من و گروه ۸
لوئیس ایناسیو لولا دا سیلوا
خوشحالم که مجددا در اجلاس گستردهی G8 شرکت میکنم. ما، رئیسان دولتهای آفریقای جنوبی، برزیل، چین، هندوستان و مکزیک، این امکان را خواهیم داشت، به گفتوگویی که در سال ۲۰۰۳ در اویان شروع شد، ژرفا بخشیم، گفتوگو با مهمترین کشورهای صنعتی دربارهی موضوعهای عمدهی پهنهی بینالمللی. به نظر من تغییرات جوی، توسعهی پایدار، مبارزه با گرسنگی و تبعیض اجتماعی و نیز تأمین مالی توسعه جزو این موضوعها هستند، موضوعهایی که لازم است در مورد آنها به دیدگاه کشورهای "در آستانه" پیوسته توجه بیشتری شود؛ آن هم نه فقط به این دلیل که اهالی آنها، در جهانی که مدام ارتباط درونی فشردهتری مییابد، سخت از این موضوعها متأثرند، بلکه به این دلیل نیز که در کشورهای ما ابتکارهایی در حال شکلگیری هستند، برای اینکه در جهت حل این گونه مسائل پیش روند. من به این خاطر معتقدم که شرکت کشورهای "در آستانه" در اجلاس گروه ۸ باعث میشود که این اجلاس در سطح بینالمللی پذیرش و تأثیر بیشتری یابد. به این دلیل من مدافع آنم که اجلاس گسترده به هستهی یک مجمع ثابت بدل شود، مجمعی که در آن کشورهای توسعهیابنده و کشورهای صنعتی به شیوهای شفاف و جلوهگر در مورد موضوعهایی بحث کنند که پاسخ به آنها مستلزم تبادل فکری و همنظری است. بدین صورت میتوان گام مهمی را برای یک هدایت دولتی حقیقی جهانی برداشت. با این کار میتوان همکاریهای دوجانبه را تقویت کرد، تا جهانی شدن بیشتر با همبستگی توأم شود نه با عدم تقارن.
مسیح علینژاد
روند جهانیشدن که از مناسبات میان کشورها، به ویژه در عرصه اقتصادی، ایجاد شد در دو دهه اخیر به گسترههای سیاسی و فرهنگی هم تعمیم یافته و قبل از همه، کشورهای در حال توسعه را تحت تٱثیر قرار داده است. به رغم آن که این کشورها خود را حافظ باورهای اخلاقی و ارزشهای سنتی میدانند، جوانان آنها از رهگذر جهانیشدن فرهنگ، به هنجارها و ارزشهای فرهنگی غرب، به ویژه آمریکا، توجه و علاقه نشان میدهند. این ارزشها و هنجارها با هنجارها و شیوههای زندگی در کشورهای در حال توسعه متفاوت هستند، امری که مورد طعن و ناسزای نسلهای قدیمی و دولتهای آنها قرار میگیرد. اینها به جای آن که بپذیرند جوانانشان از سر علاقه شخصی به روند جهانیشدن فرهنگ علاقه نشان میدهند، این روند را همچون یک تهاجم فرهنگی از خارج و تهدیدی برای ارزشهای فرهنگی و سنتی خود تلقی میکنند. دولتهای کشورهای در حال توسعه چون قادر به مقابله با روند جهانیشدن فرهنگ نیستند، با مطالبات و خواستههای جوانان خود از سر ستیز درمیآیند. آنها از این رهگذر، از یک سو شکاف میان نسلها و از دیگر سو، شکاف میان خود و مردم را عمیقتر میکنند. کشورهای یادشده به لحاظ سیاسی نیز در وضعیت مشابهای قرار دارند. از یک سو ارزشهای جهانیشدهای مانند دمکراسی، حقوق بشر و لیبرالیسم با شیوههای زمامداری آنها سازگار نیستند و از دیگر سو، گسترش فناوری ارتباطی در این کشورها باعث میشود که مردم آنها با ارزشهای یادشده آشنایی بیشتری پیدا کنند و خواهان دستیابی به آنها شوند. به این ترتیب تضاد میان مردم و دولت در مورد این که هر کدام از آنها چه حقوق و وظایفی دارند افزایش یافته است، که این خود، نیاز بی قید و شرط ِ به تعریفهای نوینی از قوانین مربوط به اختیارات دولت را باعث شده است.
