قطعنامه تحریمی چهارم به جریان افتاد

دکتر منصور فرهنگ، کارشناس روابط بین‌الملل در مصاحبه با دویچه‌وله، از محاسبات غلط ایران در جذب ترکیه و برزیل به پرونده اتمی و موقعیت ضعیف جمهوری اسلامی در کشمکش‌ هسته‌ای می‌گوید.

دویچه‌وله: خانم رایس سفیر آمریکا در سازمان ملل گفته که هدف این قطعنامه، افزایش هزینه سرپیچی از جامعه بین‌المللی و تشویق ایران به حل و فصل صلح آمیز نگرانی‌ها پیرامون برنامه اتمی‌اش است. این گفته به این معناست که توافق سه‌جانبه تهران اصلا جدی گرفته نشده است؟

منصور فرهنگ:

توافق سه‌جانبه در واقع یک اعلامیه‌ی سیاسی است که نه ارزش حقوقی دارد و نه برای هیچیک از طرفین، تعهد جدیدی ایجاد می‌کند. پرسش این است که آیا ایران این کار را به‌عنوان یک اقدام سمبلیک انجام داده تا جلوی تصویب قطعنامه ‌جدید را بگیرد یا قدمی برداشته به ‌این نیت که مناقشه اتمی را کاهش دهد. اگر احتمال دوم درست باشد، طرفین ایران که برزیل و ترکیه نیستند. طرف اصلی مذاکره، آژانس و اروپا و آمریکا هستند. این اعلامیه یا عهد‌نامه سیاسی به نظر من سمبلیک بوده و ایران نمی‌خواهد کاری جدی بکند. جالب اینجاست که حتی تلقی شورای امنیت هم این است که این رفتارنشانه‌ی ضعف ایران بوده و باید گزینه فشار را انتخاب کرد. روسیه و چین هم این تحلیل را پذیرفته‌اند.

خانم کلینتون نیز گفته که موافقت ایران با طرح تبادل سوخت، در حالیکه شورای امنیت به سمت تحریم این کشور پیش می‌رفت، اتفاقی نبود. فکر می‌کنید محاسبات جمهوری اسلامی چه بود که این‌گونه وارد بازی شد و تصور ناکامی را نداشت؟

محاسبه ایران این بود که وقتی برزیل و لبنان و ترکیه به‌عنوان اعضای غیردایم شورای امنیت، این اقدام را برای منافع خود مثبت تلقی می‌کنند، این روی روسیه و چین هم موثر می‌افتد. حساب ایران در این مورد غلط بود. هدف این بود که با جلوگیری از تصویب قطعنامه جدید عملا پرونده هسته‌ای ایران را از دستور کار شورای امنیت خارج کنند. حال اگر قطعنامه چهارم تصویب شود، حتی اگر تحریم‌ها به شکل مورد انتظار موثر نباشند، پرونده ایران در دستور کار شورای امنیت باقی خواهد ماند.

آیا قابل پیش‌بینی هست که ایران پس از این شکست، چه خواهد کرد؟

از نظر تاریخی، هرچقدر تحریم کشوری ادامه یابد، امکان خشن شدن و امکان استفاده از ابزارنظامی علیه آن زیادتر می‌شود. ادامه این تقابل تنها می‌تواند به ضرر امنیت و رفاه ایران باشد. اما در این میان، بلندپروازی‌های ایران که بیشتر در جهت ارضای احساسات توده‌های عرب و ایفای نقشی بزرگ در منطقه است، برآورده می‌شود. این رفتار ایران کوچکترین ارتباطی با رفاه و امنیت کشور ندارد. ممکن است ایران در کوتاه مدت دستاوردهایی داشته باشد، اما پس از آن، همواره باید زیان و هزینه پرداخت کند.

مصاحبه‌گر: مهیندخت مصباح
تحریریه: بهمن مهرداد