«معدن باب‌نیزو نباید مورد استخراج مجدد قرار می‌گرفت»
۱۳۸۸ فروردین ۳۱, دوشنبه
به گفته‌ی اسماعیل محمدولی این معدن پس از انفجاری که در سال ۱۳۸۴ در آن رخ داد، تعطیل شد اما با پیگیری‌های صاحبان آن که از بخش خصوصی و از افراد ذی‌نفوذ استان کرمان هستند، مجددا بازگشایی شد.
دویچه‌وله: آقای محمد ولی، آیا تعداد تلفات انفجار معدن زغال سنگ در زرند کرمان تا این ساعتی که من با شما صحبت می‌کنم مشخص شده است یا خیر؟
اسماعیل محمدولی: همان طور که می‌دانید، ابعاد انفجار معدن زغال‌سنگ زرند کرمان آن قدر زیاد بوده که تا ساعت ۱۲ ظهر امروز (دوشنبه ۳۱ فروردین) آخرین خبر این بوده که ۱۲ جنازه را از زیر آوار بیرون کشیده‌اند و تعداد دقیق کشته‌شده‌ها هنوز مشخص نیست. بعد از سرشماری دقیق و اعلام مسئولان معدن می‌شود گفت که چند نفر کشته شده‌اند.
مشخص شده که علت این حادثه چه بوده؟ چون اخبار ضدونقیض بود. گویا گفته بودند در اثر انفجار گاز متان بوده، بعد گفته شد که اصلا انفجار نبوده و گازگرفتگی بوده. علت حادثه به طور دقیق مشخص شده است ؟
می‌دانید که گاز متان یک گاز کشنده است که در معادن زغال سنگ به وفور پیدا می‌شود. تعدادی از کارگرها بر اثر استنشاق گاز متان کشته شده‌اند و وقتی انفجار صورت گرفته، باقی کارگرها هم که مانده بودند و مسموم شده بودند، آنها هم کشته شدند.
گویا همین معدن سالها قبل هم به دلیل وجود مقدار بیش از حد گاز متان تعطیل شده بوده، اما یکبار دیگر استخراج آن شروع شده است. علت استخراج دوباره‌ی این معدن چه بوده است؟
شهریور سال ۸۴ در انفجاری که در معدن زغال سنگ زرند کرمان اتفاق افتاد ۹ کارگر کشته شدند. آن موقع هم دلیلش همین انفجار گاز متان بود. آن دوره فکر می‌کنم برای یک یا دو ماه این معدن تعطیل شد و دوباره بعد از آن با پیگیری‌ای که بخش خصوصی که صاحب این معدن است انجام داد، و گویا این طور که ما در اخبار می‌خوانیم آدم پرنفوذی هم در کرمان هست، این معدن دوباره به راه افتاد و دارد کار می‌کند و بعد از سال ۸۴ ، شهریور ۸۷ هم دوباره انفجاری در همین معدن اتفاق افتاد و دو کارگر دیگر در این معدن کشته شدند، تا امروز که ۱۲ نفر تا الان آمار کشته‌شده‌هاست.
همان طور که شما هم اشاره کردید، تراکم گاز متان در معادن زغال سنگ همیشه وجود دارد. آیا می‌شود گفت این گونه حوادث در معادن زغال سنگ عادی است یا این که می‌تواند ناشی از ضعف مدیریتی باشد؟
ابدا نمی‌شود گفت این گونه حوادث عادی است. به خاطر این که با توجه به دستگاههای ایمنی که در معادن زغال سنگ در کشورهای متمدن‌تر از ایران استفاده می‌شود، با اندازه‌گیری انواع گازهای خطرناکی که در اعماق زمین و در تونلهای معادن زغال سنگ وجود دارد، می‌توانند تشخیص بدهند که شرایط برای کارکردن مساعد هست یا نه. مثلا در مورد گاز متان مقدار استانداردش در عمق ۲۰۰ متری زمین حدود یک درصد است. ولی مشاهده شده است که وقتی دستگاه گازسنج نشان می‌دهد که گاز متان تا حدود ۵ درصد هم در تونل وجود دارد، کارفرما کارگرها را مجبور می‌کند که کار بکنند؛ لابد به خاطر سود بیشتر.
آقای محمدولی، شما گویا خودتان یکبار در حادثه‌ی انفجار معدن حضور داشتید و از نزدیک آنجا را مشاهده کردید. در مورد مشاهدات خودتان از این حادثه برای ما توضیح بدهید.
سال ۸۴ که همین معدن باب‌نیزو در بخش زرند کرمان منفجر شد، من چند ساعت بعداز حادثه به کرمان رسیدم و اولین جایی که رفتم پزشک قانونی کرمان بود که ۹ جنازه‌ی متلاشی‌شده را کنار هم خوابانده بودند. چیزی که برایم عجیب بود این بود که هر ۹ جنازه سینه‌هایشان شکافته شده بود. وقتی دلیلش را پرسیدم، به من گفتند این کارگرها وقتی ساعت‌های زیادی در اعماق زمین کار می‌کنند، با هر دم و بازدم مقداری گاز متان وارد ریه‌شان می‌شود و وقتی انفجاری اتفاق می‌افتد، اینها از درون منفجر می‌شوند. یعنی شش‌های اینها پر از گاز متان می‌شود و وقتی انفجاری در اطراف اتفاق می‌افتد، اینها از درون منفجر می‌شوند و مغزهای اینها از ترک جمجمه‌‌‌‌شان بیرون می‌ریزد و یک صحنه مهوعی را به وجود می‌آورد.
مصاحبه‌گر: میترا شجاعی
تحریریه: کیواندخت قهاری