ملاقات سولانا با لاریجانی و جلیلی

عنوان "مذاکره‌کننده‌ی اتمی" بویژه از زمان علی لاریجانی در رسانه‌های غربی رایج شد. او به نمایندگی از سوی دولت متبوع‌اش می‌بایستی به جهانیان تضمین می‌داد که فعالیت‌های اتمی کشورش تنها اهداف صلح‌آمیز را دنبال می‌کند. ولی لاریجانی روز شنبه‌ی گذشته (۲۰ اکتبر) از مقام خود کناره‌گیری کرد و همین امر باعث نگرانی کشورهای غربی شده است. روز سه‌شنبه (۲۳ اکتبر) لاریجانی به همراه جانشین خود با خاویر سولانا، هماهنگ‌کننده‌ی سیاست خارجی اتحادیه‌ی اروپا ملاقات داشتند. ممکن است با حضور سعید جلیلی وضعیت مناقشه‌ی اتمی دشوارتر از پیش شود. این بیمی است که به هر حال سولانا دارد.

مذاکره‌کنندگان قرار است به گفتگوهای خود ادامه دهند. این بهترین نتیجه‌ای بود که از نشست رم حاصل شد. خاویر سولانا، نماینده‌ی اروپا در عرصه‌ی سیاست خارجی و امنیت نتایج بسیار رقیق این نشست روز سه‌شنبه را چنین توصیف کرد:

"این ملاقات، دیدار مجدد را امکان‌پذیر می‌سازد و من بسیار امیدوارم که ما یکدیگر را در اواخر ماه نوامبر یکبار دیگر ملاقات کنیم."

این سخنان بدان معناست که پیش از آنکه شورای امنیت سازمان ملل بحث تحریم‌های شدیدتر علیه ایران را آغاز کند، محتملاً یک ملاقات دیگر برای مذاکرات برگزار خواهد شد. ولی بیش از این قابل انتظار نبوده است. برای طرف ایرانی، دست کم در برابر رسانه‌ها، مهم این بوده است که نشان دهند که هیچ گونه تغییری در سیاست ایران در مذاکرات رخ نداده است.

علی لاریجانی‌، مذاکره‌کننده‌ی ارشد در مناقشه‌ی اتمی که چند روز پیش از مقام خود کناره‌‌گیری کرد، در برابر این پرسش خبرنگاران که علت استعفای او چه بوده است، کوشید نخست بطور مفصل توضیح دهد که نتیجه‌گیری رسانه‌ها در این زمینه تا چه اندازه اشتباه بوده است، تا اینکه بالاخره گفت:

"مسئله این است که کشور ما کشوری دمکراتیک است. ما یک کشور صُلبی نیستیم، مثل بعضی از این کشورهایی در منطقه‌ی ما که کدخدایی اداره می‌شوند و کشورهای غربی هم هر چه سرمایه دارند در آنجا گذاشته‌اند."

لاریجانی که در غرب مواضع‌اش به نوعی معتدل ارزیابی می‌شود، به نظر می‌آمد که در برابر رسانه به دشواری می‌کوشید، با لحنی تند عبارت پردازی کند. به گفته‌ی خودش، وی بعنوان نماینده‌ی آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر روحانی جمهوری اسلامی، از این پس نیز نقشی مهم در مذاکرات اتمی ایفا خواهد کرد. سولانا نیز تمایل خود را نسبت به ادامه‌ی مذاکرات با شخص لاریجانی نشان داد. هدف سولانا در گفتگوهای رم این بود که شناختی بیشتری نسبت به مواضع تهران که نماینده‌‌اش فرد جدیدی است، بدست آورد. سعید جلیلی، مذاکره‌کننده‌ی ارشد جدید دولت جمهوری اسلامی، که پیشتر مسئول بخش اروپا و آمریکا بوده است است، سخنان خود را با عبارت "بسم‌الله الرحمن الرحیم" شروع کرد که در حکومت الهی جمهوری اسلامی مرسوم است. وی گفت که طرف مذاکره‌کننده‌ی اروپایی را از نشست‌هایی که در تهران برگزار شده است، می‌شناسد. از نظر جلیلی، در صورتی که بسیاری از سوءتفاهم‌ها بطور شفاف مطرح شوند و برطرف گردند، آنگاه می‌توان مناسبات را بهبود بخشید و به همکاری‌ها افزود.

ماسیمو دالما، وزیر خارجه‌ی ایتالیا پیش از این ملاقات پیشنهاد کرده بود که باید از یکسو بر تهران فشار بیشتری وارد آورد، ولی از سوی دیگر باید بر دامنه‌ی پیشنهادها در مذاکرات افزود. گوردون براون، نخست وزیر بریتانیا نیز پیش از برگزاری ملاقات رم، از امکان تشدید تحریم‌ها علیه ایران سخن گفت. در کنفرانس مطبوعاتی که در ویلای پامفیلی در رم برگزار شد، از محمود احمدی‌نژاد نقل قول آورده شد که تأکید می‌کند که ایران ذره‌ای از مواضع خود عقب نخواهد نشست.