كشت خشخاش، مانع اصلى رشد اقتصادى افغانستان
۱۳۸۵ شهریور ۱, چهارشنبه
بر اساس آمارهاى رسمى، در حال حاضر حدود يك سوم اقتصاد افغانستان وابسته به تجارت مواد مخدر است. همين آمار نشان مى‌دهند كه ۸۷ درصد هروئين مصرفى سراسر جهان از افغانستان تامين مى‌شود و تنها در سال گذشته ميلادى ۴۱۰۰ تن ترياك در اين كشور توليد شد.
بنا به اظهار رئيس جمهور افغانستان، باندهاى قاچاق مواد مخدر، در سال‌هاى اخير كوشيدند از ايجاد مركز مبارزه با مواد مخدر جلوگيرى به عمل آورند، زيرا ايجاد چنين مركزى مىتواند منافع آنان را به خطر بياندازد. علاوه بر اين، سركردگان باندهاى بزرگ قاچاق مواد مخدر، در انفجار مدارس و قتل و گروگان گيرى همكاران سازمان‌هاى امدادى بين‌المللى دست دارند. آن‌ها، در مناطق زير نفوذ خود كه عمدتا براى كشت خشخاش مورد استفاده قرار مى‌گيرد، دست به اين اقدامات خشونت آميز مى‌زنند تا از رشد منطقه جلوگيرى به عمل آورند و فعاليت‌هاى غيرقانونى خود را از چشم ناظران خارجى به دور نگه دارند.
در كنار اين مشكلات، سرويس هاى امنيتى مستقر در افغانستان بر اين عقيده‌اند كه رزمندگان طالبان به همكارى با باندهاى قاچاق مى‌پردازند و به كشاورزان فقير وعده مى‌دهند كه سهم آن‌ها از توليد خشخاش افزايش خواهد يافت. وضعيت اقتصادى نابسامان افغانستان و بى‌چشم اندازى دهقانان، زمينه مناسب را براى اين گونه تبليغات فراهم ساخته است، زيرا دهقانان در فعاليت‌هاى كشاورزى خود هيچ جايگزين مناسبى براى خشخاش نمى‌يابند.
رژيم طالبان، تا پيش از سرنگونى خود در سال ۲۰۰۱ با توليد مواد مخدر مبارزه مى‌كرد و حتى در آخرين سال حكومت خود كشت خشخاش را در سراسر افغانستان ممنوع اعلام كرد. فرانك والتر اشتاين ماير وزير خارجه آلمان، در آستانه سفر به افغانستان اعلام كرد: ”مشكل بزرگ توليد مواد مخدر در افغانستان هنوز تحت كنترل قرار نگرفته است”.
ترياك كشت افغانستان، به صورت عمده در كارگاه‌هاى مناطق صعب العبور بدخشان كه ميان افغانستان و پاكستان قرار دارد، به هروئين تبديل مى‌شود. هيچكدام از دولت‌هاى پاكستان و افغانستان بر اين مناطق كنترل ندارند. هروئين توليد شده در اين كارگاه‌ها، سپس از طريق تاجيكستان، ايران و پاكستان به سراسر جهان منتقل مى‌شود. در اين زمينه، به ويژه مناطق كوهستانى تاجيكستان نقشى اساسى ايفا مى‌كنند. به همين دليل، دولت تاجيكستان در سال‌هاى اخير كوشيده است مرزبانان آموزش ديده بيشترى را در اين مناطق مستقر كند.
براى جست و جوى راه هاى مبارزه با توليد مواد مخدر، اخيرا كنفرانسى در كابل برپا شد. رئيس جمهور افغانستان، هنگام گشايش اين كنفرانس، جامعه جهانى را متهم كرد كه مبارزه با كشت خشخاش در افغانستان را تاكنون جدى نگرفته‌اند. وى گفت: ”بزرگترين دشمن افغانستان نه تروريسم، بلكه كشت خشخاش است. ما، از كمك‌هائى كه تاكنون براى مبارزه با اين امر در اختيارمان قرار گرفته راضى نيستيم و موفقيتى در مبارزه نمى‌بينيم”.
آنچه مىتواند زمينه‌هاى كشت خشخاش را محدود كند، كمك به كشاورزان براى كشت محصولات ديگرى است كه درآمد ناشى از آن بتواند هزينه زندگى خود و خانواده‌شان را تامين كند. به گفته حامد كرزاى، براى يافتن چنين جايگزينى، جامعه جهانى تاكنون كمك موثرى به كشاورزان افغانستان نكرده است و به همين دليل سركردگان باندهاى قاچاق همچنان مى‌توانند آن‌ها را به ادامه فعاليت در عرصه كشت خشخاش ترغيب كنند. رئيس جمهور افغانستان، در كنفرانس مبارزه با مواد مخدر كابل، از جامعه جهانى خواست كه در اين زمينه مصمم‌تر عمل كنند تا راه رشد اقتصادى سالم افغانستان هموار شود.