ورنر رتس
من از اجلاس گروه 8 هیچ انتظاری ندارم. در سالهای گذشته ما به تجربه شاهد بودهایم که این اجلاس در ظاهر، کارش فقط ابراز نیات خوب در شماری اسناد و بیانیه است و در عرصه عملی هم، سیاستهای و شیوههای همیشگی را ادامه داده است. در اجلاس دو سال پیش در گلنگلز انگلستان صحبت از بزرگترین بخشودگی بدهی کشورهای جهان سوم در طول تاریخ بود. تا به امروز اما کوچکترین نشانهای از اجرای این قول و قرارها دیده نمیشود. امسال هم انتظار میرود که اجلاس رسمی گروه 8 افکار عمومی را به گونهای مشابه سر کار بگذارد. ولی با توجه به فعالیتهای ما، من خوشبین هستم و فکر میکنم که اجلاس هایلیگِندام به یک بسیج بزرگ اجتماعی دامن خواهد زد. در محافل و اتحادهایی که اقدامات و اعتراضها علیه اجلاس را تدارک میبینند از فعالان تندروترین طیفهای چپ تا چهرههایی از نیروهای میانی جامعه حضور دارند. لذا، همکاری در گستره جامعه مدنی بسیار خوب است. علاوه بر این، ما به عنوان جنبش منتقد جهانیشدن، در سالهای گذشته توانستهایم این باور نئولیبرالی که گویا آلترناتیو دیگری وجود ندارد را زیر علامت سؤال قرار دهیم.
جان کیرتون
ما به عنوان اعضای مرکز مطالعاتی گروه ۸ راهی هایلیگِندام هستیم. از سال ۱۹۹۸ ما در همه اجلاسهای سالانه گروه ۸ حاضر بودهایم. در هایلیگِندام به نظر من مسئله اصلی این است که کشورهای گروه ۸ بتوانند کشورهای در آستانه توسعه یافتگی، مثل چین، هند، آفریقای جنوبی، مکزیک و برزیل را به اهداف الزامآوری در زمینه حفاظت از جو زمین مقید کنند. در این زمینه به قدرت و توانایی رهبری (اجلاس) نیاز است که من از خانم مرکل، صدراعظم آلمان که امسال رهبری گروه ۸ را به عهده دارد انتظار دارم چنین تواناییای از خود نشان دهد؛ نه تنها به این خاطر که آلمان پیوسته در زمینه مسائل مربوط به حفظ محیط زیست نقشی راهبر در عرصه جهانی از خود به نمایش گذاشته، بلکه همچنین به این خاطر که این کشور به عنوان رهبر این دوره اجلاس گروه ۸ حائز یک نقش کلیدی است. من بر اساس مطالعاتی که انجام دادهایم تا حدودی خوشبین هستم که در هایلیگِندام شانس بسیار واقعی برای یک تحول بزرگ قابل عطف وجود دارد. با این وجود ما تلاش خواهیم کرد تا حد ممکن از نزدیک مباحث را دنبال کنیم. هدف ما این است که به نمایندگان رسانههای حاضر در هایلیگِندام توضیح دهیم که رهبران گروه ۸ چگونه میاندیشند و چگونه عمل میکنند. به رغم آن که من در داخل اجلاس هستم، ولی تظاهرات و اعتراضها را هم قابل فهم میدانم، آن هم صرفاً به این خاطر که برخی از دانشجویان سابق من و یا دوستانم در جامعهی مدنی در آنها حضور دارند.
محسن مسرت
کشورهای گروه ۸ در قبال نابرابریهای اجتماعی، تغییرات جوی جهانگیر و تنشهای سیاسی فزاینده، مسئولیت دارند. به نظر من علت این مسئولیت در این است که آنها از سلطه خود بر اقتصاد جهانی و بر سازمانهای بینالمللی اقتصادی یعنی سازمان تجارت جهانی، صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی و نیز بر سازمان ملل متحد، بویژه شورای امنیت آن، سوءاستفاده میکنند تا منافع خود را پیش برند و هزینه آن را بر دوش نسلهای فعلی و آینده بیفکنند. کشورهای عضو گروه ۸، به جای آنکه در اجلاسهای خود راهحلهای مشترکی بیابند برای خلع سلاح جهانی، برای مبارزه با فقر و خود را موظف کنند تا منازعات خاور میانه و نزدیک، چچن و جاهای دیگر را حل کنند، و نیز به جای آنکه روی استراتژی مؤثری برای مقابله با خطر بروز فاجعهی اقلیمی توافق کنند، در این مورد همرای میشوند که چگونه در آینده نیز مسیر پرتنش کنونی را پرشتابتر ادامه دهند.
