عدم "اعتماد" مردم در "مرحله‌ای خطرناک"
۱۳۹۰ مهر ۲۶, سه‌شنبه
هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت جمهوری اسلامی در سخنان روز گذشته خود (دوشنبه ۲۵ مهر) در جمع اعضای "حزب مردم سالاری" گفت که جمهوری اسلامی از پس همه "مشقات تاسیس و تثبیت نظام" به طرز "معجزه‌آسایی" برآمده است.
با این همه در سخنرانی‌های گوناگون هاشمی رفسنجانی، بویژه در هفته‌های اخیر یک نکته بیش از همه به چشم می‌خورد. واهمه او از "مشقتی" که به نظر می‌رسد رفع آن با دشواری‌هایی روبرو است: بی‌اعتمادی مردم نسبت به جمهوری اسلامی و مسئولان، بویژه در شرایطی که تهدیدهای آمریکا، چالش‌های اتمی و منطقه‌ای ایران و تحریم‌ها علیه این کشور به مرحله هشدار دهنده‌ای رسیده ا ست.
آقای رفسنجانی در آخرین سخنان خود تاکید کرد که "برای مردم در حال حاضر بسیار مهم است که فکر کنند با انجام انتخابات شرایط و امکانات کشور به نمایندگان واقعی‌شان واگذار و مسایل به تدریج حل خواهد شد.»
و لازمه "فکر" کردن مردم آن طور که آرزوی رئيس تشخیص مصلحت نظام است، حفظ "سرمایه" ای است که به گفته وی "اعتماد مردم به نظام" است. این اعتماد به باور چهره‌های اصلی نظام مانند هاشمی رفسنجانی شاید هنوز قابل "بازسازی" باشد. به همین خاطر هم هاشمی رفسنجانی برای چندین و چندمین بار تاکید کرده که " راه درست این است که به صورت شفاف مردم را در جریان امور قرار دهیم.»
به نظر می‌رسد که "شفافیت" و "اعتماد سازی" به یکی از سخت‌ترین چالش سران جمهوری اسلامی بخصوص پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم و حالا نیز با علنی شدن ماجرای اختلاس ۳ هزار میلیارد تومانی تبدیل شده باشد. اختلاسی که همراه با خود بسیاری پرونده‌های کهنه شده اختلاس‌های قبلی را نیز دوباره باز کرده است.
هم‌زمانی سه اتفاق خطرناک
رئيس مجمع تشخیص مصلحت در دیدار با اعضای "حزب مردم سالاری" تلاش کرد حساسیت اوضاع را روشن کند و به سه عامل تهدیدکننده اشاره کرد که هم‌زمانی آن‌ها زنگ خطر را برای جمهوری اسلامی به صدا در‌آورده است: اتهام آمریکا به ایران درباره ترور سفیر عربستان سعودی، ارائه زود هنگام گزارشی منفی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران از سوی دییرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی و گزارش منفی‌تر احمد شهید، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل که با جزییات بسیار اتهامات سختی را در زمینه نقض حقوق یادشده متوجه دولت ایران می‌کند.
رفسنجانی این عوامل را نشانه «ورود دشمنان به مرحله خطرناکی» توصیف کرد که باید "با تدبیر و هوشیاری و ایجاد وحدت ملی" مدیریت شوند. وحدت ملی که احتمالا درست در این شرایط "خطرناک" دستیابی به آن ظاهراَ کار آسانی نخواهد بود. بخصوص که آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در این زمینه با آقای رفسنجانی همراهی نمی‌کند و با نسخه‌ای متفاوت از هاشمی رفسنجانی برای "وحدت ملی" طرح ریخته‌است.
از این گذشته آیت‌الله خامنه‌ای با واکنشی کاملا متفاوت با اتهام‌های آمریکا برخورد کرد و به جای "مدیریت" ترجیح داد تهدید را با تهدید پاسخ دهد. او در سخنان ۲۴ مهرماه خود این اتهامات را "مهمل" و "بی معنی" نامید و به تاسی ازهیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا که از اقدام "قاطع" کشورش سخن گفته بود، از واکنش "قاطع ملت ایران" خبر داد. او در واکنشی که در ۲۲ مهرماه نشان داد نیز از "شیوه‌های ابلهانه و بی‌خاصیت سیاستگذاران درمانده و پریشان غربی برای ایران هراسی" انتقاد کرد.
امید‌های واهی؟
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام به مصلت نظام در دیدار مزبور خواهان آن شد که « با فراهم نمودن شرایط مد نظر فعالان سیاسی دلسوزنظام و گسترش آگاهی بخشی و نقد منصفانه، فضای مناسبی برای مردم و گروه ها برای حضور در انتخابات فراهم» شود." به اعتقاد وی «امید به اصلاح امور و بهبود امور را در هیچ شرایطی نباید از دست داد.»
هاشمی رفسنجانی هم‌چنین معتقد است که «رسیدن به وحدت ملی کاری سخت نیست.» به این شرط که «جناح‌ها و گروه‌ها از انحصارطلبی دست بردارند و اجازه دهند مسئولان و نمایندگان مردم از هر طیفی در انتخابات شرکت داشته باشند.» شرظی که در بحبوحه اختلاف‌های درون جناحی و حذف هر‌چه رادیکال‌تر بخش‌هایی از حکومت، استحقاق آن کمی بعید به نظر می‌رسد.
آیا تهدیدهای گسترده و همه جانبه‌‌ای که جمهوری اسلامی با آن روبروست، باعث خواهد شد سخنان آقای رفسنجانی در میان سران حکومت و بویژه در "بیت رهبری" گوش شنوا پیدا کند؟ او در خطبه نماز جمعه پس از انتخابات نیزخواهان «بازگرداندن اعتماد مردم» شده بود. آن زمان این سخنان با بی‌اعتنایی مطلق روبرو شد. دو سال و اندی بعد، مسیر "بازگرداندن" این اعتماد به اعتقاد منتقدان به مراتب سنگلاخ‌تر شده است.
NK/FW