مدال طلای یادگیری زبان آلمانی را چه كسی خواهد برد؟
۱۳۹۷ تیر ۲۷, چهارشنبه
"چرا آلمانی‌ها صندل را روی جوراب می‌پوشند؟"
دیرزمانی است كه این پرسش ذهن پطرس بالوگلو اهل يونان را مشغول كرده است. سرانجام او این فرصت را پيدا كرده كه در كشور آلمان كنجكاوی خود را فرو بنشاند زیرا این دانش‌آموز در كشور خود از شاگرد اول‌های کلاس آلمانی بوده و اكنون امتیاز سفر به فرایبورگ آلمان را به دست آورده است.
او در اینجا می‌تواند آگاهی‌‌های بسیاری در خصوص كشور و مردم آلمان به دست آورد و به ويژه در مسابقه‌ای به نام "المپیاد زبان آلمانی "Deutscholympiade یا به اختصار IDO شركت كند و تسلط خود بر زبان آلمانی را با سایر نوجوانان ۱۴ تا ۱۹ ساله از دیگر كشورهای جهان به داوری بگذارد.
شركت‌كنندگان دیگر از كشورهایی مانند آلبانی، هند، ژاپن، كلمبیا، كامرون و استرالیا هم به اين منظور به آلمان آمده‌اند و جالب اينكه دو ايرانی هم در این مسابقه شركت كرده‌اند.
حدود ۱۳ میلیون دانش‌آموز زبان آلمانی از سراسر جهان دعوت شده بودند كه در اين مسابقه شركت كنند. هر كشوری می‌تواند فقط دو نفر جهت شركت در اين المپیاد بفرستد. از میان آنها تنها ۱۴۱ نفر به مرحله نهایی رسیده‌اند و اکثر آنها برای اولین بار به كشوری سفر می‌كنند كه زبان آن را می‌آموزند. كودرین گیدیو از كشور رومانی یكی از شركت‌كنندگان است.
كودرین ۱۶ ساله چشم به راه آغاز اين المپیاد است. او در گفتگو با دویچه وله می‌گوید: «من با كمال اشتیاق زبان آلمانی را می‌آموزم و كلمه محبوبم پروانه Schmetterling است.»
اما یك مطلب برای این پسر ۱۶ ساله غیرقابل درك است: اضافه‌های توصيفی در آلمانی به چه كار میآيند؟
دستور زبان و شعر
اطلاعات شركت‌كنندگان در خصوص دستور زبان آلمانی از بسیاری از خود آلمانی‌ها هم بیشتر است. آنها می‌توانند به راحتی مفاهیمی مانند "جمله مجهول حال"، "ضمیر نامشخص" و "قید زمان" را بشناسند و نام ببرند. فقط كاربرد این مفاهیم برای برخی هنوز دشوار است.
میلیتسا پوروویچ، مدرس زبان آلمانی، می‌گوید: «به كار بردن این مفاهیم همان قدر سخت است كه تلفظ مصوت‌های متجانس زبان آلمانی به خصوص ا ِä و او ü".
این آموزگار همراه با دو تن از شاگردانش از كشور مونته نگرو به آلمان سفر كرده و برای حضور در المپیاد زبان می‌بایست امتحان تدريس میداد و نشان میداد كه روش آموزش او جذاب و نوآورانه است.
خانم پوروویچ می‌كوشد در كشور خود با این پیشداوری كه زبان آلمانی زبانی سخت و سرد است، مبارزه كند. او در گفتگو با دویچه وله می‌گوید: «به نظر من این زبان مثل شعر است. زیباترین اشعار و رمان‌ها به این زبان سروده و نوشته شده‌اند.»
همایشی بین‌المللی
زابینه ارلنواین، كارمند انستيتو گوته و یكی از مدیران المپیاد امسال می‌گوید: «بسیاری از شركت‌كنندگان می‌توانند به زبان آلمانی كتاب بخوانند. اما تنها آشنایی با زبان در این مسابقه مهم نیست. موضوع اصلی المپیاد برنده شدن و بهتر از بقیه بودن نیست. در اصل این مسابقه یك گردهمآیی دوستانه بین نوجوانان از سراسر جهان است. این یك فرصت عالی جهت معاشرت و ساختن پل پيوند ميان مردم كشورهای مختلف است".
از این عكس معلوم می‌شود كه در المپیاد سال گذشته تا چه اندازه به شركت‌كنندگان خوش گذشته است و اين تنها از اين طريق امكان‌پذير شده كه شركت‌كنندگان تكليف‌هايی را با همديگر انجام دهند.
به اين خاطر در المپیای امسال كه از ۱۶ تا ۲۷ جولای برگزار می‌شود، تمرین‌های گروهی نیز باید گنجانده شوند. برای مثال شركت‌كنندگان باید حين پیاده‌روی در كوچه‌های شهر فرایبورگ از آلمانی‌ها سوالاتی كنند تا آگاهی‌هايی درباره اين شهر به دست آورند. سپس باید دانسته‌های گردآوری شده را با برچسب‌هايی روی يك تابلو بچسبانند.
