«متأسفم که در فصل جدید <br>لژیونر ایرانی در بوندس‌لیگا بازی نمی‌کند»
۱۳۸۹ مرداد ۱۳, چهارشنبه
دویچه وله: آقای رفعتی، شما از ناحیه‌ی ماهیچه‌‌ی پا مصدوم شده‌اید و نمی‌توانید بازی‌های نخست فصل جدید فوتبال بوندس لیگای آلمان را قضاوت کنید. لطفا اول از همه از حالتان برایمان بگوئید.
بابک رفعتی: دو هفته پیش بود که در بازی پایم زخمی شد. در اصل عضله‌ی پایم پاره شد و الان هم چهار، پنج هفته باید تحت نظر دکتر باشم و هر روز معالجه شوم تا بتوانم وسط سپتامبر باز شروع کنم.
این مصدومیت چگونه اتفاق افتاد؟
در بازی. وقتی عضله‌ی پا گرم نباشد یا آدم یک حرکت اشتباه بکند، مشکل ایجاد می‌شود. به خاطر این کمی عضله‌ی پایم درد گرفت. اما چون ادامه دادم، هفته‌ی پیش‌اش مسابقه داشتیم، در حال دویدن در تیم، موقعی که محکم دویدم، همان جای پایم که قبلاً در بازی درد گرفته بود، عضله‌اش پاره شد و از آن به بعد اصلاً نتوانستم ورزش کنم.
این چه پیامدی بر حضور شما در فصل جدید بوندس لیگا دارد؟ بازی‌های نخستی را که قضاوت خواهید کرد، چه زمانی خواهد بود؟
من قرار است ۱۲ سپتامبر شروع کنم. یعنی تا آن موقع وقت دارم که عضله‌ی پایم باز خوب شود.
آقای رفعتی فصل ۲۰۱۱ـ ۲۰۱۰ فوتبال بوندس لیگای آلمان تحت الشعاع جام جهانی ۲۰۱۰ قرار گرفته است. خود شما چه انتظاری دارید از این فصل؟
من الان خودم به‌عنوان داور فصل ششم و به‌عنوان داور خط‌نگهدار فصل یازدهم است است که در بوندس لیگا هستم و به نظرم چون تیم آلمان خیلی خوب بازی کرد در جام جهانی، به‌خاطر این تماشاچی‌ها خیلی الان هیجان دارند که فوتبال در بوندس لیگا چه جوری باشد و خیلی الان شادی بزرگی حکمفرماست و به‌خاطر این فکر می‌کنم از فصل جدید تماشاگرهای بسیاری برای دیدن بازی‌ها به استادیوم بیایند.
از نظر کیفیت فنی چه انتظاری در فصل جدید دارید؟ اگر عملکرد تیم ملی فوتبال آلمان را به‌عنوان مقیاس قرار بدهیم، آیا فصل جدید تفاوتی با فصل‌های گذشته‌ی فوتبال آلمان خواهد داشت؟
بله، چون تیم آلمان نشان داد که واقعاً تکنیک بالایی دارد. این تیم در چند سال پیش همیشه در مسابقات از نظر کیفیت فوتبال زیاد خوب نبود. اما امسال به نظر من خیلی خوب فوتبال بازی کرد. هم تکنیک بازیکنان خوب بود هم تاکتیک‌شان و هم در هماهنگی تیم باهم خیلی خوب بودند. و به‌خاطر این من فکر می‌کنم واقعاً کیفیت بوندس لیگا امسال خیلی خیلی بهتر شود نسبت به سال پیش.
