر به مشکلات زنان ایرانی در خارج از کشور معطوف کرده اید؟

مشرفی: باید بگویم هردو. ما در کنفرانس امسال دو سخنران از ایران داشتیم، یک سخنران از فرانسه، از هلند و از کانادا.

دویچه وله: سخنران هایتان از ایران چه کسانی بودند؟

مشرفی: خانم دکتر شمس السادات زاهدی بودند و خانم دکتر شهین علیايی زند، که هردو در ایران استاد دانشگاه هستند.

دویچه وله: خانم مشرفی، شما خودتان سخنرانی افتتاحیه گردهمآیی را ایراد کردید. موضوع مهمی که شما بر آن تأکید کردید چه بود؟

مشرفی: من خیرمقدم را گفتم. از جمله مسایلی که متاسفانه امسال داشتیم، وجود مقداری اختلافات سلیقه برای انجام کار در کمیته هایمان بود که این باعث شد یک مقداری سخت تر کار بکنیم و دیرتر به کارهایی که می خواستیم برسیم. علتش هم این بود که ما خانم شهرزاد ارشدی و استفان هاشمی، پسر زهرا کاظمی، را دعوت کرده بودیم که در مورد زهرا کاظمی صحبت کنند و این با عث بوجود آمدن اختلاف نظر شد. عده ای حاضر نشدند به همکاری با ما ادامه دهند. ولی ما با یک گروه دیگر شروع به کار کردیم. بچه هایی که واقعا در عرض مدت کوتاهی توانستند همگی با هم این کنفرانس را برگزار کنند.

دویچه وله: خانم مشرفی، شما خودتان جایگاه زن ایرانی را در ۲۵ سال گذشته و تغییرات بوجود آمده در شرایط زندگی اجتماعی وی را چطور می بینید؟

مشرفی: تغییرات عمده ای که واقعا به چشم می خورد در این ۲۵ سال از نظر من شرکت بسیار زیاد زنان و تلاش بسیار زیادشان در صحنه های مختلف جامعه است. چه در خارج از کشور، چه در داخل کشور. مثل اینکه آنان بیدار شده اند که زنان باید خودشان حق شان را بگیرند، نه اینکه کسی به آنها حق بدهد و یکروز دیگر از آنها بگیرد. و به عقیده ی من این بسیار بسیار مثبت است.

دویچه وله: اگر ما بخواهیم مقایسه ای بکنیم، در زمان قبل از انقلاب زنها از نظر حقوقی شاید امکانات بیشتری داشتند، ولی تعداد زنهای شرکت کننده در مسایل اجتماعی و بخصوص سیاسی کمتر بود. و بعد از انقلاب ما شاهد رشد معکوس این روند هستیم، بدین معنی که امکانات آنها از نظر حقوقی محدودتر است، ولی بمراتب بیشتر در فعالیت های اجتماعی و سیاسی شرکت دارند. شما این پدیده را چطور ارزیابی می کنید؟

مشرفی: به نظر من یکی از عوامل اصلی آن جبر زمان است. با ید توجه داشت که بهرحال یک چهارم قرن از آن زمان گذشته. وما شاهد بیدارشدن زنان هستیم و درک این موضوع که اگر قوانین به ما حق نمی دهد، ولی خودمان هستیم و باید برای بدست آوردن حقمان تلاش کنیم. این را من خیلی مثبت می بینم.

دویچه وله: برگزاری این کنفرانس با چه نتایجی همراه بود؟

مشرفی: نتیجه ی بسیار بزرگی که خیلی ها آن را گوشزد کردند این بود که به غیر از مسئله ی زنان، در کنفرانس ها و سمینارهایی که ما ایرانی ها داریم بطور معمول خیلی از عدم همکاریها پوشیده می مانند، بدون اینکه درباره اش صحبت کنیم، از کنارش می گذریم و نمی گذاریم اختلافها رفع بشوند. ما امسال جرات کردیم، مسایل را باز کردیم و خواهان همکاری همگانی شدیم. اینکه هرکس با هر ایده ی سیاسی، اجتماعی، مذهبی کوله پشتی هایش را کنار بگذارد، بیاید دست به دست هم بدهیم تا اینکه واقعا با هم بتوانیم قدمهای مثبت تری را برداریم.