اختام سلیمان
اجلاس گروه 8 همیشه مهم بوده است، چون کشورهای عضو آن اهمیت و نقش بزرگی در اقتصاد جهان دارند. با این وجود، من تا حدودی در باره قدرت کنونی آنها در شکلدهی به سیاستهای بینالمللی تردید دارم. علت هم این است که اعضای گروه 8 با توجه با قدرتگیری کشورهای در آستانه توسعهیافتگی در روندی از تحول و تطبیق خود با شرایط جدید قرار گرفتهاند. از این رو خوب است که آلمان در دوره کنونی ریاست خود بر گروه 8، موضوعات اصلی اقتصاد جهانی را یکی از نکات عمده بدل کرده است. ولی در مسائلی مانند ادغام قدرتهای جدید آسیا در نظام اقتصاد بینالمللی، پیونددادن روسیه به اروپا و طرح کمکهای جدید به کشورهای جهان سوم اجلاس گروه 8 تدارک و آمادگی خوبی ندارد.
عایشه کاژی
تا آنجایی که به نقش آفریقای جنوبی در مناسباتش با گروه 8 برمیگردد مجموعاً میتوان گفت که این کشور در نهادهای بینالمللی صاحب نفوذی است که شاید با قدرت اقتصادی آن هماهنگ نباشد. درک و دریافت رایج در مورد آفریقای جنوبی این است که این کشور به لحاظ اقتصادی و سیاسی قوهی محرک اصلی در قاره آفریقا است. این واقعیت که آفریقای جنوبی در حال حاضر یکی از اعضای غیردائم شورای امنیت سازمان ملل است باعث میشود که ژوهانسبورگ در مذاکره بر سر حل بحرانهای قاره آفریقا بیشتر امکان حق اظهار نظر داشته باشد. در مسئلهای مانند بحران دارفور، آفریقای جنوبی نقشی تاثیرگذارتر از سایر کشورهایی دارد که به اجلاس گروه 8 دعوت شدهاند. مسائل دیگری همچون کمک بینالمللی به آفریقا، به ویژه در عرصه تٱمینات درمانی و مقابله با اپیدمی رو به گسترش ایدز نیز در دستور کار اجلاس گروه 8 قرار دارند. در این مورد نیز آفریقای جنوبی فشار خواهد آورد که تا اقدامات بیشتری برای مبارزه بیماریهای واگیری همچون مالاریا و سل به عمل آید.
یوگنی نیدودیروف
در دستور کار اجلاس گروه ۸ واقعاً موضوعات مهم زیادی وجود دارند. تقریباً همه این موضوعات هم برای روسیه هم حائز اهمیت هستند، از موضوع استفاده از منابع که روسیه در آن بسیار غنی است گرفته تا مسئله نمونهبردازیها و کپیهای غیرقانونی محصولات و مارکها. این گونه اقدامات غیرقانونی، سالانه موجب توقف توسعه و رشد اقتصاد ما میشود. روسیه باید با توجه به تجارب به حل این مشکل کمک کند. موضوع امنیت آفریقا هم در این اجلاس نقش مهمی بازی میکند. من فکر میکنم که کشورهای گروه ۸ اگر مشترکاً تلاش کنند، مجموعاً در موقعیتی هستند که بتوانند این مسئله را حل کنند . به عقیده من کشورهای گروه ۸ باید اقدامات تعیینکنندهتر بیشتری در زمینه پایاندادن به چالشها و منازعات بینالمللی انجام دهند. من از اجلاس هایلیگِندام بیش از هر چیز انتظار دارم که نتایج مشخص ارائه کند.
روبنز دینیز
سیاستهای کشورهای گروه 8 ، که به کلوب اختصاصی کشورهای ثروتمند بدل شده، تا کنون چندان مورد توجه و اعتنای کشورهای در حال توسعه نبوده است. د ر آستانه تشکیل اجلاس آتی گروه 8، من امیدوارم که شرکت برخی از کشورهای در آستانه توسعهیافتگی، مثل برزیل، به قدرتهای بزرگ تفهیم کند که آنها هم در بیعدالتیها ، جنگها و گرسنگی موجود در جهان مقصرند. کشورهای گروه 8 همچنین باید توجه کنند که مسئول گرمشدن هوای زمین هستند. من امیداورم که کشورهای در حال توسعه بتوانند برای کشورهای غنی روشن کنند که توجه به وضعیت اقتصادی و اجتماعی مناطق دیگر جهان چه اهمیتی دارد. جهان نیازمند سازوکارهای چندگانهای است که درک و دیدگاههای کشورهای در حال توسعه و قدرتهای بزرگ توامان در آنها ملحوظ شده باشد. چنین خواستهای البته از گروه 8 نادرست است، چرا که صرفاً کلوب اختصاصی کشورهای ثروتمند است.