آقای رفعتی یکی از سوغاتی‌های جام جهانی توپ بازی‌ها است که "تورفابریک" (کارخانه‌ی گلزنی) نامیده می‌شود. به عقیده‌ی فوتبالیست‌ها و کارشناسان مسیر پرواز این توپ قابل محاسبه نیست و مهار توپ برای بازیکنان و دروازه‌بان‌ها بسیار سخت شده است. نظر شما در رابطه با این توپ جدید که قرار است در بوندس لیگا نیز از آن استفاده شود چیست؟
من در جام جهانی می‌دیدم که خیلی توپ می‌چرخد و بعضی از گل‌ها واقعاً شانسی اتفاق می‌افتند. و به نظر من برای دروازبان خیلی بد است، چون توپ آن جوری که روی گل می‌آید، واقعاً باید خیلی خیلی مواظب بود. چون در لحظه‌ی آخر توپ یکدفعه سمت‌اش را عوض می‌کند. اما خب برای تماشاچی‌ها، چون توی بازی گل بیشتر می‌بینند، جالب‌تر است. اما به‌عنوان داور می‌توانم بگویم که برای داور فرقی ندارد، چون ما باید همیشه به مسائل دیگر نگاه کنیم. اما اگر بی‌طرفانه بخواهم بگویم، توپ قبلی به‌نظر من بهتر بود تا این توپ.
افزایش سرعت در فوتبال از خصوصیت‌های روز فوتبال جهان به‌شمار می‌رود. حالا توپ سریع هم به آن اضافه شده است. شما داوران تا چه مقدار باید خودتان را هماهنگ کنید، با سریع‌ترشدن فوتبال جهان؟ آیا شما هم باید بیشتر بدوید و سریع‌تر شوید؟
بله، داور هم همان طور که فوتبال سریع‌تر می‌شود، باید سعی کند او هم در بازی تندتر، نه فقط بدود، حواسش هم خیلی بیشتر به بازی باشد. ما باید تمرکزمان خیلی خیلی بالا باشد که در واقع همه چیز را بتوانیم ببینیم و همه را درست ببینیم. اما از نظر توپ، فکر نکنم برای داور چیزی عوض شود، چون او فقط در حال رفتن به سمت گل است. یعنی موقعی که توپ به گل شوت می‌شود، داور تکان نمی‌خورد. داور می‌ایستد و تمام صحنه را نگاه می‌کند. بازیکن‌ها هم که به همدیگر پاس می‌دهند، در اصل برای داور فرق ندارد که بخواهد تندتر بدود یا آهسته‌تر. به خاطر همین، این توپ اصلاً ارتباطی به کار داوری ندارد.
در فصل ۲۰۱۱ـ ۲۰۱۰ فوتبال بوندس لیگا برای نخستین بار پس از گذشت ۱۳ سال، هیچ لژیونر ایرانی‌ای حضور ندارند. این رویداد را شما چه طور می‌بینید؟
خب خیلی خیلی متأسفم. چون ما ایرانی هستیم و خیلی خوشحال می‌شویم، وقتی ایرانی را می‌بینیم، افتخار می‌کنیم. چند سال پیش همیشه به یاد دارم که علی دایی بود، عزیزی، هاشمیان و مهدوی‌کیا بودند. همه‌ی این‌ها خب بودند، و من به‌عنوان ایرانی می‌توانم بگویم خیلی خوشحال می‌شدم که این بازیکن‌ها را می‌دیدم. با این که روی زمین داور بی‌طرف است و فرقی ندارد که بازیکن ایرانی باشد یا ژاپنی. اما به‌عنوان یک ایرانی می‌توانم بگویم که واقعاً خیلی ناراحت هستم که دیگر ایرانی در بوندس لیگا بازی نمی‌کند. چون هرچه باشد، باعث خوشحالی است که ورزشکار یا فرد دیگری در آلمان کار کند که در اصل معرف ایران به تمام دنیا باشد.
آقای رفعتی در طول سال‌های گذشته شما در بسیاری از دیدارها قضاوت بازی‌های تیم‌هایی را برعهده داشتید که فوتبالیست‌های ایرانی در آن بازی می‌کردند. آیا با آن‌ها با زبان فارسی هم خوش و بش می‌کردید؟
خب وقتی همدیگر را می‌دیدیم سلام و علیک می‌کردیم. اما در بازی باید با بازیکن آلمانی حرف زد. چون شما می‌دانید، داور همیشه بی‌طرف است و اگر من زمانی به بازیکن ایرانی به زبان فارسی بگویم، که اشتباه کرده یا کاردرستی مرتکب شده، معلوم نیست بازیکن‌های دیگر از این چه برداشتی می‌کنند. به‌خاطر این من مجبورم با بازیکنای که در یک دوره کار می‌کنم، آلمانی حرف بزنم که همه‌ی بازیکن‌ها متوجه بشوند.
