مبادلات تجاری چین با آسیای مرکزی ۵۰ برابر شد
۱۳۸۸ آذر ۱۸, چهارشنبه
خرید کارخانه های دوران شوروی
بنابه گزارش منابع چینی، حجم مبادلات تجاری چین با ۵ کشور آسیای مرکزی به ۵۰ برابر رسیده است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، چین در بسیاری از این کشورها کارخانه‌های صنعتی و تولیدی را خریداری کرد.
گزارش می‌رسد که در طول ۱۸ سال اخیر تعداد شهروندان چینی مقیم این کشورها نیز با نفوذ فزاینده‌ی چین در این کشورها افزایش داشته است.
چین مجبور است ۶۵ درصد از نیازمندی‌های نفت خام را در آینده از خارج تامین کند. کشورهای آسیای مرکزی که بیش از ۳ هزار کیلومتر با چین مرز مشترک دارند یکی ازمنابع اصلی تامین انرژی این کشور خواهد بود.
چین امتیاز را از ایرانی ها گرفت
چین برخی از شرکتهای بزرگ نفت و گاز قزاقستان را خریداری کرده و در صنعت گاز ترکمنستان سرمایه‌گذاری می‌کند. کارشناسان معتقدند، بحران مالی دنیا و اقتدار مالی چین سبب شده است، نفوذ این کشور در قیاس با دیگر رقبای منطقه‌ای، مثل ایران و روسیه، در آسیای مرکزی بیشتر شود. در ماه گذشته چین با سرمایه گذاری ۳ میلیارد دلاری توانست انحصار توسعه گازی "یول آتان جنوبی" در ترکمنستان را که در دست ایرانی‌ها بود بدست آورد.
سرمایه‌گذاری هنگفت چین شانسی برای شرکتهای دولتی و خصوصی ایران در این منطقه نگذاشت. شرکتهای نفتی چین، بویژه شرکت ملی نفت و گاز این کشور، در بازار انرژی ترکمنستان حضور فعالی دارند. در میدان "بختیارلیق" نیز عملیات کشف و حفاری چاه‌های نفت و گاز در دست چینی‌هاست.
خظ لوله‌های نفت و گاز به چین
قرار است تا پایان سال جاری میلادی احداث لوله‌ی گازرسانی ترکمنستان - چین به کار خود پایان دهد. بوسیله‌ی این خط لوله قرار است سالانه بیش از ۳۰ میلیارد مترمکعب گاز ترکمنستان به این کشور صادر گردد.
کارشناسان غربی احداث خط لوله‌ی ترکمنستان به چین را به زیان اتحادیه‌ی اروپا ارزیابی می‌کنند. تابحال چین با اعطای ۱۰ میلیارد دلار وام به قزاقستان موفق شد برخی از شرکتهای نفت و گاز این کشور را تصاحب کند.
در حال حاضر ساخت یک لوله نفت‌رسانی از "آتاسو" قزاقستان به "آلاشانکاو" چین به پایان رسیده و ساختمان احداث لوله دیگر نفت‌رسانی نیز از قزاقستان به چین ادامه دارد.
اتحادیه اروپا از چین عقب افتاد
بنظر آلکساندر راهر، کارشناس شورای روابط خارجی آلمان، چین در رقابت‌ها بر سر دستیابی به منابع انرژی آسیای میانه و حوزه‌ی دریای خزر موفق‌تر ازغرب عمل کرده است. وی در این رابطه به بخش فارسی دویچه وله می‌گوید: «چینی‌ها مدتهاست از اتحادیه اروپا پیشی گرفته‌اند. حالا چین در کنار روسیه نخستین کشوری خواهد بود که گاز این منطقه را وارد می‌کند. اتحادیه اروپا در این عرصه بایستی شتاب کند، در غیر این‌صورت دست خالی خواهد ماند.»
این کارشناس معتقد است که چین به یکی از بازیگران اصلی رقابت‌های این منطقه تبدیل شده و با توجه به نفوذ سیاسی و تاریخی روسیه توانسته است گوی سبقت را از این کشور نیز برباید. آلکساندر راهر، کارشناس آلمانی، در ادامه اشاره می‌کند، استحکام موقعیت چین در آسیای مرکزی و حوزه‌ی دریای خزر، نقش و تاثیراین کشور را درمناسبات بین‌المللی افزایش خواهد داد.
تاثیر سیاسی بر کشورهای منطقه
راهر معتقد است، چین از طریق همکاری با روسیه قادر است سیاست‌های ضدآمریکائی در منطقه را نیز پیش ببرد. برخی از صاحبنظران چینی می‌گویند، در سال‌های اخیر چین تلاش کرده است با به راه انداختن "سازمان همکاری‌های شانگهای" مانع نفوذ آمریکا در منطقه گردد.
ولی کارشناسان غربی از جمله راهر تاکید دارند چین با تائید رژیم‌های سیاسی منطقه سعی کرده است نفوذ بیشتری پیدا کند و توسعه روابط اقتصادی با کشورهای آسیای مرکزی در اولویت سیاست این کشور بوده است.
مقام‌های چینی و سران دولت‌های آسیای مرکزی درخصوص مسائلی چون احترام به حقوق بشر و آزادی‌های شهروندی درک مشترکی دارند. در نتیجه چین بویژه در سال جاری میلادی توانست در رقابت‌های اقتصادی بر روسیه، اتحادیه اروپا و دیگر رقبای منطقه‌ای برتری پیدا کند.
طاهر شیرمحمدی
تحریریه: بابک بهمنش