شکایت شیرین عبادی به سازمان ملل در مورد پرونده هاله اسفندیاری
۱۳۸۶ مرداد ۱۷, چهارشنبه
عبادی معتقد است از آنجایی که موکلش اجازه ملاقات با وکیل را نداشته و از کلیه حقوقی که یک زندانی در ایران دارد محروم است، بازداشت او مصداق «بازداشت خودسرانه» است.
در این خصوص با شیرین عبادی گفت و گویی انجام داده‌ایم.
دویچه‌وله: خانم عبادی، شما شکایتی به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد تسلیم کرده‌اید، در مورد «بازداشت خودسرانه»ی هاله اسفندیاری. اگر ممکن است بفرمایید منظورتان دقیقا از نظر حقوقی از «بازداشت خودسرانه» چه هست؟
شیرین عبادی: در کمیساریای عالی حقوق بشر بخشی هست که به بازداشتهای خودسرانه رسیدگی می‌کنند و منظور از بازداشت خودسرانه از نظر تعریف قانونی، بازداشتی‌ست که برخلاف ضوابط و مقررات مربوطه صورت گرفته باشد. شیوه‌ی بازداشت خانم اسفندیاری و همچنین بازجویی‌هایی که از وی کرده‌اند، اینکه اجازه‌ی ملاقات با وکیل را نداشته و او را در تلویزیون آورده‌اند و از کلیه‌ی حقوقی که طبق قوانین، یک زندانی در ایران دارد ایشان محروم هستند، از مصادیق بازداشتهای خودسرانه است و در این ارتباط چون مراجعات متعدد و مکاتبات عدیده‌ی من راه بجایی نبرد، من بعنوان وکیل، وضعیت ایشان را به کمیساریای حقوق بشر گزارش کرده‌ام.
حدود سه‌ماه از بازداشت خانم اسفندیاری می‌گذرد. چه شد که حالا این شکایت را تسلیم کرده‌اید؟
معمولا شیوه و روش من این است که سعی می‌کنم در ابتدا مسئله در ایران و به‌وسیله‌ی مقامات قضایی ایران حل بشود. من به هر مقامی که امکان داشت به حرف من گوش کند مراجعه کردم، هر دری را زدم. وقتی هیچ جواب مثبتی نشنیدم و ناامید شدم، این بود که بعنوان وکیل مدافع وظیفه‌ی خودم دانستم که به آخرین در، یعنی سازمان ملل متحد، مراجعه بکنم و بگویم که وضعیت موکل من در زندان مخاطره‌آمیز است.
آیا مورد شکایت شما فقط خانم اسفندیاری بوده یا به افراد دیگری هم که با همین روند بازداشت شده‌اند، اشاره کرده‌اید؟
من در این نامه‌ی بخصوص فقط به خانم هاله اسفندیاری اشاره کرده‌ام، زیرا وکیل ایشان هستم. در این نامه‌ای که ارسال شد من با توجه به سن بالای خانم اسفندیاری که شصت‌وهشت‌ساله است و سابقه‌ی بیماری هم دارد، فقط به ایشان اشاره کردم. ولیکن لازم می‌دانم که یادآوری کنم، متاسفانه کلیه‌ی و یا اگر بخواهیم با اغماض صحبت بکنیم، اکثر بازداشت متهمان سیاسی‌ـ عقیدتی در ایران برخلاف قوانین و ضوابطی‌ست که حتا خود دولت در این زمینه اعلام کرده است و همچنین با مقررات بین‌المللی که مورد قبول دولت ایران هم قرار گرفته است انطباق ندارد.
شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد که شما شکایت‌تان را به آنجا تسلیم کرده‌اید، چه بازوی اجرایی برای پیگیری شکایت شما دارند؟
من بایستی اعلام بکنم که نه کمیساریای عالی حقوق بشر و نه هیچ نهاد دیگری در سازمان ملل متحد این قدرت را ندارد که بیاید در یک کشوری یک زندانی را نجات بدهد و در زندان را باز بکند. کاری که اینها می‌توانند طبق مقررات مربوط به ساختار خودشان انجام بدهند، این است که گزارشگری برای بررسی صحت و سقم ادعای مطروحه می‌فرستند به کشور و بعد این گزارش برگی می‌شود در پرونده‌ی حقوق بشر کشوری که نسبت به آن اعلام بازداشت خودسرانه شده است.
آیا شورای حقوق بشر ملزم است این کاری را که شما گفتید بعد از طرح شکایت شما، انجام بدهد یا اینکه این هم اختیاری‌ست و می‌تواند این کار را هم انجام ندهد؟
معمولا انجام می‌دهند، وقتی که اعلام می‌شود، گزارشگری ارسال می‌شود. اما در عین حال دولتها این آزادی را دارند که به آن گزارشگر اعزامی ویزای ورود ندهند.
فکر می‌کنید که آیا طرح شکایت شما می‌تواند تاثیری بر روند رسیدگی به پرونده‌ی خانم اسفندیاری بگذارد؟
من امیدوارم که بتواند تاثیر مثبتی داشته باشد، در عین حال توجه داشته باشید که من وکیل مدافع هستم و برای دفاع از موکل خودم سوگند خورده‌ام، در هنگامیکه پروانه‌ی وکالت را به من می‌دادند. من وظیفه دارم از کلیه‌ی امکانات داخلی و بین‌المللی برای دفاع و اثبات بیگناهی موکل خودم استفاده کنم. این وظیفه‌ی من است!