مجلس هشتم و برنامه انتخاباتی "ائتلاف اصلاحطلبان"
۱۳۸۶ دی ۱۷, دوشنبه
ثبت نام برای شرکت در انتخابات مجلس ششم در روز شنبه (۵ ژانویه) آغاز شد. چندی است که ائتلافی از سیاستمداران اصلاح طلب در ایران حول ایده‌های اصلاح طلبانه محمد خاتمی، رییس جمهور پیشین، برای شرکت در این انتخابات شکل گرفته است. این ائتلاف سند برنامه‌اش را تدوین کرده است. مصاحبه با دکتر حسین باقرزاده، تحلیلگر سیاسی در باره برنامه ائتلاف اصلاح طلبان.
دویچه‌وله: آقای دکتر باقرزاده، شما چه نکاتی را در برنامه‌ی ائتلاف اصلاحطلبان می‌بینید که ممکن است در انتخابات مورد توجه مردم قرار بگیرد؟
حسین باقرزاده: این برنامه‌ای‌ست که طولش حدود ۸ صفحه است؛ متاسفانه به لحاظ برنامه و راهبرد بیشتر به مسایل کلی جامعه پرداخته است و کمتر به مسایل مشخص و ملموس مردم. توجه کنید که در این برنامه تمام مسایل مربوط به اقتصاد داخلی و خارجی و مسایل اقتصادی و اجتماعی همه نام برده شده است و در مورد هرکدام از آنها راهبردها و برنامه‌های خاصی مطرح شده است، ولی تقریبا در تمام موارد یا به صورت کلی آن مواردی که کمتر نشان می‌دهد چه راه‌حل عملی برای حل مشکلات جامعه عرضه می‌شود و درتمام طول این ۸ صفحه هم ما کمتر می‌بینیم که به مشکلات مشخص و ملموس امروز جامعه ایران بپردازد، مثلا مسایل مربوط به جوانان، مسایل مربوط به گرانی، تورم، مسئله‌ی مسکن، مسئله‌ی آزادیهای سیاسی، مسایل مربوط به افزایش خشونت‌ها، موج اعدامها.
تقریبا تمام این مسایلی که امروز مسایل روزمره‌ی جامعه‌ی کشورمان است، در این برنامه‌ی طولانی به‌کلی نامبرده نشده است، فقط کلیات آمده است و کلیات هم در راستای همان برنامه‌های معمولی که در جمهوری اسلامی ایران مطرح بوده است. چیز تازه‌ای من در آن ندیدم متاسفانه هرچه نگاه کردم. تایید برنامه‌هایی‌ست که در واقع در گذشته بوده و ادامه دارد، چه در دوران حکومت اصلاحطلبان، چه در دوران حکومت آقای احمدی‌نژاد، و تاکید بر اجرای قانون اساسی، تاکید بر مسایل مربوط به قانون اساسی و بازهم بدون اشاره به مشخصات یا مسایل مشخص جامعه‌ی ما. این برنامه را اگر کسی بخواند و در بالای آن اگر اسم اصلاحطلبان نبود، من فکر می‌کنم مشخص نمی‌شد که آیا این برنامه‌ی اصلاحطلبان است یا برنامه‌ی اصولگرایان است. در واقع هیچ چیزی که نشاندهنده‌ی تمایز این جریان با جریان اصولگرای حاکم باشد، در این برنامه شما نمی‌بینید.
