1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

مشکل خشکسالی و ابهام در مدیریت بحران

مهیندخت مصباح۱۳۸۷ اردیبهشت ۳۰, دوشنبه

مقام‌های رسمی در حالی از قرار داشتن ۹ استان در آستانه خشکسالی می گویند که افکار عمومی هنوز اطلاع روشنی از دامنه و پیامدهای این مسئله ندارد. مهمتر آن که روشن نیست برای مواجهه با این مشکل، قرار است چه مدیریتی اعمال شود.

https://p.dw.com/p/E2Nq
اینجا کویر نیست، شالیزاری در گیلان است
اینجا کویر نیست، شالیزاری در گیلان است

رسول زرگر معاون وزیر نیرو در امور آب و فاضلاب در یک نشست خبری اعلام کرد که با توجه به کاهش بارندگی در زمستان گذشته ۱۲۰ شهر و حدود ۶ هزار روستا در سطح ایران با کمبود آب آشامیدنی و کشاورزی مواجه هستند. به گفته‌ی وی با نظر به کاهش قابل ملاحظه ذخایر آب پشت سدهای کشور، بحران آب و برق در سال جاری حتمی خواهد بود.

دو حوزه‌ی بروز مشکل

موضوع کم آبی در ایران، در حال حاضر در دو حوزه مورد توجه قرار گرفته است: نخست پایین آمدن آب سدهایی که آب آشامیدنی کلان شهر تهران را تامین می‌کنند و دوم، خشکیدگی کشتزارها، مراتع، شالیزارها، تالاب‌ها و جنگل‌ها. به نظر می‌رسد دولت و مسئولان، تامین آب آشامیدنی مردم تهران را در اولویت بیشتری می‌بینند، زیرا در صورت بروز کمبودهای جدی یا حتی جیره بندی قطعی آب در تهران، می‌توان انتظار نارضایتی‌ها و کنش‌های اجتماعی را داشت.

مشکل کم‌آبی

دکتر بهمن آرمان استاد دانشگاه در رشته اقتصاد در باره شرایط موجود با یادآوری اینکه به دلیل گرمایش زمین، بحران آب و خشکسالی در سراسر دنیا تا سال ۲۰۲۵ ادامه خواهد داشت، می‌گوید:

"ایران دارای رودخانه های فراوان و پرآبی است که اگر روی آنها سد زده شود میتوان آب را مهار کرد. متاسفانه بی برنامگی موجب شده که سالانه به طور میانگین ۷ میلیارد متر مکعب آب از مرزهای ایران به خارج برود. دولت تاکنون فکری به حال این موضوع نکرده است. طرحی که زمان ‌اقای هاشمی شروع شد و قرار بود از طریق آن بخشی از آب تهران تامین شود، هنوز به بهره‌برداری نرسیده است. دولت در سال گذشته بودجه عمرانی را که بخشی ‌از آن به وزارت نیرو می‌رسید کاهش داد و به مصرف هزینه‌های جاری رساند. از طرف دیگر یارانه‌های فراوانی هم که پرداخت می‌شود، توان دولت را در ساخت سدهای جدید کم می‌کند."

بارندگی نازل، حجم آب سدها را به شدت کاهش داده است. این کاهش از این رو نگران کننده است که حدود ۵۰ درصد برق ایران از نیروگاههای آبی تامین می‌شود. به این ترتیب امکان این نیز هست که در تابستان امسال تهران و سایر شهرهای ایران، با قطع منظم برق روبرو شوند. دکتر آرمان می‌گوید:

"قرار بود آب از شاخه‌های کارون به رفسنجان که سال گذشته ۱،۲ میلیارد دلار صادرات از آنجا داشته‌ایم و به کرمان که کم آب است منتقل شود اما این طرح متوقف شد. طرح دیگری هم که قرار بود مازاد آب استان مازندران را به گرگان منتقل کند، معوق ماند. سد البرز که قرار بود در مازندران ساخته شود، با وجود ۱۲ سال که از آغاز ساخت آن می گذرد، هنوز تکمیل نشده، در حالی‌که ساخت یک سد در استانداردهای موجود، طی ۴ سال امکان‌پذیر است. متاسفانه ساخت و بهره برداری از سدها در ایران به دلیل عدم تامین مالی به موقع با کندی همراه است. مثلا بزرگترین سد مخزنی ایران، سد گتوند است روی کارون یا سد سیمره بر روی کرخه که اینها مدت زیادی از ساخت شان می‌گذرد اما هنوز به بهره برداری نرسیده اند زیرا از طریق همین دو سد می‌شد علاوه بر ذخیره آب برای فصل تابستان، دو هزار و پانصد مگاوات برق تولید کرد،. "

زمین تشنه، شالیزاری در شمال ایران
زمین تشنه، شالیزاری در شمال ایران

کاهش تولید و عرضه فرآورده‌های کشاورزی بویژه برنج

یکی از شاخص‌ترین جلوه‌های کم‌آبی موجود در میزان فرآورده‌های کشاورزی، کاهش شدید عرضه برنج داخلی است. شالیزارهای شمال و اصفهان و بخشی از خوزستان، به خاطر بارندگی ناکافی، به بار ننشسته‌اند.این موجب شد تا برنج ایرانی در ماه اردیبهشت به کیلویی ۴۵۰۰ تومان هم برسد. دولت نهم برای مهار این گرانی، اقدام به واردات برنج تایلندی کرده است. دکتر بهمن آرمان می‌گوید:

" من خودم هفته قبل در گیلان شاهد بودم که در پاره‌ای شالیزارها به علت کم‌ آبی کاشت صورت نگرفته بود. دولت در عین حال اطلاع داده به استان اصفهان که امسال برنج نکارند. در خوزستان هم که محل عمده تولید برنج هست، به احتمال قوی امسال کاشت صورت نخواهد گرفت. به نظر من تدبیر دولت برای واردات برنج از تایلند و جاهای دیگر حلال مشکلات نخواهد بود. ضمن اینکه ۵۰ هزار تن واردات در مقابل یک میلیون و هشتصد هزار تن مصرف داخلی، رقمی را تشکیل نمی‌دهد."

مقام‌های رسمی در حالی از قرار داشتن ۹ استان ایران در آستانه خشکسالی می گویند که افکار عمومی هنوز اطلاع و درک دقیقی از دامنه و پیامدهای این خشکسالی ندارد. مهمتر آن که روشن نیست برای مواجهه با این مشکل، قرار است چه مدیریتی اعمال شود.

پرش از قسمت در همین زمینه

در همین زمینه

نمایش مطالب بیشتر