رایزنی ترکیه و رئیس سازمان امنیت آمریکا درباره سوریه

در حالیکه درگیری و خونریزی در سوریه‌ی همچنان ادامه دارد، سیاستمداران در تلاش یافتن راه حلی برای بحران سوریه هستند. ژنرال دیوید پترئوس، رئیس سازمان اطلاعات ایالات متحده آمریکا عصر یکشنبه (۲ سپتامبر) وارد استانبول شده تا با مقام‌های ترکیه به رایزنی بپردازد.

دیدار و مذاکره با رجب طیب اردوغان، نخست وزیر، احمد داوداغلو، وزیر خارجه و همچنین شماری از کارشناسان سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی ترکیه در دستور کار پترئوس قرار دارد. اگر چه بحران سوریه موضوع محوری گفت‌وگوهای طرفین است، اما راه‌های مبارزه با حزب کارگران کردستان ترکیه (پ ک ک) نیز مورد بحث قرار خواهد گرفت.

نگرانی روزافزون از تشدید موج آوارگان سوری

افزایش شمار آوارگان سوری در ترکیه دولت این کشور را با مشکلات زیادی روبرو ساخته و ناآرامی و نگرانی بیش از پیش در میان دولتمردان ترکیه مشهود است.

ترکیه در عین حال با انجام مانورهای گوناگون در هفته‌ها و ماه‌های اخیر آمادگی و قدرت خود برای جنگ را به نمایش گذاشت و احمد داوداغلو، وزیر خارجه این کشور نیز در سفر اخیر خود به نیویورک "با توپی پر" قدم به میدان گذاشت.

وی در جریان نطق‌اش در سازمان ملل متحد تصریح کرد که جامعه جهانی با چنددستگی‌ای که در رابطه با بحران سوریه نشان می‌دهد، خود را به شریک جنایت علیه بشریت بدل می‌سازد.

وزیر خارجه ترکیه از شورای امنیت خواست برای پیشگیری از هر خطر احتمالی و کاستن از دشواری‌های گریز سوری‌ها از مناطق بحرانی، اردوگاهی تحت نظر سازمان ملل در خاک سوریه تشکیل دهد تا شهروندان آواره‌ی سوری بتوانند بدون خروج از کشور خود، از نظر جانی در امان باشند.

در حال حاضر ۸۰ هزار پناهجوی سوری به ترکیه گریخته‌اند که روزانه به طور میانگین ۴۰۰۰ نفر دیگر نیز به آنها افزوده می‌شوند. دستکم ۱۰ هزار نفر در حال حاضر در مرز ترکیه منتظر ورود به این کشور هستند. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل پیش‌تر هشدار داده که شمار آوارگان سوری در ترکیه به زودی به ۲۰۰ هزار نفر خواهد رسید.

تلاش‌های داوداغلو برای جلب حمایت جهانی به‌منظور اجرای پیشنهاد ترکیه در این راسته بی‌نتیجه ماند و او با دستان خالی نیویورک را ترک گفت. وی ضمن ابراز دلسردی اظهار داشت: «من فکر می‌کردم که این ضرورت و وضعیت اضطراری شورای امنیت را به توافق‌نظر واخواهد داشت، اما اشتباه می‌کردم.»

از سوی دیگر حکومت اردن نیز تهدید کرد که در صورت عدم پشتیبانی مالی از سوی جامعه‌ی بین‌الملل به «سیاست درهای باز» در قبال آوارگان سوری پایان خواهد داد.

به گفته‌ی مقامات اردن به ۳۴۱ میلیون یورو نیاز است تا بتوان اردوگاه‌های جدیدی برای آوارگان سوری برپا کرد. جعفر حسن، وزیر برنامه‌ریزی اردن روز شنبه (۱ سپتامبر/ ۱۱ شهریور) گفته بود: «ما دیگر قادر نیستیم که به تنهایی این بار را به دوش بکشیم.»

"محاسبات نادرست" دولتمردان ترکیه

در طی ماه‌های گذشته محاسبات دولتمردان ترکیه در ارتباط با بحران سوریه بارها نادرست از آب درآمده است. مقام‌های ترکیه همان ماه‌ها پیش بر این باور بودند که رژیم بشار اسد با توجه به کمبود روزافزون پول و پشتیبانی به‌زودی سرنگون خواهد شد.

همچنین گفته شده بود که ترکیه هجوم انبوه آوارگان سوریه یا حمایت رژیم این کشور از حزب کارگران کردستان ترکیه (پ ک ک) را خط قرمزی می‌داند که عبور از آن می‌تواند سبب شد که ترکیه دست به عملیاتی نظامی بزند. به اعتقاد کارشناسان و تحلیلگران اما ترکیه پی برده که "دستانش در مشاجرات ابرقدرت‌ها در مسئله سوریه بسته است."

ترکیه خود نیز بیش از پیش اثرات و پیامدهای جنگ و درگیری در سوریه را بطور مستقیم لمس می‌کند. حزب پ ک ک که در ترکیه ممنوع است، در دوران اخیر دست به سلسله سوءقصدهایی زده که به عقیده سیاستمداران ترکیه با پشتیبانی از سوریه و همچنین ایران انجام گرفته‌اند.

از آن گذشته بحران سوریه رشد اقتصادی ترکیه را نیز تحت‌الشعاع قرار داده و ضربه‌‌ای سنگین به آن وارد کرده است. سوریه یکی از مسیرهای محسوب می‌شد که ترکیه از طریق آن کالا‌های خود را به بازار کشورهای عربی حوزه‌ی خلیج فارس ارسال می‌کرد.