سعید مرتضوی چرا بازداشت و بلافاصله آزاد شد؟

سعید مرتضوی برای ده سال یکی از مهر‌ه‌های مهم در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی بود. در این ده سال او تصمیم‌های مهمی گرفته و پروند‌های حساسی را رسیدگی کرده است. او در زمانی که ریاست شعبه ۱۴۰۱ کارکنان دولت، موسوم به "دادگاه مطبوعات" را بر عهده داشت، حکم توقیف ده‌ها نشریه را صادر کرد. سپس در سمت دادستانی تهران در مورد صدها پرونده امنیتی تصمیم گرفت. آخرین این پرونده‌ها مربوظ به حوادث پس از انتخابات سال ۱۳۸۸ بود که مرتضوی صدها نفر، از جمله جوانان معترض را به زندان انداخت.

قتل سه جوان در زیر شکنجه در زندان کهریزک و مرگ مشکوک پزشک این بازداشتگاه، رامین پوراندرجانی، تشکیل دادگاه‌های دسته‌جمعی روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی بازداشت‌شده در تابستان ۱۳۸۸ و تهیه و پخش فیلم‌های "اعترافات" آنها، آخرین نمونه‌های اقدامات سعید مرتضوی در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی است.

با بازداشت او توجه بسیاری به همین سوابق مرتضوی، به ویژه پرونده‌ی کهریزک جلب شد که او در آن متهم ردیف اول است. مرتضوی و دو مقام قضایی دیگر از سه سال پیش از پست‌های خود معلق شده‌اند تا به پروند‌ه‌شان رسیدگی شود.

پیش از بازداشت مرتضوی خبری نیز به نقل از سخنگوی قوه قضاییه انتشار یافته بود که دادگاه پرونده کهریزک، که به موضوع قتل سه جوان در زندان کهریزک رسیدگی خواهد کرد، به‌زودی کار خود را آغاز می‌کند.

علاوه بر این گفته می‌شد بازداشت مرتضوی به جدال میان گروه احمدی‌نژاد با برادران لاریجانی مربوط است و نوعی انتقام‌گیری از محمود احمدی‌نژاد است. آزادی او نیز نوعی باج دادن به احمدی‌نژاد تفسیر ‌شد که گفته بود پس از بازگشت از سفر مصر، به این موضوع رسیدگی خواهد کرد.

"اشتباه استراتژیک مرتضوی"

گمانه‌زنی‌هایی از این دست در مورد علت بازداشت غیرمنتظره مرتضوی و نیز آزادی سریع او در رسانه‌های فارسی‌زبان زیاد بود، اما سایت "بازتاب" که منتقد دولت احمدی‌نژاد است ارزیابی دیگری از این حادثه دارد.

"بازتاب" نوشته است، «دستگیری سعید مرتضوی اقدامی مهم در تاریخ دستگاه قضایی بود؛ شکسته شدن تابوی مصونیت وی به دلیل برخی خدماتش به مراکز خاص در دهه گذشته، دستاورد مهمی بود که نباید تحت‌الشعاع مسایل حاشیه‌ای قرار گیرد.»

در عین‌حال این سایت آزادی فوری مرتضوی تحت تاثیر تهدیدات احمدی‌نژاد را رد می‌کند زیرا «اگر تهدیدات احمدی نژاد قدرتی برای تاثیرگذاری در تصمیمات مجلس داشت، به صورت طبیعی باید روز یکشنبه (روز استیضاح وزیر کار و جدال لفظی احمدی‌نژاد و لاریجانی) این تهدیدات کارگر می‌شد. چرا که صبح یکشنبه وی تهدیداتش را به اطلاع رییس مجلس رسانده بود و طبیعتا قبل از آن و حداقل همزمان با آن، مراکز حساس نظام از این تهدیدات مطلع شده بودند و اگر قرار بود باجی به احمدی نژاد داده شود، قبل از افشاگری داده می شد.»

"بازتاب" علت بازداشت ۲۴ ساعته سعید مرتضوی را "اشتباه استراتژیک" او در همراهی‌اش با احمدی‌نژاد در "بازی بزرگان" ارزیابی کرده است.

بازتاب می‌نویسد: «شاید اگر سعید مرتضوی با محمود احمدی‌نژاد پیوند نمی‌خورد، همین حکم بازداشت ۲۴ ساعته نیز برای وی صادر نمی‌شد و به پاس عملکرد ده ساله وی در دستگاه قضایی، وی همچنان از مصونیت غیررسمی برخوردار می‌ماند؛ اما اشتباه استراتژیک مرتضوی همراهی با احمدی‌نژاد در بازی بزرگان و ضبط فیلم مخفیانه در چارچوب نقشه‌ای برنامه‌ریزی شده برای بی‌اعتبار کردن مجلس و قوه قضاییه بود.»

از نظر تحلیل‌گر سایت "بازتاب" علت آزادی سریع مرتضوی نیز این است که ۲۴ ساعت زندان برای تنبیه او کفایت می‌کرد: «خدمات مرتضوی به برخی مراکز حساس نظام به حدی بود که بازداشت ۲۴ ساعته را برای تنبیه وی کافی بدانند.»