صنعت نشر ایران در وضعیت اسفناکی به‌سر می‌برد
۱۳۹۷ آبان ۲۷, یکشنبه
خبرگزاری ایرنا در گزارشی که با عنوان "نفس‌های صنعت نشر به شماره افتاده است" روز یکشنبه، ۲۷ آبان (۱۸ نوامبر) منتشر کرد، "آمار ناامیدکننده کتابخوانی" در ایران را از جوانب گوناگون مورد توجه قرار داده است.
در این گزارش علاوه بر تیراژ پایین، کیفیت نازل فرم آثار، نبود سیاستگذاری‌های منسجم و مشخص در زمینه‌ی نشر کتاب دلایل دیگری برای بحران صنعت نشر برشمرده شده است.
گزارشگر ایرنا تاکید می‌کند که بخشی از مشکل صنعت نشر ایران، زمینه ساختاری دارد و بخشی دیگر به بحث کارگزاری بازمی گردد، «به این معنا که مشکل صنعت نشر مربوط به چند سال نیست بلکه دارای سابقه چند دهه‌ای است.»
علاوه بر این، مدیریت‌های ناپایدار، فقدان برنامه‌های بلندمدت و پویا و تعداد پایین کتابخانه‌های عمومی از دیگر علت‌های وضعیت اسفناک صنعت نشر ذکر شده است.
بهای بالای کتاب
گزارشگر ایرنا تاکید کرده است که افزایش بهای کاغذ، "اقتصاد نیم بند صنعت نشر" را با تهدیدهای بسیاری روبرو کرده است، «تا جایی که افراد کتابخوان نگران آنند که با افزایش قیمت کتاب دیگر نتوانند کتاب بخرند. به ویژه آن که دانشجویان مشتری‌های اصلی کتاب به حساب می‌آیند و افزایش قیمت‌ها، آنها را از خرید بازمی‌دارد.»
علاوه بر کاغذ، افزایش دستمزد نویسندگان و مترجمان و دیگر افراد دست‌اندرکار نشر از دیگر عوامل گران‌شدن کتاب به‌شمار می‌روند.
چندی پیش سایت‌های خبری ایران گزارش دادند که انتشارات علم کشاورزی ایران «به دلیل وضعیت بد فروش کتاب، وصول نشدن چک‌های فروش کتاب، عدم حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ناشران تخصصی و ...» ناچار شده است که شمار زیادی از کتابهای خود را خمیر کند.
در گزارش ایرنا علاوه بر گران‌شدن تصاعدی بهای کاغذ، از گسترش دامنه قاچاق کتاب با چاپ غیرقانونی آثار پرفروش، ضعف محتوای آثار ادبی به‌ویژه ترجمه آثار خارجی و رونق اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، به عنوان دیگر دلایل رکود بازار کتاب و کتابخوانی در ایران اشاره شده است.
کمک‌های رسمی برای تغییر وضعیت
گزارشگر ایرنا توصیه کرده است که می‌توان با ارائه‌‌ی برنامه‌های کوتاه مدت همچون یارانه کتاب و برنامه‌های میان‌مدت مانند پشیتبانی مالی از ناشران و کتابفروشان و در برنامه ریزی‌های بلندمدت از طریق تقویت کتابخانه‌های عمومی صنعت نشر را رونق بخشید.
برنامه‌هایی مانند انتخاب پایتخت کتاب و راه‌اندازی فروش فصلی کتاب که چند سال پیش اجرا شدند، توانستند توجه مردم را به کتاب و کتابخوانی جلب کنند اما طرح‌ها اینچنینی هم با وجود مشکلات مالی دولت در حال حاضر شانسی برای اجرا نخواهند داشت.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
تا پایان سال ۹۶ بیش از ۱۵ هزار مجوز انتشاراتی صادر شد در حالی که شمار کتابفروشیها حدود پنج هزار تخمین زده می‌شود. به این ترتیب با در نظر گرفتن تیراژ متوسط یک‌هزار برای کتابهای غیرتخصصی، به هر فروشگاه کتاب به طور متوسط دو کتاب می‌رسد.
در رابطه با مبارزه با بازنشر قاچاقی کتابهای محبوب و پرفروش این پرسش مطرح می‌شود که چرا قوه قضائیه یا دولت نمی‌توانند جلوی این معضل را بگیرند؟
در این رابطه عباس حسینی‌نیک، مدیر انتشارات مجد (ناشر کتابهای حقوقی) و بازرس اتحادیه ناشران و کتابفروشان در شهریور ۹۷ گفته بود: «قانون درباره کتاب‌هایی که مجوز ندارند یا کتاب‌هایی که حق مولف یا مترجم را ضایع می‌کنند حساس نیست و می‌گوید باید شاکی خصوصی وجود داشته باشد تا امکان پیگیری حقوق اثر فراهم شود؛ شاکی خصوصی هم معمولا وجود ندارد. دشواری‌های شکایت آنقدر زیاد است که اهل قلم ترجیح می‌دهند در فرآیند طولانی شکایت و پیگیری کارهای قضایی نیفتند.»