ادوارد گرسر
گروه ۸ چیز خوبی است. من این تصور را، که این گروه غیردمکراتیک است، نمیفهمم. آخر، اجلاس گروه ۸ جایی است که دولتهای کشورها گرد هم میآیند. وقتی کسی بگوید که این اجلاس غیردمکراتیک است بیشباهت به این نیست که کسی مثلاً خواهان توقف گفتگوها در مورد کنترل تسلیحات باشد. رهبران بزرگترین و قدرتمندترین کشورهای بزرگ باید دور هم جمع شوند و چالشهای جهان را به بحث و بررسی بگیرند. اگر چنین نکنند مایهی نگرانی است و نه برعکس. گروه ۸ یک نهاد خوب است، ولی به تدریج کمتر بازتابدهنده واقعیات اقتصاد جهان است. این گروه باید به این بیاندیشد که چگونه میتواند در این نقش خود مؤثرتر عمل کند و از پس حل مشکلات جهان برآید. اولین اجلاس گروه کشورهای پیشرفته در سال ۱۹۷۵ که تنها ۶ عضو داشت ۵۸ درصد اقتصاد جهان را نمایندگی میکرد. این سهم، با توجه به قدرتگیری اقتصادی چین و هند و سایر کشورها اینک رو به کاهش است. این کشورهای در حال توسعه در بسیاری از عرصهها، بیش از اندازه مهم هستند، به ویژه در زمینههایی مانند تغییر و تحولات جوی، بازارهای مالی بینالمللی و عدم توازن در تجارت جهانی. برای گروه ۸ به نحوی فزاینده حل این مشکلات دشوار میشود، اگر که کشورهای یادشده را در بحثها و مذاکرات وارد نکند.
کوین اسمیت
به عقیده من، گروه ۸ که تنها بخش کوچکی از جمعیت جهان را نمایندگی میکند حق ندارد تعیینکننده سیاستهای دنیا باشد. مثل بسیاری دیگر از نهادهای بینالملللی،گروه ۸ هم یک تشکل غیردمکراتیک و ناشفاف است که الزامی هم به ارائه ترازنامه فعالیت خود ندارد. این گروه در خدمت حفظ امتیازات و منافعی است که اقلیت کوچکی از مردم جهان که در ۸ کشور پیشرفته زندگی میکنند از رهگذر ضرر و زیان مردم بخش جنوبی کره زمین صاحب شدهاند. گروه ۸ ایجاد شده است تا راههای حل بحران سرمایهداری بینالمللی را مورد بحث و بررسی قرار دهد. ما اگر واقعاً به دنبال برخوردی جدی با تهدیدات ناشی از تغییر و تحولات جوی هستیم باید از نظام اقتصاد جهانی موجود که تنها بر رشد و مصرف فزاینده انرژیهای فسیلی بنا شده عبور کنیم. مدل کنونی اقتصاد جهان که گروه ۸ حافظ آن است، مانع اساسی برای گذار به اقتصادی است که دی اکسید کربن کمتری در جو زمین پخش و نشر کند.
آدیتی شرما
دو سال پیش اجلاس گروه ۸ قول و قرارهایی را در مورد دسترسی آزادانه مردم فقیر جهان به امکانات مربوط به درمان و پیشگیری ایدز مطرح کرد، ولی تا کنون پیشرفتی در این زمینه صورت نگرفته است. ما خواهان یک برنامه تأمین مالی درازمدت برای چنین طرحهایی هستیم تا هر سال مجبور نباشیم موقع اجلاس گروه ۸ مجدداً همچون گداها ظاهر شویم. دسترسی عموم مردم جهان به امکانات مربوط به درمان و پیشگیری ایدز هدفی است که شایسته یک طرح بودجه جامع است. به اعتقاد من مشروعیت و باورپذیری گروه ۸ زیر علامت سؤال است. دعوت آنها از کشورهای بیشتری برای حضور در این اجلاس نشانهای از توجه به روح و نیازهای زمان است. گروه ۸ شدیداً آگاه شده که از باورپذیری لازم نزد افکار عمومی حهان برخوردار نیست. توجه بیشتر به اعتراضها و انتقادها و تلاش برای کاستن از شدت و فشار آنها نتیجه این آگاهی است. رئیس جمهور روسیه سال پیش تصمیماتی در مورد " اقدام امدادی" برای مبارزه با ایدز اتخاذ کرد که به عقیده من نشانه درک و قبول اهمیت جامعه مدنی و خواستههای آن است. گروه ۸ هم میتواند این رویکرد را سرمشق خود قرار دهد. ولی متأسفانه تا کنون فقط قول و قرارهای بدون پشتوانه و بیهزینه مطرح کرده است.
