معاون مرکز آمار: سبک زندگی کشور به سمت تهرانی‌هاست
۱۳۹۵ تیر ۲۱, دوشنبه
علیرضا زاهدیان، معاون مرکز آمار ایران می‌گوید نرخ باروری در ایران به ۱/۸درصد افزایش یافته در حالی که در تهران ۱/۴ است. او با اشاره به چشم‌انداز رشد منفی جمعیت ایران در سی سال آینده نیز گفته است: «اگر نرخ باروری ۱/۸ باشد بین سال‌های ۱۴۲۵ تا ۱۴۳۰ نرخ رشد جمعیت کشور صفر یا منفی می‌شود اما اگر نرخ رشد ۲/۱ باشد می‌توان از نرخ رشد منفی جلوگیری کرد.»
زاهدیان می‌گوید نرخ باروری در حال حاضر در تهران ۱/۴، در اصفهان ۱/۵، در خراسان جنونی ۲/۵ و در سیستان و بلوچستان ۳/۵ است. او افزوده که اگر در این حوزه برنامه‌ریزی نشود نرخ باورری در همه جای ایران مانند تهران می‌شود زیرا "سبک زندگی در کشور به سمت تهرانی‌هاست."
معاون مرکز آمار گفته است که نگرانی‌‌های کنونی متوجه متولدین سال ۶۰ تا ۶۵ است: «آنها تا سی سال آینده به سن ۶۵ سالگی و سالمندی می‌رسند و در آن سن اگر فرزند کافی نداشته باشند، بار نگهداری‌شان به دوش دولت می‌افتد.»
زاهدیان افزده که متولدین این سال‌ها وقتی هم به مدرسه می‌رفتند، دولت مجبور شد مدرسه‌ها را سه شیفته کند و برای تحصیلات عالی‌شان چند دانشگاه تاسیس کند: «اکنون نیز معضل اشتغال و ازدواج آنها وجود دارد.»
در سال ۱۳۶۵، نرخ رشد جمعیت ایران به ۳/۲درصد رسید و جمعیت ۳۳ میلیونی که در سال ۵۵ سرشماری شده بود، به ۵۰ میلیون نفر افزایش یافت. اما نرخ رشد به دلیل اجرای سیاست کنترل خانواده از سال ۶۷ به بعد، در سال ۷۵ به ۱/۲ رسید.
تبلیغات و تناقضات
سخنان معاون مرکز آمار ایران در لزوم رشد جمعیت و اشاره به مشکلات دهه شصت و هفتاد، واجد دوگانگی و تناقض است. روشن نیست مرکز آمار یا متصدیان دیگر سیاست‌های جمعیتی ایران، بر اساس چه امکانات اقتصادی و چه برنامه‌ریزی‌هایی خواهان افزایش جمعیت کنونی هستند.
نسل مورد اشاره زاهدیان، محصول تبلیغات و فضای پس از انقلاب اسلامی است که کنترل جمعیت و روش‌های پیشگیری از بارداری منسوخ شد. این رشد تا آنجا بود که در دهه هفتاد مسئولان حکومتی سیاست‌های پیشگیری دولتی را ترویج کردند اما تشکیلات و سازماندهی مربوط به این امر با یک سخنرانی آیت‌الله خامنه‌ای در سال ۱۳۹۳ در بجنورد به هم خورد و برعکس شد. به این قرار دیگر سرویس رایگان بیمارستان‌ها و مراکزی که عمل رایگان بستن لوله‌ها را انجام می‌دادند، متوقف و آموزش و اشاعه روش‌های پیشگیری با قرص و دستگاه و کاندوم نیز برچیده شدند.
به موازات ابراز نگرانی معاون مرکز آمار از کاهش رشد جمعیت و مشکلات میانسالان در ده‌های آتی، مجید کوششی، استادیار گروه جمعیت شناسی استان تهران نیز عنوان کرده که سیاست تک فرزندی اشتباه و خطرناک است: «چرا که باعث از بین رفتن شبکه حمایتی خانواده شده و مشکلاتی را در کشور برای دولت به منظور نگهداری از آنها در سنین بالا ایجاد می‌کند.»
ابراز نگرانی‌هایی از این قبیل را می‌توان نشانه رفع مسئولیت از دولت و نظام تامین اجتماعی از وظیفه مراقبت از میانسالان و رسیدگی‌های انسانی به آنها دانست.
در سرشماری سال ۱۳۹۰ میزان جمعیت سالمندان ۶ میلیون نفر اعلام شد. مرکز پژوهش‌های مجلس در زمستان ۱۳۸۹ نسبت به پیرشدن جمعیت ایران و برنامه‌ریزی برای تامین نیازهای آنها هشدار داده بود. بررسی شده که بیش از نیمی از زنان سالمند و یک چهارم مردان سالمند از نظر اقتصادی به اطرافیان خود وابسته هستند. طبق آمارهای موجود، بیش از ۳۰ درصد سالمندان کشور زیر پوشش هیچ بیمه‌ای نیستند و مستمری و حقوق بازنشستگی نمی‌گیرند.