دومای روسیه: استالین مسئول کشتار هزاران لهستانی
۱۳۸۹ آذر ۶, شنبه
در تاریخ رسمی اتحاد جماهیر شوروی مسئول کشتار هزاران نظامی و غیرنظامی لهستانی در سال ۱۹۴۰ نیروهای ارتش آلمان هیتلری معرفی می‌شدند. خودداری روسیه از پذیرش مسئولیت جنایاتی که در دوران استالین رخ داده همواره بر روابط دو کشور سایه انداخته بود. بیانیه‌ای که روز جمعه، ششم آذر ۱۳۸۹ (۲۷ نوامبر) از سوی اکثریت نمایندگان دومای روسیه به امضا رسید گام مهمی در راه بهبود مناسبات مسکو ـ ورشو تلقی می‌شود.
گامی در راه عادی سازی روابط
بیانیه‌ی محکومیت کشتار لهستانی‌ها به رغم مخالفت نمایندگان کمونیست دومای روسیه به تصویب رسید. بیست و یک سال پیش رئیس جمهور سابق شوروی میخاییل گورباچف بر نقش مسکو در کشته شدن ۲۲ هزار لهستانی در منطقه‌ی "کاتین" تاکید کرده بود. با این همه پذیرش رسمی آن در دستور کار قرار نمی‌گرفت. بیانیه‌ی دوما در حالی انتشار یافت که رئیس جمهور روسیه، دمیتری مدودف خود را برای سفر به ورشو آماده می‌کند.
ناظران بیانیه‌ی دوما را نشانه‌ی دیگری از تمایل مسکو به عادی‌سازی روابط با لهستان ارزیابی می‌کنند. این بیانیه در ورشو نیز با استقابل روبرو شده است. میخاییل فدوتوف نماینده‌ی حقوق بشر کاخ کرملین گفته است دولت روسیه نیز جنایات حکومت استالین را رسما محکوم می‌کند.
دست دوستی مسکو به سوی ورشو
خبر گزاری "اینترفاکس" از قول فدوتوف نوشت، روسیه بایستی مانند آلمان با گذشته‌ی خود تسویه حساب کند. در بیانیه‌ی دوما تاکید می‌شود نمایندگان روسیه پس از گذشته‌ای که با بدبینی و سوء‌تفاهم همراه بوده، اکنون دست دوستی به سوی لهستان دراز می‌کنند. انتظار می‌رود این بیانیه سرآغاز روابط تازه‌ای میان مسکو و ورشو باشد.
بنا بر گزارش‌ها فعالان حقوق بشر روسیه پشتیبانی خود را از اقدام دومای این کشور اعلام کرده‌اند. زادوسلاو زیکورسکی، وزیر خارجه لهستان نیز بیانیه را مثبت ارزیابی کرده است. او می‌گوید مفاد این بیانیه که بر حقیقت تکیه دارد حرکتی در جهت رفع کدورت‌هاست. زیکورسکی می‌افزاید تصمیم اکثریت نمایندگان روسیه تاییدی بر خواست دولت و ملت دو کشور برای عادی‌سازی روابط و کنار گذاشتن اختلاف‌هاست. او ابراز امیدواری کرده این حرکت سیاسی مسکو با اقدام‌های مشخصی پیگیری شود. لهستان خواستار روشن شدن جزییات کشتارها و اعاده‌ی حیثیت از کشته شدگان است.
کشتار به دستور استالین
اندکی پس از آغاز جنگ دوم جهانی و حمله آلمان به لهستان هزاران نفر از نظامیان و شهروندان عادی این کشور در "کاتین" و مناطق اطراف آن به قتل رسیدند. این منطقه در غرب روسیه و نزدیک مرز آلمان قرار دارد. اسنادی وجود دارد که نشان می‌دهد این کشتارها به دستور مستقیم استالین انجام شده است. رئیس جمهور روسیه چندی پیش مقداری از این اسناد را در اختیار دولت لهستان قرار داد.
رئیس جمهور لهستان لخ کازینسکی فروردین ماه سال جاری اندکی پیش از شرکت در مراسم یادبود کشتار کاتین بر اثر سقوط هواپیما در گذشت. این سانخه که در غرب روسیه اتفاق افتاد و اعلام همدردی مسکو با مردم لهستان و بازماندگان کازینسکی یکی از نقطه عطف‌های روابط سرد دو کشور محسوب می‌شود. در ده ماه گذشته مقام‌های ارشد دو کشور دیدارهای متقابل فراوانی داشته‌اند.