سفر ناگهانی وزیر امور خارجه‌ی روسیه به تهران
۱۳۸۶ آبان ۹, چهارشنبه
منابع خبری جمهوری اسلامی اغلب به نقل اطلاعیه‌ها و بیانیه‌های رسمی پرداخته‌اند که در آن تحکیم مناسبات دو جانبه و تبادل نظر در مورد مسائل منطقه و جهان، از جمله موضوع‌های مورد مذاکره ذکر شده. سرگئی لاوروف پیش از دیدار با رئیس جمهور محمود احمدی‌نژاد با همتای ایرانی‌اش منوچهر متکی ملاقات کرد.
بنا بر گزارش منابع رسمی هر دو طرف در این دیدار به بررسی نتایج سفر اخیر ولادیمیر پوتین به ایران و اجلاس سران کشورهای کناره‌ی دریای خزر پرداختند و آن را سازنده و مفید خواندند. با این حال مطابق عرف دیپلماتیک، مسائل مورد بحث آنچنان که در اظهارات رسمی بیان شده نمی‌تواند دلیل سفر ناگهانی وزیر امور خارجه‌ی کشور قدرتمندی باشد که یکی از پنج عضو دارای حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل است.
روسیه می‌کوشد موقعیت از دست رفته‌ی خود به عنوان یکی از دو ابرقدرت جهان را احیا کند و در معادلات بین‌المللی سیاسی نقشی برجسته‌تر داشته باشد.
لاوروف در ادامه‌ی سفر یک روزه‌اش به تهران، شامگاه سه شنبه، نهم آبان ماه، با محمود احمدی‌نژاد دیدار و پیامی از سوی رئیس جمهور روسیه را به او تقدیم کرد. مطابق اطلاعیه‌ی کوتاه دفتر امور رسانه‌ای رئیس جمهور اسلامی، وزیر امور خارجه‌ی روسیه در این دیدار «خواستار تعامل و همكاری‌های جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده» و محمود احمدی‌نژاد بر تصمیم تهران در ادامه‌ی همکاری با آژانس تاکید کرده است.
سکوت طرفین در مورد جزییات گفتگوها و محتوای پیام پوتین، گمانه‌زنی‌های متفاوتی در میان تحلیگران و محافل سیاسی به دنبال داشته است. روزنامه‌ی هرالد تریبون به نقل از منابع روسی مدعی است، آمریکا و روسیه مشغول انجام یک معامله‌ی بزرگ هستند تا از طریق امتیاز دادن‌های متقابل در ارتباط با مسائل مورد اختلاف به توافق برسند.
ظاهرا کاهش نیروهای نظامی در اروپا، استقلال کوزوو و پرونده‌ی هسته‌ای ایران از محورهای اصلی این معامله محسوب می‌شوند. در حالی که آمریکا چند روز پیش تحریم‌های بانکی و تجاری علیه ایران را یکجانبه تشدید کرد روسیه همچنان خواهان یافتن راه حلی مسالمت آمیز برای مناقشه‌ی هسته‌ای است.
برخی از ناظران پیام پوتین را بی‌ارتباط با پیشنهادی که گفته می‌شود او در سفر به تهران، در مورد پرونده‌ی هسته‌ای ارایه کرد نمی‌دانند. پس از سفر پوتین در حالی که دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی، علی لاریجانی از وجود این پیشنهادها و بررسی آن خبر می‌داد محمود احمدی‌نژاد آن را صریحا تکذیب کرد. اندکی بعد از این سفر علی لاریجانی از سمت خود کناره گرفت. گرچه تا کنون هیچ توضیح رسمی‌ای در مورد علل این استعفا منتشر نشده گمان می‌رود اختلاف بر سر مسائل هسته‌ای و از جمله موضوع پیشنهاد پوتین از دلایل این کناره‌گیری باشد.
یکی از پیشنهادهایی که بارها رسما و تلویجا از سوی مسکو به تهران ارایه شده غنی‌سازی مشترک در خاک روسیه و تضمین ارسال سوخت نیروگاه‌ها در ازای توقف غنی‌سازی اورانیوم در ایران است. جمهوری اسلامی همواره توقف غنی‌سازی را به عنوان مسئله‌ای غیرقابل بحث رد کرده.
سفر وزیر امور خارجه‌ی روسیه در حالی انجام شد که دور تازه‌ای از گفتگوهای آژانس و مقامات ایرانی در جریان است. محمود احمدی‌نژاد که پیش از این بارها از بسته شدن پرونده‌ی هسته‌ای سخن گفته بود چند ساعت قبل از ورود لاوروف به تهران در جمع دانش‌آموزان بسیجی در این باره گفته است «ایران اعلام كرده كه از نظر ما موضوع هسته‌یی به معنای فضاسازی‌های سیاسی خاتمه پیدا كرده است.»
به گزارش ایسنا احمدی‌نژاد می‌افزاید غربی‌ها هم این را فهمیده‌اند و نشانه‌ی آن عدم توفیق آمریکا برای همراه کردن دیگر کشورها در صدور قطعنامه‌ی سوم علیه ایران است. منابع خبری از قول یک مقام آمریکایی که نامش فاش نشده اعلام کرده‌اند، قرار است نشست پنج کشور عضو دائمی شورای امنیت و آلمان طی چند روز آینده در لندن برگزار شود.
برگزاری این نشست که پیش از این به دلیل مخالفت روسیه و چین با تشدید تحریم‌ها به تعویق افتاده بود می‌تواند نشانه‌ی توافق‌هایی میان اعضای این گروه باشد و برخی از ناظران سفر ناگهانی لاوروف به تهران را با آن بی‌ارتباط نمی‌دانند.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر دویچه وله در تهران