دویچه وله: یعنی شما مسایل صنفی زنان را نسبت به گروه بندی های سیاسی یا دسته ای در اولویت قرار دادید؟

مشرفی: بله، دقیقا.

دویچه وله: خانم مشرفی نتایج این کنفرانس چه بازتاب خارجی در میان گروههای مختلف زنان یا گروههای دیگر داشت؟

مشرفی: یکی از مسایلی که خیلی به چشم می خورد، مطرح شدن دوباره مسئله ی استثمار جنسیتی بود و فقر و فحشا در بین زنان در داخل کشور. این موضوع که باید چه بکنیم تا اینها را به حداقل برسانیم. این یکی از دستاوردهای مهمی بود که کنفرانس داشت.

دویچه وله: آیا پیشنهادات و راه حلهای مشخصی در این گردهمآیی عرضه شدند؟

مشرفی: بله راه حلهایی پیشنهاد شد، ولی اینها باید جمعبندی بشود. ما هنوز نرسیده ایم اینها را جمعبندی بکنیم تا اینکه بتوانیم نتایج معینی را منتشر کنیم.

دویچه وله: از جمله کارهای جالبی که شما در این جلسات دارید معرفی زن منتخب سال است. امسال چه کسی را برگزیدید و انتخاب شما بر چه معیارهایی استوار بود؟

مشرفی: معمولا انتخاب ما به این فرم است، کسانی هستند که واقعا در مورد کارهایی که برای زنان انجام داده اند گذشته ای دارند یا سدهایی را شکسته اند که معمولا باید سالها از روی کارهایشان گذشته باشد. امسال ما خانم دکتر بدری خادمی را که فیزیک خوانده اند و کوهنورد بسیار قابلی هم در تمام عمر بوده اند، انتخاب کردیم. یکی از کارهای بسیار مهمی که ایشان انجام داده اند این بود که در یک محیط صددرصد مردانه بسیاری از سدها را برای کار زنان شکسته اند و این از نظر ما خیلی ارزش داشت و خیلی هم مورد قبول و پسند بیننده هایمان واقع شد.

دویچه وله: ایشان در ایران اقامت دارند؟

مشرفی: نخیر، در وین.

دویچه وله: شما برنامه های فرهنگی ـ هنری هم در این سمینارعرضه کرده اید. این برنامه ها چه بودند؟

مشرفی: از جمله برنامه های هنری که ما امسال داشتیم ارکستر زنان اتریش بود. ارکستر سنفونی وین تا چندسال پیش اصلا و صددرصد مردانه بود و زنها را به آن راه نمی داد و چندسالی ست که قوانین شان عوض شده و زنها هم می توانند با آن همکاری کنند، ولی هنوز این جریان خیلی اکتیو نیست. بهمین دلیل عده ای از زنان موزیسین دور هم جمع شده اند و ارکستری را درست کرده اند که فقط زنانه است و انها سعی می کنند خود را به پای ارکستر سنفونی وین برسانند. اینها لطف کردند و برای ما داوطلبانه برنامه اجرا کردند. ما موزیسین های ایرانی داشتیم که در اینجا تحصیل می کنند. برنامه ی کلاسیک داشتیم از آقای شهاب عابدیان و آقای مهرداد پاکباز. خانم زهره جویا برنامه ی ایرانی ـ افغانی اجرا کردند و آقای اردوان طاهری برنامه ای برای ما اجرا کردند و یک رقص داشتیم بنام «رقص مقدس»، «شکنجه ی مقدس» ‌که مربوط می شد به سنگسار زنان و بسیاری از گرفتاری های دیگر آنان. اعضای این گروه از کانادا آمده بودند.

دویچه وله: خانم مشرفی، خیلی متشکرم.