در يك كارگروه دیگر، دانش‌آموزان بايد فرهنگ كشور خود را به صورت بازی نمايش دهند ـ طبیعتا به زبان آلمانی. سرانجام شركت‌كنندگان در پروژه دیگری همراه با دانشجویان دانشكده هنر، از مدارس شهر فرایبورگ ديدن می‌كنند.
صرفا برنده شدن مهم نیست
المپیاد زبان آلمانی قرار است علاقه جوانان به یادگیری زبان آلمانی را بر انگیزد. سه نفر اول این مسابقه جوایز غیرنقدی جذابی دریافت خواهند كرد. مدیران این همایش نمی‌خواهند بگویند چه جوایزی داده می‌شود و ترجیح می‌دهند برندگان را غافلگیر كنند.
در احتساب نمره نهایی عواملی مانند توانمندی‌های میان‌فرهنگی و طرز همكاری با ساير اعضای تیم، نقش مهمی خواهد داشت. به گفته زابینه ارلنواین حتا يك جایزه ویژه "انصاف" هم اعطا خواهد شد.
اما سال‌های گذشته نشان داده‌اند كه اصل نخست، برنده شدن نیست. یكی از شركت‌كنندگان دوره‌های قبلی كه اهل انگلیس است، می‌گوید: «اگر آلمانی یاد نگرفته بودم، با این همه آدم آشنا نمی‌شدم.»
كسانی كه در این مسابقه شركت می‌كنند، قدری زمان نیاز دارند تا این اندازه تجربه تازه را در ذهن خود مرور كنند. آنها به تئاتر و موزه می‌روند و با آداب و رسوم آلمانی‌ها آشنا می‌شوند كه ممكن است برایشان جدید و عجیب باشد. پس قابل درك است كه كوشش جهت كسب نمره خوب در مسابقه همیشه دغدغه این جوانان نباشد.
سرآغاز المپیاد زبان آلمانی
اولین المپیاد بین‌المللی زبان آلمانی در سال ۲۰۰۰ در كشور كرواسی برگزار شد. در آلمان این المپیاد برای اولین بار در سال ۲۰۰۸ از سوی اتحادیه بین‌المللی مدرسان زبان آلمانی Internationaler Deutschlehrerverband و انستيتو گوته برگزار شد. عنوان این مسابقه از كشورهای بلوك شرق پيشين گرفته شده است. پيشتر در آنجا المپیادهای ریاضی، فیزیك، شطرنج و زبان‌های خارجی برگزار می‌شده است.
این مسابقه از سال ۲۰۰۸ به كشور آلمان منتقل شده و هم اكنون هر دو سال يك بار برگزار مي‌شود. شهرهای درسدن، هامبورگ، فرانكفورت و برلین تا كنون میزبان این المپیاد بوده‌اند. شهر فرایبورگ برای اولین بار برگزاركننده این مسابقه است.
زابینه ارلنواین می‌گوید: «اين بار تعداد شركت‌كنندگان از همه دفعات قبل بیشتر است. ما تبلیغ خاصی نكرده‌ایم. تعداد علاقه‌مندان به زبان آلمانی در سرتاسر جهان خود به خود افزايش يافته و كشور آلمان مقصد مورد علاقه بسیاری از دانشجویان خارجی شده است.»
تقاضای دوره‌های زبان آلمانی نیز رو به افزایش است.
زبان آلمانی به مثابه راهگشا
جای شگفتی نيست كه تعداد كشورهای شركت‌كننده در این المپیاد رو به افزایش باشد. در سال ۲۰۱۰، ۴۶ كشور شركت كرده بودند و امسال اين تعداد به ۷۴ كشور رسيده است.
فرهنگ یادگیری زبان آلمانی به ویژه در كشورهای شرق اروپا بالا رفته است. در كشور لهستان دو میلیون نفر آلمانی می‌آموزند و این كشور بیشترین تعداد آموزندگان زبان آلمانی در جهان را به خود اختصاص داده است. فرانسه، كشور همسایه آلمان، با یك میلیون دانش‌آموز زبان آلمانی رتبه دوم را داراست. اما تقاضا در كشورهایی مانند هند، تركیه و حتی ویتنام هم بسیار بالاست.
تبلیغ به سود كشور آلمان
المپیاد بین‌المللی كشور آلمان به نظر دست اندركاران آموزشگاه گوته یك سرمایه‌گذاری آینده‌ساز است. زابینه ارلنواین، مدیر این موسسه، می‌گوید: «یكی از اهداف این المپیاد كاستن از پیشداوری‌ها و تقویت درك متقابل از دو سوی مرزهاست. اما در عین حال این مسابقه تبلیغی به سود كشور آلمان به مثابه مركز تحصیلی و كاری هم به شمار می‌‌آيد.»
برای نمونه چه بسا كه دانش‌آموزان زبان آلمانی در آینده در یكی از شركت‌های آلمانی استخدام شوند. اما فعلا شوق ناشی از شركت در المپیاد ذهن نوجوانان را گرفته است. همانطور كه در یك ضرب‌المثل معروف آلمانی آمده: اصل ماجرا شركت داشتن است.