با این حال در این ائتلاف کسانی هستند که حول ایده‌های آقای خاتمی جمع شده‌اند، یعنی به معنای رقبای آقای احمدی‌نژاد. آیا نکاتی را نمی‌بینید که مردمی که به محمود احمدی‌نژاد رای داده بودند، ولی شاید یک عده از او ناامید شده باشند، با دیدن آن ممکن است به این طرف کشیده بشوند؟
دقیقا این مسئله است که این برنامه‌ای است که از طرف ائتلاف اصلاحطلبان آمده و انتظار این است که این برنامه مثل برنامه‌ی اصلاح‌طلبانی که در دوران حکومت آقای خاتمی بود و در دوران مجلس ششم که اصلاحطلبان در آنجا اکثریت را به دست آورده بودند، کمی جلو رفته باشد و مسایل تازه را هم مطرح کرده باشد. ولی نه تنها شما این مسایل تازه را در آن نمی‌بینید، بلکه من می‌خواهم بگویم که حتا از شعارها و برنامه‌های هشت سال گذشته هم عقب رفته‌اند. یعنی مثلا شعاری که در آنموقع مطرح بود، شعار ایران برای ایرانیان در اینجا نه به لفظ و نه به معنا اصلا مطرح نشده. یا شما در این برنامه‌ی ۸ صفحه‌ای حتا یکجا کلمه‌ی حقوق بشر را نمی‌بینید که نام برده باشند از حقوق بشر. در صورتی که اصلاحطلبان در دوران آقای خاتمی یا خود آقای خاتمی با شعار حقوق بشر روی کار آمدند. بنابراین این برنامه با توجه به اینکه هشت ده‌سالی از آن موقع گذشته است، سطح مطالبات اجتماعی مردم هم بالاتر رفته است و جنبش‌های اجتماعی، جنبش زنان، کارگران، دانشجویان، مسایل تازه‌ای را مطرح کرده‌اند، ولی این برنامه حتا از برنامه‌ی دوران آقای خاتمی و مجلس ششم اصلاحطلبان هم باید گفت که عقب‌تر رفته و حتا آن شعارهایی هم که در آنجا مطرح بود، در این برنامه به چشم نمی‌خورد.
ائتلافی که از اصلاحطلبان بوجود آمده است در بیانیه‌ی اعلام موجودیت‌شان می‌نویسند که نگرانی وسیع‌شان از وضعیتی که حادث شده در کشور در طول دو سال گذشته، آنها را برانگیخته است تا چنین ائتلافی را بوجود بیاورند و چنین برنامه‌ای را بدهند. به نظر شما آیا این برنامه به چه دلیل، آن طور که شما می‌گویید، حتا نسبت به گذشته بسته‌تر است و بعضی شعارها را مطرح نمی‌کند؟
بله. من فکر می‌کنم که اصلاحطلبان در موقعیت بسیار ضعیفی قرار دارند. بقول معروف از حکومت مانده و از مردم رانده شدند. و چون در موقعیت ضعف هستند، نمی‌توانند شعارهایی بدهند، شعارهایی که واقعا نمایانگر آن جنبش اصلاح‌طلبی دهسال قبل باشد. مجبور شده‌اند از آن مواضع عقب بنشینند، تا شاید بتوانند در دایره‌ی قدرت و در درون قدرت راه پیدا کنند. چون می‌دانند با وضعی که وجود دارد، حکومت در مورد اصلاحطلبان به اصطلاح روی خوشی نشان نمی‌دهد و تنها بقول برخی از رهبران اصلاح‌طلب باید دنبال اعتدال رفت و طرح اعتدال را مطرح می‌کنند، سیاست جاری‌شان بالاخره این شده است. چون در واقع آمده‌اند بقول خودشان راه اعتدال پیش بگیرند و از «تندروی‌هایی» که به برخی از اصلاحطلبان نسبت می‌دهند عقب بروند، تا شاید بتوانند نظر مثبت حاکمیت را جلب کنند و بتوانند در این انتخابات شرکت کنند و مشمول تیغ نظارت استصوابی شورای نگهبان نشوند. بنابراین من فکر می‌کنم این موقعیت ضعیف اصلاحطلبان است که علی‌رغم اینکه توانسته‌اند دورهم جمع بشوند و بقول خودشان ائتلاف بزرگ تشکیل بدهند، ولی به دلیل نقاط ضعیف‌شان مجبور شده‌اند از مواضع گذشته عقب‌نشینی کنند و مواضعی را مطرح کنند که نه برای جلب نظر موافق مردم، بلکه برای جلب نظر حاکمیت است. در واقع این بیانیه بیشتر برای این بوده است که حاکمیت و نظر مساعدش را به خودشان جلب کنند، تا بتوانند اجازه‌ی شرکت در انتخابات را بگیرند. وگرنه برای جلب مردم من فکر نمی‌کنم این برنامه چیز تازه‌ای را عرضه بکند یا حتا همانطور که گفتم، طوری باشد که نشانگر تمایز اصلاحطلبان از جناح دیگر در برابر خواست‌های مردم باشد.