المار آلتفاتر
من به هنگام اجلاس گروه 8 در یک کنفرانس آلترناتیو شرکت خواهم کرد که در شهر روستک، در نزدیکی هایلیگِندام برگزار میشود و در آن، در باره طرحهای آلترناتیو بحث خواهد شد. خود اجلاس 8 برای من اهمیتی ندارد. آخر، این اجلاس چه دستاوردی خواهد داشت؟ شماری بیانیه صادر خواهد کرد ، بی آن که یک تصمیم عملی اتخاذ کند، زیرا این نهاد اصلاً چنین اختیاری ندارد. در واقع اجلاس یک همایش غیررسمی خواهد بود و در نشاندادن جهانیشدن قدرتهای بزرگ هم، تنها به لحاظ نمادین اهمیت زیادی دارد. در عین حال، رویدادهای حول و حوش این اجلاس بیش از پیش به تبارزی از قدرت مخالفان و منتقدان جهانیشدن و نشانهای از خواست انسانها به جهانیشدنی متفاوت از آنچه که جریان دارد میباشد. امسال، به ویژه مسئله جو زمین به موضوعی اساسی بدل خواهد شد، زیرا که مسئله بر سر بقایت بشریت است. انتظار نمیرود که خود اجلاس گروه 8 به جدیت این مسئله توجه نشان دهد؛ این کار منتقدان جهانیشدن است که آن را در دستور کار اجلاس بگذارند و نشان دهند که در سراسر جهان جنبشی وجود دارد که در مورد نجات و حفظ جو زمین خواستی فراتر از بیانیههای خشک و خالیای دارد که ثمری به بار نمیآورند.
آندره کارلین
از نظر من گروه ۸ انجمن کشورهای امپریالیستی بزرگ است که میکوشند برای سلطه بر جهان قواعد و مقررات خاص خودشان را وضع کنند. حضور روسیه در این اجلاس از یک سو مهم و بامعناست، چون شراکت در تصمیمگیریهای بینالمللی را ممکن میکند. اما از سوی دیگر، برخی از کشورها مانند آمریکا، گاه و بیگاه از لزوم کنارگذاشتن روسیه از گروه ۸ سخن میگویند. این حرف به این معناست که ما را جدی نمیگیرند. زمانی که روسیه هنوز شوروی بود و در اجلاس گروه ۸ یا سایر انجمنهای امپریالیستی دیگر هم شرکت نمیکرد، حرف و موضعش فوقالعاده مهم بود. به همین خاطر، شرکت کنونی روسیه در اجلاس گروه ۸ و سهیمشدنش در بازی با قواعد و معیارهای امپریالیستی اشتباه است. روسیه باید به موقعیت شوروی بازگردد، یعنی به همان موقعیتی که قویتر از دیگران بود.
هربرت گرونهمایر
انتظار من از اجلاس هایلیگِندام این است که سیاستمداران ارشد شرکتکننده در آن توضیح دهند که چگونه میخواهند در سالهای آینده به گونهای مؤثر با فقر در جهان مبارزه کنند. هنوز هم یک میلیارد از مردم جهان در فقر دردناک زندگی کنند و هر سه ثانیه یک کودک در اثر فقر میمیرد. به این وضعیت بالاخره باید پایان داده شود. کشورهای بزرگ گروه 8 امکان تغییر این شرایط را دارند. آنها باید به وعده و وعیدهای خود عمل کنند و همان طور که قول دادهاند کمک برای توسعه را به دو برابر افزایش دهند. ما با گردآوردن نداها و نظرات فشار را بر آنگلا مرکل افزایش میدهیم تا او به عنوان رئیس دورهای گروه 8، در هایلیگِندام به واقعیتهای غیرقابل انکار استناد کند و این اجلاس را به سود نیازمندان به موفقیت رهنمون شود. 800 میلیون گرسنه و 40 میلیون بیمار ایدز دیگر نمیتوانند تا اجلاس بعدی گروه 8 منتظر بمانند. ما در تجمع روز 7 ژوئن در شهر روستوک (شهر بزرگ نزدیک به هایلیگِندام ) با صدای بلند به گروه 8 یادآور خواهیم شد که زمان زمان ِ عمل سریع است.