صادرات گاز ترکمنستان به ایران
۱۳۸۷ اردیبهشت ۳, سه‌شنبه
سفرهای اخیر مقامات بلندپایه اروپائی از جمله میشائل گلوس، وزیر اقتصاد و فن آوری آلمان و بنیتا فررو والدنر، کمیسر روابط خارجی اتحادیه اروپا به ترکمنستان و همچنین افزایش نرخ گاز صادراتی ترکمنستان به روسیه سبب شده است که ترکمنستان بتواند در زمینه گاز، خریداران را خود انتخاب کند و در قیمت‌‌گذاری گاز نقشی تعیین‌کننده داشته باشد.
گفته می‌شود که تاجیکستان طبق قراردادی ۳۰ ساله باید سالانه ۳۰ میلیاردمتر مکعب گاز طبیعی به چین بفروشد و قرار است که از سال آینده میلادی ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز نیز به اروپا صادر کند.
با توجه به این شرایط، مذاکرات جدیدی بین ایران و ترکمنستان انجام گرفت که به دنبال آن مقامات ایران اعلام کردند، با افزایش قیمت گاز ترکمنستان موافق هستند. بنا به گزارش خبرگزاری رویترز قائم مقام وزیر نفت ایران با اشاره به تداوم مذاکرات با کشور ترکمنستان یادآور شد که اگر ترکمنستان خواهان افزایش قیمت معقول و منطقی گاز باشد از نظر ایران مانعی ندارد، چرا که این کشور گاز خود را به قیمت جدید به روسیه می‌فروشد.
ولی کارشناسان، از جمله مراد اسنوف، مدیر "مرکز استراتژیک آسیای مرکزی و قفقاز" در سوئد، گفته‌اند که اختلاف دو کشور بر سر قیمت گاز هنوز حل نشده است. مراد اسنوف می‌افزاید:
«ایران کشور بزرگ و ثروتمندی است و مسئله پرداخت هزینه گاز وارداتی برای این کشور اصلا مطرح نیست. ولی به نظر من ایران قصد دارد گاز ترکمنستان را ارزان خریداری کند.»
دلایل نیاز به گاز وارداتی
دکتر هومن پیمانی، کارشناس ایرانی در امور آسیای مرکزی می‌گوید، ایران پس از روسیه از لحاظ ذخایر گاز در رده دوم قرار دارد.
پس چه عواملی موجب شده است که جمهوری اسلامی بخشی از نیازمندی‌های کشور را با گاز صاداراتی از ترکمنستان تامین کند و چرا اکنون پس از گذشت چهار ماه مقامات دولتی تصمیم به خرید گاز ترکمنستان گرفته‌اند؟
پیمانی پرسش خود را این گونه پاسخ می‌دهد:
«این دو دلیل دارد: یکی مسائل داخلی ایران، یعنی کمبود گاز. به خاطر این که ایران با وجود داشتن منابع عظیم گازمتاسفانه در زمینه سرمایه‌گذاری خیلی موفق نبوده و تولیدات داخلی جواب‌گوی نیازهای مردم کشور نیست. در نتیجه احتیاج به واردات گاز هست.
و از لحاظ خارجی هم مسلما ایران تمایل دارد به این که روابط دوستانه‌اش را با ترکمنستان حفظ بکند. هم به خاطر اهمیت ترکمنستان به لحاظ سیاسی و اقتصادی و به طور کلی از نظر سیاست‌های راهبردی ایران در آسیای مرکزی و هم از نظر این که کلا ترکمنستان به عنوان دروازه ورود ایران به منطقه آسیای مرکزی در نظر گرفته می‌شود و سیاستی که دولت ترکمنستان در چند ساله گذشته به عنوان سیاست بی‌طرفی در منطقه دارد، آن شرایطی را برای ایران فراهم آورده که بتواند روابط دوستانه‌ای را با ترکمنستان داشته باشد، صرف نظر از این که ترکمنستان با کشورهای دیگری مثل آمریکا روابط بسیار نزدیکی دارد.»
وعده‌‌ی پیشرفت صنایع داخلی
مقامات ایران قول داده‌اند که گاز کشور در درازمدت از طریق تولیدات داخلی تامین شود. محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور ایران پس از قطع صدور گاز ترکمنستان اعلام کرده بود که «گاز ایران باید به جای مطمئنی وصل شود.»
غلامحسین نوذری، وزیر نفت ایران نیز گفته بود که اگر ترکمنستان گاز قطع شده را وصل نکند، ایران درباره قیمت گاز هیچ مذاکره‌ای نخواهد کرد.
اکنون مطبوعات ایران گزارش دادند که مقامات ایران در خصوص پیشنهاد ترکمنستان درباره افزایش نرخ گاز صادراتی تصمیم‌گیری خواهند کرد.
در روزهای اخیر تلاش برای رسیدن به یک توافق از سوی دو کشور ادامه داشت. کارشناسان محلی معتقدند که ادامه صدور گاز ترکمنستان به ایران به نفع هر دو کشور است، زیرا صدور گاز به ایران سبب شده است که انحصار کامل گاز ترکمنستان از دست روسیه خارج گردد و ایران نیز بدون سرمایه‌گذاری عظیم توانسته است گاز ارزان قیمت ترکمنستان را وارد کند.