شما در مسابقات بین‌المللی و بازی‌های باشگاهی اروپا نیز داوری می‌کنید. به نظر شما در مقطع فعلی بوندس لیگا در مقایسه با دیگر لیگ‌های تراز اول جهان، مانند لیگ برتر انگلیس، لالیگای اسپانیا و سری "A" ایتالیا یا دیگر لیگ‌ها، در چه جایگاهی قرار گرفته است؟
می‌شود گفت بوندس لیگا با لیگ‌های انگلیس، اسپانیا و ایتالیا در یک طرف هستند. چون این‌ها ۴ لیگ قوی اروپا هستند و نمی‌شود گفت که آلمان از اسپانیا قوی‌تر است یا از ایتالیا. هر چهارتا از نظر تکنیکی، کیفیت فوتبال و از نظر مالی می‌توان گفت که در سطح بالایی هستند.
آیا به نظر شما نحوه قضاوت داوران در فوتبال باشگاه‌های آلمان تفاوتی دارد با قضاوت داوران انگلیسی به‌عنوان مثال، یا این برمی‌گردد به تشخیص انفرادی هر داوری؟
خب در انگلیس همه می‌گویند که داوران اجازه می‌دهند بازی بیشتر در جریان باشد. به‌خاطر این که مثلاً در انگلیس اگر یک بازیکنان خودش را بیندازد و پنالتی بخواهد، تماشاچی‌ها خودشان سوت می‌زنند. بنابراین هیچ وقت بازیکن در انگلیس خودش را آن جوری نمی‌اندازد که ما مثلاً در ایتالیا، اسپانیا یا در آلمان می‌بینیم. از این نظر می‌شود گفت که رفتار بازیکن در زمین، در این لیگ‌ها، با همدیگر فرق دارد. خب در آلمان به‌گونه‌ای سخت‌تر است و بازیکن‌ها بیشتر سعی می‌کنند خودشان را بیندازند و به هر قیمتی که شده است پنالتی برای تیم‌شان بگیرند. در انگلیس این جور چیزها نیست.
در مسابقات جام جهانی فوتبال ۲۰۱۰ اشتباهات فراوانی از سوی داوران رخ داد. آیا به نظر شما این نکته باری را که بر دوش داوران بوندس لیگا هست، در فصل جدید سنگین‌تر خواهد کرد و نگاه منتقدان در مورد قضاوت درست یا اشتباه داور را بیشتر از گذشته تحت تأثیر خود قرار خواهد داد؟
باید خیلی رک گفت که واقعاً چند قضاوت اشتباه بودند. کلاً فکر می‌کنم بر روی وجهه‌ی داورها تأثیر بدی بگذارد. چون هرچه باشد، تمام دنیا این بازی‌ها را نگاه می‌کند و هر اشتباهی که رخ دهد، گفته می‌شود این چه اشتباهی است؟ در حالی که این اشتباه را وقتی ما در تلویزیون می‌بینیم. تماشاگران انتظار دارد که آن چیزی را که در تلویزیون می‌بیند، داور هم در زمین ببیند. اما می‌شود گفت اشتباهی که در جام جهانی شد، واقعاً خود داورها از همه بیشتر ناراحت شده‌اند. آن کسی که این اشتباه را می‌کند، باور کنید که او از همه بیشتر ناراحت است و چند ماه با خودش فکر می‌کند که چگونه توانسته در مقابل میلیاردها انسان، این اشتباه را مرتکب شود.
