لطمه فیلترینگ به کسب و کار اینترنتی و طرح‌های اشتغال‌زایی
۱۳۹۶ دی ۱۳, چهارشنبه
با گسترش ناآرامی‌ها در شهرهای مختلف ایران که از پنج‌شنبه گذشته (هفتم دی ماه ۹۶) آغاز شد محدود کردن سرعت اینترنت و فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی تلگرام و اینستاگرام در دستور کار نهادهای حکومتی قرار گرفت.
فروش مستقیم کالا، عرضه خدمات و تبلیغات بازرگانی از مهم‌ترین کسب وکارهای اینترنتی در ایران به شمار می‌روند که در چند سال گذشته به طرز قابل‌توجهی گسترش یافته‌اند.
میزان دقیق زیان فعالان بازار کسب وکار اینترنتی از مسدود کردن شبکه‌های اجتماعی مشخص نیست و محاسبه یا برآورد این خسارت‌ها نیز به سادگی ممکن نخواهد بود. اما در این که کار بسیاری از این فعالان مختل یا به شکل محسوسی محدود شده نیز تردیدی وجود ندارد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
۵۰۰ میلیارد تومان خسارت در چند روز
علی توسلی، نایب رئیس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران سه‌شنبه ۱۳ دی به خبرگزاری فارس گفت: «بنا بر اعلام بزرگترین فعالان بازار کسب و کارهای اینترنتی شامل ارائه‌دهندگان اینترنت، فروشگاه‌های اینترنتی، تاکسی‌های آنلاین و امثال آنها از اختلال اینترنت در چند روز گذشته ۵۰۰ میلیارد تومان زیان کرده‌اند.»
محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در واکنش به این وضعیت در یک پیام توئیتری از "صدها هزار هموطن عزیزی که به‌دلیل شرایط اخیر متضرر شده‌اند" عذرخواهی کرد.
روزنامه شهروند به نقل از افشین کلاهی، نایب رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای نوین و دانش‌بنیان اتاق بازرگانی تعداد کسب وکارهایی را که در حال حاضر در ایران به صورت کاملا مجازی اداره می‌شوند بین ۱۰ تا ۱۵ هزار اعلام کرده که به گفته‌ی او در صورت دائمی‌شدن فیلترینگ به صورت کامل ورشکسته خواهند شد.
وزیر ارتباطات در پیام خود تاکید کرده است: «یکی از جهت‌گیری‌های دولت برای حل معضل بیکاری، توسعه کسب وکارهای نوپا و تقویت فضای مجازی بوده و خواهد بود.»
بیشتر بخوانید: اختلال در فعالیت تلگرام و اینستاگرام در ایران
چنین وضعیتی دولت حسن روحانی را بیش از پیش تحت فشار قرار می‌دهد و وعده‌های دولت برای ایجاد ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار شغل جدید در سال آینده را به شکست و ناکامی می‌کشاند.
وعده صدها هزار شغل در فناوری ارتباطات
رئیس جمهور حدود یک هفته پیش از آغاز اعتراض‌ها (۲۸ آذر) یکی راه‌های ایجاد شغل برای جوانان را استفاده از فضای مجازی و اینترنت عنوان کرد و گفت: «وزیر ارتباطات گزارش داد و گفت که ۳۰ هزار اشتغال در یکی از شبکه‌های اجتماعی کشور هست. قرار ما این است که صدها هزار شغل در فناوری ارتباطات درست کنیم. مگر می‌توانیم این فضا را بخاطر اینکه کسی تخلف کرده و ایراد دارد ببندیم.»
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شمار کاربران ایرانی شبکه‌های مجازی را ۴۷ میلیون نفر اعلام کرده است. پاول دوروف، مدیر تلگرام چندی پیش گفته بود ۴۰ میلیون ایرانی از این شبکه استفاده می‌کنند.
حسن روحانی در جریان مبارزات انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ رقیبان خود را متهم کرد که "در جلسات خصوصی درباره ممنوعیت شبکه‌های اجتماعی و توقف اشتغال زنان" حرف‌هایی زده و برنامه‌هایی چیده‌اند که در سخنرانی‌های انتخاباتی از تکرار علنی آن خودداری می‌کنند.
بیشتر بخوانید: لحظه‌به‌لحظه با موج اعتراضات در ایران - ۱۳ دی
چنان که رئیس دولت دوازدهم ۲۸ آذر در اجلاس ملی گزارش حقوق شهروندی گفته تلاش برای محدود کردن فضای مجازی در ماه‌های گذشته نیز ادامه داشته و ارتباط مستقیمی با تظاهرات اخیر ندارد.
سابقه تلاش برای فیلترینگ شبکه‌های مجازی
روحانی گفته است: «در طول این ۴، ۵ ماه گذشته، روزی نبوده که با ارگان‌ها و دستگاه‌های مختلف در جلسات مختلف صحبت و بحث نکنم. هر روز می‌آمدند که آنجا را فیلتر کنیم و آن شبکه را ببندیم.»
خبرگزاری ایلنا ۱۱ دی ماه به نقل از یک منبع آگاه که هویتش فاش نشده گزارش داد که فیلترینگ شبکه اجتماعی اینستاگرام "به دلیل وجود نداشتن نمونه مشابه داخلی" تا چند هفته دیگر برداشته می‌شود اما انتظار می‌رود تلگرام "به صورت دائمی فیلتر و از دسترس خارج شود".
بیشتر بخوانید: مدیر تلگرام: در صورت مسدود شدن و فیلترینگ هم اطلاعات کاربران را نمی‌دهیم
زیر ارتباطات و فناوری اطلاعات این خبر را تکذیب کرد و در صفحه توئیتر خود نوشت: «شایعه‌هایی که در خصوص قطع دائمی شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شود صحت ندارد و به نظر می‌رسد هدف آنها ایجاد نارضایتی‌های اجتماعی و بدبینی عمومی است.»
شواهد نشان می‌دهد استفاده از شبکه‌های مجازی برای ساماندهی تجمعات اعتراضی و انتشار خبرها، عکس و ویدئوهایی آن یکی از انگیزه‌ها یا بهانه‌های فیلترینگ باشد اما مخالفان دولت به دلایل متفاوت پیش از این نیز برای این کار تلاش کرده‌اند.حسن روحانی گفته است: «مگر می‌شود در دنیای امروز، از فضای اینترنت خارج شد و بگوییم که می‌خواهیم اشتغال درست کنیم؟ مگر شدنی است؟»
او تاکید کرد که دولت از "ارتباط مردم با دنیا" حراست می‌کند و خواب کسانی که از صبح تا شب خواب مسدود کردن فضای مجازی را می‌بینند تعبیر نخواهد شد.
رئیس جمهور در اجلاس ملی گزارش حقوق شهروندی تصریح کرد که دولت در پی فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی نیست و وزیر ارتباطات "به مردم قول می‌دهد دستش روی دکمه فیلترینگ نخواهد رفت".
با حوادث روزهای گذشته ظاهرا عده‌ی دیگری "دگمه فیلترینگ" را فشار داده‌اند. آذری جهرمی می‌گوید این کار بنا بر تصمیم "شورای امنیت کشور" انجام شده و با کاهش ناآرامی‌ها مذاکراتی برای رفع محدودیت‌ها شبکه‌های اجتماعی در جریان است.