طرح آزمایشی فنلاند: پرداخت "مقرری بلاعوض" به بیکاران
۱۳۹۴ دی ۸, سه‌شنبه
دولت راست میانه فنلاند در صدد انجام یک آزمون اقتصادی بی‌سابقه است. بر اساس این طرح قرار است همه شهروندان فاقد شغل این کشور، صرف‌نظر از وضعیت مالی و پیشینه حرفه‌ای خود، ماهانه مبلغی برای حداقل نیازمندی‌های خود دریافت کنند.
فنلاند می‌خواهد به شهروندان بیکار خود، برای تامین نیازهای اولیه آنان ماهانه "مقرری بلاعوض" بپردازد. این طرح اقتصادی، تامین حداقل مایحتاج زندگی شهروندان فنلاند را با پرداخت حقوق ماهانه تضمین می‌کند، بدون آن که اشتغال یا پیشینه کاری متقاضی یا شرایط زندگی او در تعیین میزان این مستمری نقشی داشته باشد.
وضعیت فعلی
در حال حاضر بیکاران فنلاندی، "حق بیکاری" دریافت می‌کنند و یکی از شرایط استفاده از این حق، اثبات نیاز متقاضی به دریافت کمک‌های دولتی است. در تعیین میزان "حق بیکاری"، وضعیت مالی فرد نیز نقش بازی می‌کند. افزون بر این، اگر متقاضی بیکار به کارهای کم‌درآمدی مشغول شود، دستمزد دریافتی‌اش از "حق بیکاری" او کسر می‌شود. در نتیجه انگیزه بیکاران فنلاندی برای اشتغال و یافتن شغل بسیار کم‌رنگ است.
دولت راست میانه فنلاند با نخست‌وزیری یوحا سیپیلا امیدوار است که پیاده‌کردن طرح "مقرری بلاعوض" به کاهش شمار بیکاران بیانجامد و در نتیجه هزینههای تامین اجتماعی تقلیل یابد.
بیشتر بخوانید: نخست‌وزیر فنلاند خانه‌اش را در اختیار پناهجویان می‌گذارد
فنلاند در حال حاضر در تلاش یافتن راه‌کاری برای غلبه بر بحرانی است که از چهار سال پیش آغاز شده و هنوز چشم‌انداز روشنی برای پایان‌دادن به آن، پیش رو ندارد. از جمله چالش‌های بزرگ دولت، کاهش نرخ بیکاری ۱۰ درصدی در این کشور است که در ۱۵ سال گذشته بی‌سابقه بوده است.
دولت ائتلافی فنلاند از حزب لیبرال که یوحا سیپیلا به آن تعلق دارد و حزب عوام‌گرای "فنلاندی‌ها" تشکیل شده است.
خطوط اصلی طرح
قرار است میزان "مقرری بلاعوض" به بیکاران فنلاند، اندکی بیش از حقوق بیکاری در این کشورتعیین شود که درحال حاضر نزدیک به ۵۵۰ یورو است. میانگین درآمد در فنلاند نزدیک به ۲۵۰۰ یورو است. بودجه تامین هزینه این طرح آزمایشی، بیش از ۲۰ میلیون یورو تخمین زده شده که قرار است از محل مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم تامین شود.
این طرح از ژانویه سال ۲۰۱۷ به مدت ۲ سال آغاز می‌شود و در آن قرار است دست‌کم ۱۰ هزار نفر شرکت کنند.
موافقان طرح
یکی از طرفداران طرح پرداخت "مقرری بلاعوض" اولی رهن، کمیسر پیشین امور اقتصادی و مالی اتحادیه اروپا است. او می‌گوید که با پیاده‌کردن این طرح، ساختار سیستم تامین اجتماعی فنلاند ساده‌تر می‌شود: «از این طریق می‌توان در افراد انگیزه کارکردن ایجاد کرد.»
نتایج تازه‌ترین نطرسنجی‌ها نیز نشان می‌دهد که حدود ۷۰ درصد پرسش‌شوندگان با اجرای این طرح موافقند. احزاب سبزها و چپ‌ها اعلام کرده‌اند که به طرح دولت رای مثبت خواهند داد.
مخالفان طرح
سوسیال دموکرات‌های فنلاندی به این دلیل که اجرای برنامه دولت را فاقد موفقیت می‌دانند، در جبهه مخالفان آن قرار دارند. حزب سوسیال دموکرات، معمولا خواست‌ها و نظرات اتحادیههای کارگری را در تصمیم‌گیری‌های خود رعایت می‌کند. کارشناسان معتقدند که اجرای این طرح، موجب کاهش قدرت سیاسی اتحادیههای کارگری می‌شود که اکثر کارگران در آن‌ها عضو هستند.
این اتحادیه‌ها در پرداخت حقوق بیکاری به بیکاران نقش تعیین‌کننده بازی می‌کنند و از این‌رو اکثر کارگران فنلاندی به عضویت اتحادیه مربوط به صنف خود در می‌آید. این انگیزه مالی، با حذف "صندوق حقوق بیکاری اتحادیه‌ها" کم‌رنگ و در نتیجه از قدرت این نهادها کاسته می‌شود.
برخی از نمایندگان احزاب محافظه‌کار و لیبرال در مجلس فنلاند نیز با پیاده شدن این طرح مخالف هستند.
چشم‌انداز ناروشن
کارشناسان امور اقتصادی و اجتماعی فنلاند هنوز در حال بررسی پیامدهای اجرای این طرح بر مناسبات اقتصادی ـ اجتماعی این کشور هستند. اولی کانگاس، جامعه‌شناس فنلاندی بر این باور است که موفقیت یا عدم موفقیت این طرح را نمی‌توان به طور قطع ارزیابی کرد. او می‌گوید: «ما هنوز نمی‌دانیم که نتیجه این تجربه چه خواهد بود. موفقیت این طرح به روحیه انسان‌ها بستگی دارد.»
به گفته کانگاس برخی امیدوارند که با اجرای این برنامه، شهروندان فنلاند در صدد یافتن شغلی برآیند: «اما اگر آدم‌ها اصولا تنبل باشند، معلوم است که سراغ کار نمی‌روند و هزینههای دولت افزایش پیدا می‌کند.»