در فصل جدید بوندس لیگا با بازگشت میشائل بلاک، آمدن رائول اسپانیایی به تیم شالکه و ادامه‌ی فعالیت رود فان نیستل‌روی در تیم هامبورگ، بسیاری از فوتبالیست‌های کهنه‌کار و سالمند، در صحنه‌ی فوتبال بوندس لیگا حضور دارند. آیا به نظر شما فوتبال بوندس لیگا کمی گرایش به "لیگ سالمندان" دارد، با توجه به این که بازیکنان جوانی مانند سامی کدیرا به لیگ‌های خارج از آلمان می‌روند؟
این یک امر عادی است. همان طور که مثلاً بازیکن جوان کم کم می‌آید و در بوندس لیگا رشد می‌کند، مثل مولر یا پودلسکی. از این نظر بازیکنانی که در آلمان خیلی خوب هستند، در خارج می‌توانند بیشتر پول دربیاورند و هر بازیکن و هر ورزشگاهی برایش یک امکان است که مثلاً در خارج بازی کند و چیزهای نو یاد بگیرد. ببیند کشورهای دیگر چگونه فوتبال بازی می‌کنند، مثلا در اسپانیا یا در انگلیس. بنابراین هم از نظر مالی برایش جالب است، هم از نظر ورزشی. از این نظر فکر نمی‌کنم ایرادی داشته باشد، چون هر بازیکن دوست دارد به خارج برود. همان طور که ما هم به‌عنوان داور دوست داریم در بازی خارجی هم سوت بزنیم.
حالا یک سئوال کلی: آیا داورها ناخودآگاه و بدون این که حتی خودشان بخواهند، طور دیگری واکنش نشان می‌دهند، مثلا وقتی یک ستاره‌ی بزرگ در زمین خطایی می‌کند. همه به خاطر دارند وقتی که مثلاً اولیور کان گوش یک بازیکن را گاز گرفت، به جای کارت قرمز فقط کارت زرد دریافت کرد.
می‌توانم صد در صد بگویم، نه. چون ما داور هستیم و در زمین دوربین هست و به ما هم نمره می‌دهند. اگر در یک بازی یک بازیکن، حالا چه اولیور کان باشد یا دروازبانی گمنام، خطا کند و من این خطا را نبینم به من نمره‌ی کمی می‌دهند و من کمتر بازی می‌گیرم در بوندس لیگا. از این نظر ما هر خطایی که در زمین می‌شود، باید یک به یک واقعاً همین طور بگیریم و نمی‌توانیم بگوئیم چون این الان یک بازیکن بزرگ است در زمین، به این الان یک پوئن مثبت می‌دهیم. این طوری نمی‌شود. می‌توانم از تجربه‌ی خودم بگویم. مثلاً وقتی دروازه‌بان یک تیم بزرگ کاری می‌کند، در تلویزیون بزرگترش می‌کنند. اما شما اگر خطای دروازه‌بان یک تیم کوچک را ببینید، در تلویزیون آن را به این بزرگی نمی‌کنند. چون همیشه بازیکنان بزرگ بیشتر در مرکز توجه هستند. از این نظر بازیکن یک تیم کوچک وقتی خطا کند، زیاد به چشم نمی‌آید. اما موقعی که بازیکنی اسمش بزرگ باشد و داور خطایش را نبیند، (به دلیل بزرگی نام بازیکن نیست، بلکه) حتماً درزمین نتوانسته درست ببیند (که یک بازیکن به‌عنوان مثال) واقعاً گوش بازیکن دیگری را گاز گرفته یا نه. اگرنه هر داوری، تا جایی که من می‌دانم و می‌توانم بگویم، هیچ وقت مقایسه نمی‌کند که این مثلاً بازیکن تیم بزرگی است یا تیم کوچکی است.
آقای رفعتی شما هم اکنون جزو با تجربه‌ترین داوران فوتبال بوندس لیگا محسوب می‌شوید. لطفا از چشم‌انداز خودتان برای سال‌های آینده برایمان بگوئید. تا چند سالگی داوری خواهید کرد و چه اهدافی را به‌عنوان داور برای خود در سال‌های آینده در نظر گرفته‌اید؟
من الان ۴۰ سال دارم و اگر از نظر بدنی و سلامتی بتوانم، تا ۴۵ سالگی اجازه دارم در سطح بین‌المللی داوری کنم، و تا ۴۷ سالگی در بوندس لیگا. یعنی ۵ سال دیگر در سطح بین‌المللی و ۷ سال دیگر در بوندس لیگا؛ البته تا آن زمان اتفاقی نیافتد. هر چه سن بالاتر می‌رود، باید بیشتر کار و ورزش کرد و امیدوارم بتوانم تا آخر داوری کنم.
برای شنیدن فایل صوتی این گفت‌وگو، به لینک پایین صفحه مراجعه کنید!
مصاحبه‌گر: فرید اشرفیان
تحریریه: پارسا بیات